Οικολογική Κίνηση Κοζάνης: Ενστάσεις για το Τεχνολογικό Πάρκο στα Καμβούνια. Οι ενεργειακοί δήμοι να περιφρουρήσουν τους πόρους (τους) για τη μεταλιγνιτική μετάβαση

Εξαγγέλθηκε πρόσφατα από τον Αν. Υπουργό Περιβάλλοντος και τον Περιφερειάρχη ΔΜ η ίδρυση «Τεχνολογικού Πάρκου καινοτομίας και κυκλικής οικονομίας», το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το νεοσύστατο Εθνικό Ταμείο Δίκαιης μετάβασης (ΕΤΔΜ) και θα εγκατασταθεί στα Καμβούνια. Θεωρούμε την εξαγγελία άστοχη, πρόχειρη και σαφώς προεκλογική για τους εξής λόγους:

1. Πριν καν εκδοθεί η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) για τη δομή και λειτουργία του ΕΤΔΜ ανακοινώνονται έργα, τα οποία υποτίθεται ότι έπρεπε να εγκριθούν πρώτα από τα Όργανα του Ταμείου που όμως δεν θεσπίστηκαν ακόμη ! (Σημειώνεται ότι για να πιάσουν τόπο τα χρήματα του ΕΤΔΜ έγινε το καλοκαίρι ολόκληρη διαβούλευση η οποία θα ενσωματώνονταν κατά ένα μέρος στην ΚΥΑ. Εφόσον όμως η ΚΥΑ μένει στο ψυγείο, η διαβούλευση πάει στράφι (για την ώρα) και το τοπίο διαχείρισης του ΕΤΔΜ παραμένει θολό, με αποτέλεσμα οι πόροι του να γίνονται έρμαιο στις ορέξεις όσων αιρετών έχουν πρόσβαση στον Υπουργό).

2. Σαφώς είναι προτεραιότητα η «κυκλική οικονομία» (ο οικολογικός χώρος φωνάζει χρόνια τώρα), αλλά ο τρόπος προώθησής της είναι λάθος. Αντιγράφει τις μεθόδους που εφαρμόστηκαν (και απέτυχαν) για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, της έρευνας και της καινοτομίας. Έχουμε γεμίσει από διάφορα επιχειρηματικά και καινοτομικά «Κέντρα» και «Πάρκα» με βαρύγδουπους τίτλους που απορρόφησαν (και συχνά διασπάθισαν) πολλούς πόρους, στερώντας τους από την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ οικονομία. Ποτέ δεν αποτιμήθηκε μια σχέση κόστους – οφέλους αυτών των εγχειρημάτων, ποτέ δεν υπολογίστηκε πόσες περισσότερες ΒΙΩΣΙΜΕΣ θέσεις εργασίας θα δημιουργούνταν αν τα λεφτά πήγαιναν στις πραγματικές επιχειρήσεις κι όχι στις κάθε είδους «Δομές» που στήνονταν συνήθως ευκαιριακά και .. εξατμίζονταν πολύ εύκολα. Παραδείγματα υπάρχουν άπειρα. Για την ανάπτυξη π.χ της επιχειρηματικότητας είδαμε κατά καιρούς «Παρατηρήτρια επιχειρηματικότητας», «Αντένες», «Κέντρα» κάθε ονομασίας, «Διαβαλκανικά» Συντονιστικά, ΚΥΕ, Κέντρα στήριξης Κ.ΑΛ.Ο., κλπ. Αρκετές από αυτές τις διαφημισμένες Δομές δεν μπόρεσαν να σταθούν όχι ως «Κέντρα» αλλά ούτε ως .. Απόκεντρα και να παίξουν έστω το ρόλο τους σε περιφερειακό επίπεδο. Παρόμοια διασπάθιση έγινε και στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας, όπου οι «Υποστηρικτικές Δομές» πήραν τη μερίδα του λέοντος, ενώ η πραγματική κοινωνική οικονομία ψίχουλα (εδώ μερικές από τις διαμαρτυρίες). Το ίδιο λοιπόν λάθος αναμένεται να γίνει και με το «Πάρκο κυκλικής οικονομίας». Θα μοιραστούν προεκλογικές υποσχέσεις, θα «τακτοποιηθούν» διάφοροι, και τελικά το «Πάρκο» θα αναλωθεί σε γενικολογίες, ανούσια συνέδρια και κοινότυπες συμβουλές, όπως γίνεται συνήθως, (μακάρι να διαψευστούμε).

3. Αν υποθέσουμε ότι τα παραπάνω δεν ευσταθούν κι ότι η κυκλική οικονομία χρειάζεται ντε και καλά σήμερα το «Πάρκο» της, τότε γιατί να εγκατασταθεί στα Καμβούνια; Εφόσον μέσω της επανάχρησης θα σχεδιάζονται νέα προϊόντα, δηλ. θα γίνεται και ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ δουλειά, γιατί να μην αξιοποιηθούν οι ερευνητικές υποδομές στον τομέα των υλικών και η πείρα που υπάρχει στα ΑΕΙ και τους άλλους ερευνητικούς φορείς της περιοχής ; Γιατί άλλα κτίρια, άλλος εξοπλισμός, άλλα χρήματα; Από τη μια μιλάμε για συγχωνεύσεις των τριτοβάθμιων Ιδρυμάτων για να επιτύχουμε οικονομίες κλίμακας και ερευνητικές συνέργειες και από την άλλη κατακερματίζουμε -και τάζουμε - σε κάθε επαρχία ένα μερίδιο από την τεχνολογική έρευνα. Αντίφαση καραμπινάτη. Η εξήγηση βέβαια είναι απλή: Εκλογές επί θύραις και μάλιστα τριπλές. (Διευκρίνηση. Προφανώς τα απόβλητα των μαρμαράδικων στα Καμβούνια πρέπει και μπορεί να μετατραπούν σε χρήσιμα υλικά. Τεχνολογία υπάρχει κι αυτό που χρειάζεται είναι να γίνει η σχετική επένδυση για να δουλέψει και κανένας ντόπιος, κι όχι άλλο ένα Τεχνολογικό πάρκο «μοναδικό στη χώρα»!)

4. Τελευταίο και σημαντικότερο. Το Εθνικό Ταμείο Δίκαιης μετάβασης (ΕΤΔΜ) έγινε για να ενισχυθούν οι λιγνιτικές περιοχές (που θα βιώσουν πρωτοφανή ανεργία λόγω της μεγάλης συρρίκνωσης της ΔΕΗ) και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας μεταβαίνοντας σε μια οικονομία χαμηλού άνθρακα. Συνεπώς τα χρηματοδοτούμενα από το ΕΤΔΜ έργα αφορούν τα ενεργειακά λεκανοπέδια Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης, ή -για να το ορίσουμε πιο συγκεκριμένα- αφορούν τους ενεργειακούς δήμους και κανέναν άλλον. Σε αυτό συμφώνησαν όλοι οι εμπλακέντες φορείς (ΟΤΑ. ΤΕΕ, κλπ). Τα Καμβούνια και κάθε άλλη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας έχουν δικαίωμα στην ανάπτυξη, στην κυκλική οικονομία κλπ, αλλά δεν πλήττονται άμεσα και τη μείωση της λιγνιτικής παραγωγής. Έχουν δικαίωμα ισότιμης πρόσβασης σε εθνικούς και κοινοτικούς πόρους, αλλά όχι στο ΕΤΔΜ το οποίο θεσπίστηκε για τις πληττόμενες ανθρακοπαραγωγές περιοχές. Αυτό πρέπει να το καταστήσουν σαφές οι ενεργειακοί δήμοι προς κάθε κατεύθυνση και προπαντός στην Περιφέρεια που ξεκίνησε στραβά με το ΕΤΔΜ. Να αναλογιστούμε επίσης ότι τα χρήματα του ΕΤΔΜ (30-35 εκ/ έτος) είναι πολύ λίγα σε σχέση με όσα απαιτούνται για να καλυφθούν οι μαύρες τρύπες της ανεργίας στους λιγνιτικούς δήμους. Ας μην αρχίσουμε τα λάθη από τη.. μαγιά κιόλας. Στέλνουμε εσφαλμένο μήνυμα

ΕΠΙΜΥΘΙΟ. Όσο αφήνεις ξέφραγο το χώρο σου, κάποιοι άλλοι σιγά σιγά θα τον καταλαμβάνουν. Όσο οι ενεργειακοί δήμοι αφήνουν την υπόθεση του ΕΤΔΜ να κάνει κοιλιά και δεν καταθέτουν ώριμες προτάσεις για μεγάλα έργα, πιέζοντας συγχρόνως να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό Σχέδιο για τη μεταλιγνιτική μετάβαση, τόσο οι ορέξεις για «υφαρπαγές» των πόρων του ΕΤΔΜ θα μεγαλώνουν. Και μπορεί να δούμε το ΕΤΔΜ να έχει τη μοίρα του Τοπικού Πόρου, ο οποίος πολλές φορές εκτροχιάστηκε από τους στόχους του και ακολούθησε πελατειακές λογικές. Ο Οικολογικός χώρος έχει πρωτοστατήσει στο θέμα της ίδρυσης του Ταμείου Δίκαιας Μετάβασης, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο, κι έχει καταθέσει τις προτάσεις του (βλ. WWF και Οικολ. Κίνηση) για τη σχεδίαση της μεταλιγνιτικής μετάβασης. Πλέον η σκυτάλη είναι εδώ και καιρό στους θεσμικούς, δηλ. στους ενεργειακούς δήμους. O Δήμος Κοζάνης που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την ιστορία καλείται και τώρα να μπει μπροστά, να ανεβάσει στροφές και να πάρει πρωτοβουλίες που θα διασφαλίσουν την ορθολογική διαχείριση του ΕΤΔΜ και την προαγωγή των πραγματικών συμφερόντων του τόπου.

Οικολογική Κίνηση Κοζάνης