Διαχείριση απορριμμάτων Esbjerg Δανίας - Συμπεράσματα ΤΕΔΚ (Νοεμ 08)

Στα πλαίσια υλοποίησης Ευρωπαϊκού Προγράμματος με εταίρους από την Τουρκία και τη Δανία, η ΤΕΔΚ Ν. Κοζάνης σε συνεργασία με τη ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε. και το Κέντρο Περιβάλλοντος Κοζάνης, πραγματοποίησε επίσκεψη στη Δανία από 13 έως 18 Νοεμβρίου 2008, με αντικείμενο την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Στην πρώτη φάση του προγράμματος, η ελληνική και τουρκική αντιπροσωπεία επισκέφτηκε υποδομές διαχείρισης απορριμμάτων του Δήμου Esbjerg. Η πόλη του Esbjerg, είναι μια σχετικά καινούργια πόλη, βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά της Δανίας και έχει πληθυσμό 115.000 κατοίκους. Κατά τη δεύτερη φάση του προγράμματος η ελληνική αντιπροσωπεία οργάνωσε σε συνεργασία με την ελληνική πρεσβεία της Κοπεγχάγης επισκέψεις στο νησί Samso που στηρίζεται 100% σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, καθώς και στο σταθμό καύσης απορριμμάτων της πρωτεύουσας της Δανίας.
Διαχείριση απορριμμάτων στο Δήμο του Esbjerg και στο σταθμό καύσης απορριμμάτων της Κοπεγχάγης

Αναφορικά με τη διαχείριση των απορριμμάτων διαπιστώθηκε ότι το όλο σύστημα είναι δομημένο επάνω στην αρχή της προστασίας του περιβάλλοντος από τη μια και της εξοικονόμησης πόρων και διασφάλισης εσόδων από την άλλη. Στο πλαίσιο αυτό, ο στρατηγικός στόχος είναι να ανακυκλώνεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερος όγκος απορριμμάτων. Μέσα από αυτήν την πολιτική, το περιβάλλον δεν επιβαρύνεται, ενώ ταυτόχρονα το τελικό κόστος που καλείται να πληρώσει ο πολίτης μηδενίζεται για την ποσότητα των απορριμμάτων που ανακυκλώνονται.

Για να εφαρμοστεί στην πράξη αυτή η στρατηγική, το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι να καταλήγει στο κεντρικό σύστημα διαχείρισης όσο το δυνατόν μικρότερη ποσότητα απορριμμάτων. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, έχουν οργανωθεί υποδομές διαλογής απορριμμάτων στην πηγή, σε επίπεδο γειτονιάς 200 περίπου νοικοκυριών. Στις υποδομές αυτές που διαχειρίζονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις, ο πολίτης έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει χαρτιά, γυάλινα μπουκάλια, οργανικά υλικά (υπολείμματα φαγητών), ηλεκτρικές συσκευές, ξύλα κ.α. Τα υπολείμματα φαγητού για παράδειγμα, μετατρέπονται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος κομποστοποίησης σε λίπασμα που συσκευάζεται σε τσουβάλια. Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που καταγράφηκε είναι το γεγονός ότι την ευθύνη αποκομιδής των απορριμμάτων την έχουν εδώ και 10 περίπου χρόνια ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Στη συνέχεια οι εταιρείες αυτές φροντίζουν να συγκεντρώνουν τα παραπάνω υλικά σε οργανωμένες υποδομές σε ένα ευρύτερο γεωγραφικό επίπεδο, προκειμένου να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας στα κόστη μεταφοράς και διαχείρισης. Στα σημεία αυτά μπορούν να μεταφέρουν ογκώδη υλικά εκτός των επιχειρήσεων και ο κάθε ιδιώτης ξεχωριστά. Στη διαχείριση του γυαλιού ειδικότερα, λειτουργούν οκτώ συνολικά ιδιωτικά εργοστάσια στην Δανία, τα οποία συγκεντρώνουν τα μπουκάλια, τα διαχωρίζουν ανάλογα με το μέγεθός τους και τα προμηθεύουν σε εταιρείες εμφιάλωσης σε χαμηλότερη τιμή συγκριτικά με την τιμή ενός καινούργιου μπουκαλιού. Μέσα από τη διαδικασία αυτή, μειώνεται σημαντικά η τελική ποσότητα απορριμμάτων, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούνται βιώσιμες επιχειρήσεις και νέες θέσεις εργασίας.

Στον κεντρικό σταθμό ανακύκλωσης γίνεται με την ευθύνη των δήμων μια συνολική διαχείριση περιφερειακής διάστασης των ανακυκλώσιμων υλικών, με βάση τα χαρακτηριστικά του κάθε υλικού. Σε ειδικό χώρο για παράδειγμα, συγκεντρώνονται κλαδιά και υπολείμματα κήπων τα οποία μετά από φυσική ζύμωση μετατρέπονται μετά από έξι μήνες σε πολύ χρήσιμο λίπασμα για γεωργικές χρήσεις, δημιουργώντας για την τοπική αυτοδιοίκηση μια επιπλέον πηγή εσόδων. Σε άλλο χώρο συγκεντρώνονται κομμάτια από γυψοσανίδες με στόχο την πώλησή τους σε εργοστάσια παραγωγής δομικών υλικών. Σε άλλους χώρους συγκεντρώνονταν ηλεκτρονικοί υπολογιστές, σίδερα, ηλεκτρικές συσκευές, κουτιά αλουμινίου κ.α. Η όλη διαχείριση των υλικών στηρίζεται σ’ ένα σύγχρονο ηλεκτρονικό σύστημα σύμφωνα με το οποίο το κάθε φορτηγό που μετέφερε υλικά είναι πιστοποιημένο στο σχετικό σύστημα.

Τα υλικά που δεν ανακυκλώνονται καταλήγουν στο Σταθμό Καύσης απορριμμάτων, ο οποίος βρίσκεται έξω από την πόλη του Esbjerg δυναμικότητας 180.000 τόνων. Το συγκεκριμένο εργοστάσιο διαχειρίζεται τα μη ανακυκλώσιμα απορρίμματα 12 δήμων με συνολικό πληθυσμό περίπου 250.000 κατοίκων, απασχολεί 21 εργαζόμενους και η νομική του μορφή είναι διαδημοτική επιχείρηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη μονάδα καλύπτει το 100% των αναγκών της πόλης του Esbjerg σε ρεύμα και το ένα τρίτο σε θέρμανση. Στην ευρύτερη περιοχή εκτός του σταθμού καύσης, ρεύμα παράγεται και από ανεμογεννήτριες καθώς και από μονάδες καύσης λιγνίτη, ενώ διανομή του ρεύματος γίνεται από ιδιωτικές εταιρείες. Με το σύστημα διασφαλίζεται ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο με αποτέλεσμα να ωφελείται ο τελικός καταναλωτής από τη συμπίεση των τιμών.

Ο σταθμός καύσης απορριμμάτων Amager της πόλης της Κοπεγχάγης έχει δυναμικότητα 420.000 τόνων, παραλαμβάνει τα απορρίμματα 535.000 κατοίκων και 36.000 εταιρειών που αντιστοιχούν σε 27 δήμους της μητροπολιτικής περιοχής. Το εργοστάσιο απασχολεί 180 υπαλλήλους, παράγει κατά 80% τηλεθέρμανση και κατά 20% ηλεκτρική ενέργεια ενώ απευθύνεται συνολικά σε 140.000 νοικοκυριά. Το εργοστάσιο είναι πιστοποιημένο ως προς την περιβαλλοντική διαχείριση και ως προς τις συνθήκες εργασίας των εργαζομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη μονάδα καύσης είναι μια κερδοφόρα επιχείρηση και για το λόγο αυτό αποδίδει μεγάλος μέρος του πλεονάσματος πίσω στους δήμους με αποτέλεσμα τη χαμηλότερη φορολόγηση του πολίτη.

Τα παραπάνω κείμενο είναι απόσπασμα από τη Συνοπτική Έκθεση για το Πρόγραμμα Ανταλλαγής Εμπειριών στη διαχείριση απορριμμάτων και στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στη Δανία που επιμελήθηκε η ΤΕΔΚ Κοζάνης