Ενεργειακό ματ με κερδισμένη την Ελλάδα

Φουλ τις μηχανές για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ώστε με ασφάλεια να μπορέσουν οι χώρες της περιοχής να εκμεταλλευτούν τον φυσικό πλούτο που βρίσκεται κρυμμένος στον βυθό της Μεσογείου, έβαλαν στη Νέα Υόρκη οι ηγέτες της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Ελλάδας, Ν. Αναστασιάδης, Αλ Σίσι και Αλ. Τσίπρας, σε ένα σημαντικότατο οικονομικό και γεωστρατηγικό παιχνίδι, στο οποίο ζωτικό ρόλο έχουν η Ελλάδα και φυσικά το Ισραήλ.
Εξι χιλιόμετρα Το κοίτασμα Ζορ, στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, που υπολογίζεται στα 30 δισ. κυβικά μέτρα (bcm), μια τεράστια ποσότητα φυσικού αερίου, απέχει μόλις έξι χιλιόμετρα από το κυπριακό Οικόπεδο 11.

• Το κοίτασμα Ζορ, στην αιγυπτιακή ΑΟΖ, που υπολογίζεται στα 30 δισ. κυβικά μέτρα (bcm), μια τεράστια ποσότητα φυσικού αερίου, απέχει μόλις έξι χιλιόμετρα από το κυπριακό Οικόπεδο 11.

Μέχρι τον Δεκέμβριο αναμένεται κορύφωση αυτής της διπλωματικής κινητικότητας με επισκέψεις του Αιγύπτιου προέδρου στην Αθήνα και του Ελληνα πρωθυπουργού στο Ισραήλ, καθώς οι ενδείξεις επιβάλλουν επέκταση των ερευνών για εντοπισμό και νέων κοιτασμάτων και συγχρόνως εξασφάλιση ασφαλών οδών μεταφοράς του.
Ο υπολογισμός της ιταλικής ΕΝΙ για το αιγυπτιακό κοίτασμα Ζορ φθάνει τα 30 δισ. κυβικά μέτρα (bcm), μια τεράστια ποσότητα φυσικού αερίου που θα καταστήσει την Αίγυπτο ενεργειακά αυτάρκη και μάλιστα με δυνατότητα εξαγωγών.
Η ανακάλυψη του Zoρ σήμανε συναγερμό. Αμέσως τίθενται τα ερωτήματα: πότε θα είναι εμπορικά εκμεταλλεύσιμο το αέριο, πού θα διατεθεί, πώς θα διασφαλισθούν οι εγκαταστάσεις από τις ποικίλες απειλές. Και κυρίως πώς θα συνδυαστεί η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου με τα γεωπολιτικά και τα εθνικά συμφέροντα της κάθε χώρας στην περιοχή.
Τόσο μεγάλα ενεργειακά σχέδια δεν μπορούν να υλοποιηθούν από κάθε χώρα ξεχωριστά. Πολύ περισσότερο μάλιστα όταν πολλά από αυτά τα κοιτάσματα κείνται εκατέρωθεν των οριογραμμών των ΑΟΖ των χωρών της περιοχής.
«Τζόκερ»
Ετσι μέσω αυτής της ανάγκης προέκυψαν οι τριμερείς συνεργασίες Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου και Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, όπου η Λευκωσία με ιδιαίτερα επιτυχή τρόπο έχει αναδειχθεί ουσιαστικά στον ενδιάμεσο μεταξύ Τελ Αβίβ και Αιγύπτου, συμπληρώνοντας έτσι έναν «άξονα» ισχυρό στρατιωτικά και πολιτικά, που αποτελεί διάδρομο ασφάλειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η ανακάλυψη του Zoρ αποτελεί πραγματικό «τζόκερ» για την Αίγυπτο, η οποία αντιμετωπίζει τεράστιες ελλείψεις σε Ενέργεια (κάτι που αποτελεί πηγή αποσταθεροποίησης για το καθεστώς Αλ Σίσι), αλλά δεν χαροποίησε όλους τους παίκτες της περιοχής. Το ενδεχόμενο τάχιστης εκμετάλλευσης του αιγυπτιακού κοιτάσματος από την ΕΝΙ προκάλεσε σοβαρή ανησυχία σε Ισραήλ και Κύπρο, καθώς οι δύο χώρες είχαν υπογράψει προσύμφωνα για τη διάθεση δικού τους φυσικού αερίου στην Αίγυπτο. Το Κάιρο έδωσε διαβεβαιώσεις ότι δεν θα ακυρωθούν αυτές οι συμφωνίες, αλλά είναι προφανές πως η διαπραγματευτική θέση του Τελ Αβίβ και της Λευκωσίας είναι αποδυναμωμένη. Η ΕΝΙ, που διαθέτει το 50% ενός μεγάλου σταθμού LNG στην Αίγυπτο (Ντανιέτα), αντιμετωπίζει θετικά το ενδεχόμενο το κυπριακό φυσικό αέριο, και πιθανόν και μέρος του ισραηλινού, να κατευθυνθεί στην Ντανιέτα και από εκεί να γίνει η εξαγωγή του προς τις αγορές.
Από την άλλη η TOTAL, που και για οικονομικούς λόγους (καθώς οι χαμηλές τιμές πετρελαίου αποθαρρύνουν νέες επενδύσεις) είχε δηλώσει ότι δεν θα συνεχίσει τις έρευνες, φαίνεται να αλλάζει γραμμή πλεύσης, καθώς το Οικόπεδο 11 του οποίου τα δικαιώματα έχει μέχρι τις αρχές του 2016 γειτνιάζει με το αιγυπτιακό κοίτασμα Zoρ και μάλιστα προσκάλεσε για συνομιλίες στο Παρίσι τον Κύπριο υπουργό Ενέργειας, Γ. Λακκοτρύπη.
Βεβαίως εδώ ανακύπτει ακόμη ένα σημαντικό πρόβλημα, που δεν είναι άλλο από την Τουρκία. Η Αγκυρα ήδη από το 2004 με επίσημο έγγραφο που κατέθεσε στον ΟΗΕ (Note No2004 / Turkuno DT4739) δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία οριοθέτησης μεταξύ της Κύπρου και της Αιγύπτου.
Προς το παρόν δεν έχει υπάρξει νέα αντίδραση από την Αγκυρα, καθώς οι σχέσεις με το καθεστώς Αλ Σίσι είναι πολεμικές και επειδή ευελπιστεί ότι η πίεση που ασκείται στη Λευκωσία από τις ΗΠΑ και την ΕΕ για λύση του Κυπριακού θα της προσφέρει το «μερίδιο» που της «ανήκει» με την κατασκευή αγωγού, που μέσω του τουρκικού εδάφους θα μετέφερε το αέριο της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.
Μια επιλογή που τουλάχιστον πολιτικά δεν αντιμετωπίζεται θετικά ούτε από τον Μπ. Νετανιάχου ούτε φυσικά από τον Αλ Σίσι.
«Στρατηγικό βάθος»
Στο παιχνίδι αυτό έχει σημαντικό ρόλο και η Ελλάδα. Ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος εξασφαλίζει «στρατηγικό βάθος» σε αυτήν την άτυπη τετραμερή συνεργασία και συγχρόνως προσφέρεται η ευκαιρία στην Ελλάδα να επιτύχει μια συμφωνία υιοθέτησης με την Αίγυπτο, η οποία είναι εξαιρετικής σημασίας για τη χώρα μας.
Ο Αλ Σίσι τόσο τον περασμένο Νοέμβριο στην τριμερή που συμμετείχε τότε ο Αντ. Σαμαράς όσο και στις δύο συναντήσεις που είχε με τον Αλ. Τσίπρα έχει δώσει διαβεβαιώσεις ότι αντιμετωπίζει θετικά την προώθηση των διαδικασιών για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών.
Στο ανακοινωθέν μάλιστα που εκδόθηκε στη Νέα Υόρκη την Τετάρτη μετά την τριμερή Ελλάδας-Αιγύπτου-Κύπρου σε επίπεδο ΥΠΕΞ επισημαίνεται η επίσπευση των συνομιλιών για την οριοθέτηση των «παρακείμενων θαλασσίων ζωνών» στη βάση του Δικαίου της Θάλασσας.
Μια διατύπωση που διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις, καθώς μπορούν να περιοριστούν οι οριοθετήσεις μόνο στα σημεία που δεν μπορεί να αμφισβητήσει η Τουρκία. Η συμφωνία μεταξύ δύο σημαντικών χωρών της περιοχής που κυριαρχούν στις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου για την αποδοχή του Δικαίου της Θάλασσας στις οριοθετήσεις αποτελεί ένα σημαντικό κεκτημένο, το οποίο δυσχεραίνει την προσπάθεια της Αγκυρας για επιβολή του νόμου του ισχυρού.

του ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΣΤΡΙΩΤΗ από το www.ethnos.gr