Τι πραγματικά σημαίνει για την Ελλάδα ο αγωγός φυσικού αερίου ΤΑΡ

Ο κύβος ερρίφθη και ο ΤΑΡ είναι ο αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής των εξελίξεων για την κατασκευή του περίφημου Νοτίου Διαδρόμου. Η επίσημη ανακοίνωση στο Μπακού την περασμένη Παρασκευή από την κοινοπραξία που έχει αναλάβει την ανάπτυξη και εκμετάλλευση του γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου Shah Deniz II, ανεκύρηξε επίσημα ο ΤΑΡ ως τον προτιμητέο αγωγό για την διοχέτευση του νέου Κασπιανού αερίου, που θ’ αρχίσει να ρέει μετά το 2017 και ένα μέρος του θα διοχετεύεται στην Ευρωπαϊκή αγορά.

Νωρίτερα ο αυστριακός όμιλος πετρελαίου και φυσικού αερίου και βασικός επενδυτής του ανταγωνιστικού αγωγού Nabucco, ΟΜ V, ανεκοίνωσε επισήμως ότι απορρίφθηκε το σχέδιο κατασκευής του συγκεκριμένου αγωγού. «Το πρόγραμμα Nabucco τελείωσε για εμάς», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Ο MV Γκέρχαντ Ρόϊς σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου στην Βιέννη. Ο Ρόϊς αμφισβήτησε εάν οι υψηλότερες τιμές για το αέριο που επιθυμεί η κοινοπραξία SD II, θα μπορέσουν πράγματι να επιτευχθούν στην Ελλάδα ή στην Ιταλία απ’ όπου διέρχεται ο ΤΑΡ. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην κοινοπραξία συμμετέχουν η βρετανική ΒΡ και η νορβηγική Statoil με ποσοστό 25.5% εκάστη, η αζέρική Socar (10%), η γαλλική Total (10%), η ιταλορωσική Luk Agip (10%), η ιρανική NIOC (10%) και η τουρκική ΤΡΑΟ (9%).

Από την στιγμή που ξεκίνησε η κατασκευή του τεράστιου αγωγού South Stream, μεταφορικής ικανότητας 63 BCM τον Δεκέμβριο του 2012, και την απόφαση της Gazprom (η οποία ηγείται της κοινοπραξίας που τον κατασκευάζει μαζί με την EDF, την ΕΝΙ και την BASF), να παγώσει το νότιο σκέλος που θα έφθανε στην Ελλάδα, ήτο φανερό ότι ο Nabucco που διέρχετο από τα ίδια εδάφη όπως ο South Stream θα αντιμετώπιζε σοβαρό πρόβλημα. Οι Ρώσοι δεν υπήρχε περίπτωση ν’ ανεχθούν την ύπαρξη ανταγωνιστικού αγωγού που θα διέρχετο μέσα από την περιοχή τους.

Σύμφωνα με τον προβλεπόμενο σχεδιασμό από τα 10 δισεκ. κυβικά μέτρα ( BCM) που θα μεταφέρει ο ΤΑΡ σε πρώτη φάση (αργότερα η μεταφορική του ικανότητα θα αυξηθεί στα 20.0 BCM) γύρω στα 6.0 BCM θα καταλήγουν στην Ευρωπαϊκή αγορά μέσω Ιταλίας ενώ τα 4.0 BCM θα απορροφηθούν από την αγορά την ΝΑ Ευρώπης συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας. Ακόμα δεν είναι γνωστό τι ποσότητα θα εισάγει η Ελλάδα μέσω του ΤΑΡ αλλά εκτιμάται ότι αυτή θα φθάσει το 1.0 BCM, επιτυγχάνοντας έτσι μια διαφοροποίηση του υπάρχοντος σήμερα μείγματος το οποίο κυριαρχείται, κατά΄65%, από ρωσικές εισαγωγές μέσω Gazprom.

Ο αγωγός ΤΑΡ, με βασικό πλεονέκτημα το χαμηλότερο κόστος, καθώς καλύπτει μικρότερη διαδρομή κατά 450 χλμ. σε σχέση με τον ανταγωνιστή του και μέχρι πρότινος «φαβορί» Nabucco West, θα μεταφέρει το αέριο από την πρώτη ανάπτυξη του γιγάντιου κοιτάσματος Shah Deniz II μέσω της Ελλάδας και της Αλβανίας στην Ιταλία και από εκεί στις αγορές της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης. Ο αγωγός ΤΑΡ συνολικού μήκους 870 χλμ. θα διέρχεται κατά το μεγαλύτερο μέρος του (560 χλμ.) από ελληνικά εδάφη, και θα τοποθετήσει τη χώρα στον παγκόσμιο γεωπολιτικό χάρτη. Από τα ελληνοαλβανικά σύνορα θα διέλθει σε μήκος 205 χλμ. την Αλβανία, θα διασχίσει υποθαλάσσια την Αδριατική σε μήκος 110 χλμ. και θα καταλήξει στην Ιταλία σε μήκος 5 χλμ. απ’ όπου θα συνδεθεί με το δίκτυο αερίου της κεντρικής Ευρώπης.

Επιπλέον ο ΤΑΡ θα προσφέρει την δυνατότητα ανάπτυξης των περιφερειακών αγορών ιδίως στα Δυτικά Βαλκάνια τα οποία μέχρι στιγμής είναι τελείως αποκομμένα από την προμήθεια φυσικού αερίου. Έτσι προβλέπεται η κατασκευή ενός νέου δικτύου γνωστού ως ΙΑΡ (Ionian – Adriatic Pipeline), που θα ξεκινάει από την Αλβανία, ως διακλάδωση του ΤΑΡ, και θα προμηθεύσει την Βόρειο Αλβανία, το Μαυροβούνιο, την Βοσνία και τη νότιο Κροατία. Τα δε επιπλέον αέριο που θα διοχετεύσει ο ΤΑΡ στο Ελληνικό σύστημα πέρα από την σημαντική βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας που θα επιφέρει, θα δώσει την δυνατότητα για εξαγωγές στην Βουλγαρία και βορειότερα, μέσω του υπό σχεδίαση Ελληνό - Αλβανικού αγωγού (IBG) που θα ξεκινάει από τη Κομοτηνή και θα καταλήγει στην Stora Zagora της Βουλγαρίας , η κατασκευή του οποίου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το 2015.

Βάσει των ανωτέρω τα πραγματικά οφέλη που προσκομίζει ο ΤΑΡ για την χώρα μας είναι κυρίως γεωπολιτικά αφού όπως δήλωσε ο ίδιος ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς «Η κατασκευή ενός τόσο σημαντικού έργου βάζει την Ελλάδα σταθερά στον χάρτη των αγωγών και του ενεργειακού εφοδιασμού ολόκληρης της Ευρώπης». Χωρίς να παραβλέψουμε τα οικονομικά οφέλη που αναμφισβήτητα θα έχει η κατασκευή και η λειτουργία ενός κύριου αγωγού σχεδόν 600 χλμ., που θα διασχίζει την Βόρεια Ελλάδα, τα ουσιαστικά οφέλη από την διέλευση του ΤΑΡ ευρίσκονται αλλού και συνοψίζονται ως εξής:

1. Θα επιτευχθεί η γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας αφού μέσω αυτής θα διέρχεται μια σημαντική διεθνής ενεργειακή αρτηρία που θα κατευθύνεται στην Ευρώπη και μάλιστα μέσω αυτής θα βοηθήσει στην περεταίρω διεύρυνση και διαφοροποίηση της ενεργειακής της προμήθειας, ενώ παράλληλα η Ελλάδα, λόγω του ΤΑΡ, θα συμμετέχει στην ανάπτυξη της περιφερειακής αγοράς αερίου, ιδίως στα Δυτικά Βαλκάνια.
2. Ενίσχυση της ενεργειακής τροφοδοσίας και ασφάλειας της χώρας μέσω των επιπλέον ποσοτήτων αερίου που θα εξασφαλισθούν μέσω ΤΑΡ.
3. Τέλος, η κατασκευή του ΤΑΡ θα συμβάλλει καταλυτικά στην επανατοποθέτηση της Ελλάδας στο διεθνή ενεργειακό χάρτη ανοίγοντας τον δρόμο για επενδύσεις όχι μόνο στο φυσικό αέριο αλλά και στην κατασκευή ηλεκτρικών δικτύων και στις έρευνες για υδρογονάνθρακες. Η απόφαση για την διέλευση του ΤΑΡ βοηθάει στην μείωση του λεγόμενου country risk και άρα επιτρέπει σε διεθνή funds και εταιρείες να συμπεριλάβουν την Ελλάδα στο σχεδιασμό τους.

Ο ΤΑΡ ασφαλώς και θα βοηθήσει στην ενεργειακή αναβάθμιση της Ελλάδας και στο να εξέλθει από την ενεργειακή της απομόνωση σε ότι αφορά τις διεθνείς διασυνδέσεις της. Επ’ ουδενί όμως θα την καταστήσει έναν βασικό ενεργειακό κόμβο. έστω και περιφερειακό, όπως πολλοί ονειρεύονται. Η θέση αυτή ανήκει στην Τουρκία η οποία έχει επτά πύλες εισόδου για το φυσικό αέριο ενώ μέσω αυτής θα διέρχεται και ο αγωγός ΤΑΝΑΡ που θα μεταφέρει τις νέες ποσότητες Αζερικού αερίου εγκαρσίως μέσα από την Τουρκική ενδοχώρα προς τα Ελληνό -Τουρκικά σύνορα.

Από οικονομικής άποψης ο ΤΑΡ αποτελεί μια άμεση ξένη επένδυση ύψους 1.5 δισεκ. ευρώ που θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας τόσο κατά την κατασκευή του όσο και κατά την λειτουργία του. Στη φάση της κατασκευής, που θα διαρκέσει τρία περίπου χρόνια, αναμένεται ν’ απασχοληθούν άμεσα, συνολικά και κατά διαστήματα περί τα 2.000 άτομα ενώ θα υπάρξουν και περιορισμένες έμμεσες θέσεις εργασίας που εκτιμώνται γύρω στις 1.000, ενώ όταν ολοκληρωθεί το έργο, την ευθύνη λειτουργίας και συντήρησης του οποίου θα αναλάβει ο ΔΕΣΦΑ, αναμένεται ν’ απασχοληθούν 40 -60 άτομα σε μόνιμη βάση. Ενδεχομένως λόγω του ΤΑΡ να δημιουργηθούν ακόμη 50 -80 έμμεσες θέσεις μόνιμης απασχόλησης στον τομέα των υπηρεσιών όχι όμως τις 11.000 θέσεις που υπόσχεται μελέτη του ΙΟΒΕ του 2011, τα ευρήματα της οποίας έχουν αμφισβητηθεί έντονα από αντίστοιχη μελέτη του ΙΕΝΕ ( “Europe’s Natural Gas Supply Prospects, the South Corridor and the Role of Greece” , An IENE Study Project M.10, Athens, January 2012).

Μπορεί ο ΤΑΡ να μην επιλύσει το θέμα της φθίνουσας απασχόλησης στην Ελλάδα, η οικονομία της οποίας συρρικνώνεται για πέμπτη συνεχή χρονιά με αναμενόμενη μείωση του ΑΕΠ πάνω από 5.0% για το τρέχον έτος, όμως δεν παύει να είναι μια σημαντική οικονομική εξέλιξη. Πρόκειται για ένα έργο μοχλό το οποίο θα συμβάλλει στην προσπάθεια ανάκαμψης της οικονομίας ενώ παράλληλα αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στην Ελλάδα σε μια εξαιρετικά δύσκολη οικονομική συγκυρία όπου η δυνατότητα παραμονής της χώρας στο ευρώ εξακολουθεί να προβληματίζει σοβαρά μεγάλο τμήμα της διεθνούς επιχειρηματικής και τραπεζικής κοινότητας.

Πηγη: energia.gr