ΥΠΕΚΑ: Σε δημόσια διαβούλευση το νομοσχέδιο για τα δάση

Ο Υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ, Σταύρος Καλαφάτης, έδωσε στη δημοσιότητα και θέτει σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τα μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων με τίτλο «Δασικά οικοσυστήματα: Ορισμοί, μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης».

Με το σχέδιο νόμου γίνεται κωδικοποίηση  διάσπαρτων διατάξεων και ρυθμίσεων, προσαρμόζεται η δασική νομοθεσία στη νομολογία του ΣτΕ, παρέχονται δυνατότητες δραστηριοποίησης σε δάση και δασικές εκτάσεις κυρίως στη μικρή και μεσαία επιχειρηματικότητα, αυξάνεται η προστασία των δασικών εκτάσεων και αυξάνονται οι ποινές στους παραβάτες της δασικής νομοθεσίας.
Σκοπός του νόμου είναι ο καθορισμός των συγκεκριμένων μέτρων προστασίας για τη διατήρηση, ανάπτυξη και βελτίωση των δασών, δασικών εκτάσεων και δημόσιων γαιών, σύμφωνα με την αρχή της αειφορίας και σε συνάρτηση με το ιδιαίτερο νομικό καθεστώς που διέπει την ιδιοκτησία και την εκμετάλλευση αυτών, όπως και ο προσδιορισμός κατά περίπτωση των όρων και προϋποθέσεων υπό τις οποίες οι προστατευτέες εκτάσεις μπορεί στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης να μεταβάλλουν την κατά προορισμό χρήση τους ή να εξυπηρετούν και άλλες χρήσεις, για λόγους επιβαλλόμενους από το δημόσιο συμφέρον.

Βασικές προβλέψεις και ορισμοί

Σύμφωνα με το υπουργείο, ορίζεται ότι τα δάση, οι δασικές και δημόσιες γαίες συνιστούν εθνικό κεφάλαιο που η προστασία του αποτελεί υποχρέωση των κρατικών οργάνων κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, και συγχρόνως υποχρέωση και δικαίωμα των πολιτών. Υιοθετείται ο  συνταγματικός ορισμός του δάσους και της δασικής έκτασης ώστε να βρεθεί η νομοθεσία σε αρμονία με την σχετική αναπτυχθείσα νομολογία του ΣτΕ και των Ελληνικών δικαστηρίων, την οποία το ΥΠΕΚΑ ενσωματώνει σε μεγάλο βαθμό στα επί μέρους άρθρα.
Προστατεύονται οι δημόσιες χορτολιβαδικές, βραχώδεις, πετρώδεις και βαλτώδεις εκτάσεις, τα ορεινά ρέματα καθώς και οι περιοδικώς κατακλυζόμενες εκτάσεις που δεν φέρουν δασική βλάστηση, εντάσσοντας τις εκτάσεις αυτές σε ενιαία κατηγορία με τον όρο δημόσιες γαίες. Ορίζονται ρητά οι εκτάσεις που δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και αποφεύγονται οι συγχύσεις που υπήρχαν μέχρι σήμερα όσον αφορά τα σχέδια πόλης, τις δασικές φυτείες επί αγροτικών εκτάσεων, τα πεδινά ρέματα που δεν φέρουν δασική βλάστηση, τις εποχικά κατακλειζόμενες εκτάσεις, κλπ.

Βασικές ρυθμίσεις

Νέος τρόπος υπολογισμού αξίας δασών
Καθορίζεται νέος τρόπος υπολογισμού της αξίας των δασών με βάση τη θέση, τις παραγωγικές, προστατευτικές, αισθητικές, και λοιπές λειτουργίες του και όχι μόνο την παραγωγή ξύλου και βοσκήσιμης ύλης, όπως μέχρι σήμερα προβλέπονταν με αποτέλεσμα την υποτίμηση της αξίας και την απώλεια εσόδων για το δημόσιο, όταν στα πλαίσια της ισχύουσας δασικής νομοθεσίας παραχωρούνται επ’ ανταλλάγματι ενοχικά δικαιώματα επί δημοσίων δασών και δασικών εκτάσεων.
Διαδικασίες χαρακτηρισμού και επίλυση αμφισβητήσεων
Μειώνονται τα μέλη του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών από 7 σε 5 ώστε αυτό να καταστεί ένα ευέλικτο όργανο για την εκτέλεση των από το νόμο καθοριζομένων αρμοδιοτήτων του. Ανασυγκροτούνται οι Επιτροπές Επίλυσης Δασικών Αμφισβητήσεων με σκοπό την επίλυση προβλημάτων δυσλειτουργίας που παρατηρήθηκαν με την μέχρι τώρα λειτουργία τους. Καταργείται η β/θμια επιτροπή επίλυσης δασικών αμφισβητήσεων επειδή , από τα μέχρι σήμερα στοιχεία προκύπτει ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι αποφάσεις της ταυτίζονται με τις αντίστοιχες αποφάσεις της Α/βθμίου επιτροπής, ενώ παρατηρείται καθυστέρηση στην έκδοση των σχετικών αποφάσεων από 5 μέχρι και 10 χρόνια.
Η διευρυμένη επιπλέον σύνθεση της επιτροπής με μέλη εκτός νομού διασφαλίζει περισσότερη αμεροληψία στην εξέταση των υποθέσεων. Επιλύονται θέματα σχετικά με τις διαδικασίες χαρακτηρισμών των εκτάσεων από τις δασικές υπηρεσίες και της εξέτασης των αντιρρήσεων από την Επιτροπή Επίλυσης Δασικών Αμφισβητήσεων. Καθορίζεται η χορήγηση πιστοποιητικού από τον δασάρχη για τις οριστικές και αμετάκλητες πράξεις χαρακτηρισμού, καθώς και για την ανάκληση εντός πενταετίας των πράξεων χαρακτηρισμού που εκδόθηκαν κατά πλάνη περί τα πράγματα και ορίζεται επακριβώς πότε μία πράξη χαρακτηρισμού έχει καταστεί οριστική. Διασφαλίζεται, έτσι, η ασφάλεια δικαίου για τους πολίτες, επενδυτές, υπηρεσίες κτλ. και προστατεύεται η δημόσια περιουσία.
Διαφάνεια και διαδικτυακή ανάρτηση
Ιδρύεται ειδικός δικτυακός τόπος στο ΥΠΕΚΑ, όπου καταχωρούνται υποχρεωτικά όλες οι εκδιδόμενες από τις δασικές υπηρεσίες πράξεις χαρακτηρισμού καθώς και οι σχετικές αποφάσεις της Επιτροπής Επίλυσης Δασικών Αμφισβητήσεων και των Διοικητικών Δικαστηρίων (Διοικητικού Εφετείου και ΣτΕ), διασφαλίζοντας, έτσι, τη διαφάνεια.
Αναδασωτέες εκτάσεις
Ρυθμίζονται θέματα κήρυξης εκτάσεων ως αναδασωτέων μετά από πυρκαγιά που βρίσκονται σε νόμιμη αλλαγή χρήσης, όπως (π.χ.) οι λατομικές ζώνες.

Επιτρεπτές επεμβάσεις

Συγκεντρώνονται σε ενιαίο κείμενο όλες οι σχετικές διατάξεις που βρίσκονται διάσπαρτες σε διάφορους νόμους και αφορούν εγκρίσεις επεμβάσεων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις. Ειδικότερα:
Γεωργική χρήση
Καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις εκχέρσωσης δασικού χαρακτήρα εκτάσεων με σκοπό την αγροτική καλλιέργεια από γεωργικούς συνεταιρισμούς και φυσικά πρόσωπα. Ρυθμίζεται το καθεστώς των δασικού χαρακτήρα εκτάσεων που εκχερσώθηκαν χωρίς άδεια της δασικής αρχής πριν την ισχύ του συντάγματος του 1975 και εξακολουθούν να καλλιεργούνται γεωργικά. Οι κάτοχοί τους δύνανται να τις εξαγοράσουν έναντι ανταλλάγματος υπό τον απαράβατο όρο ότι, θα εξακολουθούν να καλλιεργούνται γεωργικά ες αεί. Απαλείφεται ο υφιστάμενος μέχρι σήμερα όρος ότι, οι κάτοχοί τους πρέπει να είναι κατ’ επάγγελμα αγρότες, γεγονός που δεν συντρέχει για κατόχους πολλών χιλιάδων στρεμμάτων. Θεσπίζεται ρητή διάταξη, σύμφωνα με την οποία αν η έκταση αλλάξει χρήση ακυρώνεται αυτοδικαίως ο χορηγηθείς στον κάτοχο τίτλος και ή έκταση επανέρχεται στο δημόσιο υπαγόμενη στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις
Ρυθμίζονται θέματα εγκατάστασης κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων σε δάση, δασικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις. Επιτρέπεται, πλέον, η ίδρυση και λειτουργία και μονίμων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις προκειμένου να εναρμονιστεί η χώρα προς τους σχετικούς κανονισμούς της ΕΕ που αφορούν την υγιεινή και την ασφάλεια των παραγομένων ζωϊκών προϊόντων. Ρυθμίζεται το πρόβλημα των ήδη λειτουργούντων κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, κυρίως επί δασών που δεν προβλέπονταν μέχρι σήμερα αλλά και επί των δασικών και χορτολιβαδικών εκτάσεων που δεν έχουν την απαιτούμενη έγκριση της δασικής αρχής. Επιλύονται με τον τρόπο αυτό, χρονίζοντα προβλήματα της κτηνοτροφίας που αποτελεί ένα ιδιαίτερα δυναμικό κλάδο της πρωτογενούς παραγωγής μας.
Διάνοιξη οδών και τουριστικές εγκαταστάσεις
Ρυθμίζονται θέματα διάνοιξης οδών δια μέσου δασών, δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων. Εναρμονίζονται οι σχετικές ρυθμίσεις της δασικής νομοθεσίας με την υφιστάμενη νομοθεσία για τα τουριστικά έργα, καθότι στην πράξη ανέκυπταν ζητήματα εφαρμογής των ισχυουσών διατάξεων, οφειλόμενα σε αντιθέσεις και ελλείψεις των οικείων νομοθεσιών. Επιτρέπονται, πλέον, οι ανωτέρω εγκαταστάσεις με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις τόσο δημόσια όσο και σε ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις. Επιτρέπεται η εγκατάσταση ειδικών κατασκευών, όπως σχοινιοσιδηρόδρομοι, εναέριοι θάλαμοι κτλ για πρόσβαση σε περιοχές, εφόσον δεν επέρχεται αλλοίωση του τοπίου και δεν υπάρχει οδική πρόσβαση. Περιλαμβάνονται, πλέον, στα τουριστικά έργα και οι εγκαταστάσεις αξιοποίησης των ιαματικών πόρων.
Κατασκηνώσεις
Ρυθμίζονται θέματα εγκατάστασης και λειτουργίας κατασκηνώσεων σε δάση και δασικές εκτάσεις, ενώ τίθενται και οι προδιαγραφές των κατασκευών της βασικής υποδομής των κατασκηνώσεων.
Βιομηχανικές και λατομικές εγκαταστάσεις
Ρυθμίζονται θέματα βιομηχανικών εγκαταστάσεων σε δάση και δασικές και δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση εκτάσεις. Εκσυγχρονίζονται και ενοποιούνται οι υφιστάμενες σε διάφορα νομοθετήματα διατάξεις που αφορούν λειτουργία μεταλλευτικών και λατομικών δραστηριοτήτων σε δάση και δασικές εκτάσεις
Έργα υποδομής
Ρυθμίζονται θέματα εκτέλεσης έργων υποδομής σε δάση, δασικές, αναδασωτέες και δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση εκτάσεις. Στα έργα αυτά περιλαμβάνονται μεγάλα δημόσια έργα, έργα ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και μικρά δημοτικά ή δημόσια έργα.
Αρχαιολογικές έρευνες
Ρυθμίζονται θέματα αρχαιολογικών ερευνών και ανασκαφών σε δάση, δασικές και αναδασωτέες και δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση γαίες.
Ορειβατικά καταφύγια
Ρυθμίζονται θέματα εγκατάστασης ορειβατικών καταφυγίων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις και δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση γαίες.
Διάφορες εγκαταστάσεις
Ρυθμίζονται θέματα επεμβάσεων σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις και δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση γαίες για διάφορα έργα και δραστηριότητες, όπως αθλητικές εγκαταστάσεις, εκπαιδευτήρια, νοσοκομεία, ιερές μονές, σωφρονιστικά καταστήματα, ΧΥΤΑ, υδροτριβεία, κεραίες ρ/τ μέσων, πάρκα κεραιών, κέντρα υποδοχής μεταναστών
Οικοδομικοί συνεταιρισμοί
Ρυθμίζονται θέματα άδειας κτήσης γης από οικοδομικούς συν/σμούς. Παρέχεται η δυνατότητα σε οικοδομικούς συν/σμούς που η οικιστική αποκατάσταση των μελών του δεν είναι δυνατή λόγω της δασικής μορφής των εκτάσεων που κατέχει, να ανταλλάξει την έκτασή του με διαθέσιμες δημόσιες με χορτολιβαδική βλάστηση γαίες, επιλύοντας έτσι, ένα χρόνιο πρόβλημα σημαντικής μερίδας των συμπολιτών μας, που ενώ αγόρασαν καλόπιστα τις εκτάσεις αυτές όταν δεν υπήρχε απαγόρευση δόμησής τους, δεν μπορούν να τις δομήσουν μετά την ισχύ του συντάγματος του 1975.

Άλλα θέματα

Επίλυση προβλημάτων αναδασμών
Επιλύονται προβλήματα αναδασμών που περιέλαβαν δασικού χαρακτήρα εκτάσεις, ώστε αυτές να αποδοθούν σε αγροτική εκμετάλλευση χωρίς τους περιορισμούς που θέτει η δασική νομοθεσία, καθώς και αγρών που δασώθηκαν λόγω εγκατάλειψης.
Αυθαίρετα σε δασικές εκτάσεις
Συγκεκριμενοποιείται και απλουστεύεται η διαδικασία βεβαίωσης και έκδοσης απόφασης κατεδάφισης για τις αυθαίρετες κατασκευές επί δασικού χαρακτήρα εκτάσεων, καθώς και η διαδικασία απομάκρυνσης τους, από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες με σαφή καθορισμό των αρμοδιοτήτων τους.
Ποινές
Αναπροσαρμόζεται στο διπλάσιο περίπου το ύψος των ποινών που αφορούν παραβάσεις των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας.
Θέματα βοσκής
Ρυθμίζονται θέματα βοσκής σε δασικού χαρακτήρα η οποία , θα ασκείται πλέον βάσει εγκεκριμένου διαχειριστικού σχεδίου βόσκησης που λαμβάνει υπόψη τη βοσκοϊκανότητα του οικοσυστήματος, τη βοσκοφόρτωσή του και τη δυνατότητα αναβάθμισής του για την εξυπηρέτηση της χρήσης της βοσκής.
Μεταβατικές διατάξεις
Με τις μεταβατικές διατάξεις ρυθμίζονται θέματα συνέχισης της λειτουργίας για δύο χρόνια χιονοδρομικών κέντρων, κατασκηνώσεων, κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, εγκαταστάσεων ύδρευσης ΟΤΑ κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, πτηνοτροφείων, μελισσοκομείων, εκτροφείων θηραμάτων, ιχθυοτροφείων, εκτροφείων γουνοφόρων που βρίσκονται σε δασικού χαρακτήρα εκτάσεις και δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις της δασικής, περιβαλλοντικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, για διάστημα δύο (2) ετών, προκειμένου να εκδοθούν οι προβλεπόμενες άδειες σύμφωνα με τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας.