Καταγραφή για τα βιομηχανικά κτίρια της Ελευσίνας

Από το ΒΗΜΑ

Η βιομηχανική κληρονομιά στην πόλη της Ελευσίνας και στην ευρύτερη περιοχή του Θριάσιου πεδίου υπήρξε το αντικείμενο έρευνας, που μόλις ολοκληρώθηκε από ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον επ. καθηγητή ΕΜΠ κ. Νίκο Μπελαβίλα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς με στόχο την καταγραφή του βιομηχανικού αποθέματος και της ιστορικής του εξέλιξης στην περιοχή αυτή, καθώς η Ελευσίνα μπορεί να ήταν το νεώτερο ιστορικό, βιομηχανικό κέντρο της Αττικής, ταυτόχρονα όμως και αυτό, που συνέχισε να είναι σε λειτουργία ως και σήμερα.
Από το τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα χρονολογείται η βιομηχανική δραστηριότητα στην πόλη, που αναπτύχθηκε μετά από την Αθήνα και το Λαύριο. Στην αρχή δημιουργήθηκαν σχετικά μικρές μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων με την ιστορική βιομηχανική ζώνη να αναπτύσσεται κυρίως στο παράκτιο μέτωπο της πόλης. Το σημαντικό άλμα όμως πραγματοποιήθηκε με την εγκατάσταση της τσιμεντοβιομηχανίας «Τιτάν» το 1902 ενώ ακολούθησε ένα δεύτερο με τις χαλυβουργίες, τα ναυπηγεία και τις πετροχημικές βιομηχανίες ακολούθησε από τη δεκαετία του 1960. Εκτοτε η εικόνα και η κλίμακα του αστικού και του αγροτικού τοπίου άλλαξαν δραματικά με τις καμινάδες της «Τιτάν» και τα λατομεία, τις υψικαμίνους των χαλυβουργιών, τις δεξαμενές και τα εναέρια δίκτυα των πετροχημικών.

Στην Ελευσίνα και το Θριάσιο πεδίο το φαινόμενο της αποβιομηχάνισης του τελευταίου τέταρτου του 20ού αιώνα δεν έλαβε εκρηκτικές διαστάσεις, όπως συνέβη σε άλλες βιομηχανικές περιοχές της χώρας. Από τις μεγάλες ιστορικές βιομηχανικές μονάδες έκλεισαν λίγες, κυρίως όσες βρίσκονταν εντός του αστικού ιστού, ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό του υπόλοιπου, κυρίως μεταπολεμικού, βιομηχανικού δυναμικού παραμένει ενεργό. Ετσι στην περιοχή δεν παρατηρούνται εκτεταμένοι βιομηχανικοί ερειπιώνες. Διασώζονται, όμως, προς το παρόν λίγα εξαιρετικά ενδιαφέροντα, ακέραια ανενεργά βιομηχανικά μνημεία της πρώτης περιόδου ανάπτυξης της βιομηχανίας στην περιοχή.

Να σημειωθεί ότι η παρουσίαση των ευρημάτων της έρευνας θα γίνει την Παρασκευή 23 Μαρτίου ώρα 17:00 (Αγγέλου Γέροντα 6, Πλάκα) και θα συνδυαστεί με προβολή σχετικής ταινίας (από τη σειρά «Αμήχανη βιομηχανία», σε σκηνοθεσία Βασίλη Λουλέ). Θα ολοκληρωθεί εξάλλου την επομένη με ξενάγηση στα αρχαία και βιομηχανικά μνημεία της περιοχής από την αρχαιολόγο Καλλιόπη Παπαγγελή και τους συντελεστές της έρευνας.