Hλεκτρική ενέργεια από αγριαγκινάρα στο λεκανοπέδιο Κοζάνης - Πτολεμαϊδας

Του Α. Τσίγγανα από την Καθημερινή, 8.11.2011...

Σε «χρυσάφι της γης» αναδεικνύεται η καλλιέργεια της αγριαγκινάρας, του ταπεινού γαϊδουράγκαθου, που επανέρχεται συχνά στο προσκήνιο, προσφέροντας ελπίδες σε αγροτικές οικογένειες. Η έως τώρα καλλιέργεια έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες των αγροτών παρ’ όλο που η ΔΕΗ, η οποία είναι ο βασικός αγοραστής της βιομάζας της για την παραγωγή ενέργειας εμφανίστηκε απελπιστικά αργή στις δεσμεύσεις της για την απορρόφηση των ποσοτήτων που παρήχθησαν.


Πριν από τρία χρόνια

Η καλλιέργεια αγριαγκινάρας ξεκίνησε συστηματικά πριν από τρία χρόνια στο λεκανοπέδιο Κοζάνης - Πτολεμαΐδας σε χωράφια που βρίσκονται στη «σκιά» των ατμοηλεκτρικών σταθμών του λιγνίτη. Στόχος της πρωτοποριακής προσπάθειας την οποία επωμίστηκαν εξ ολοκλήρου η Αυτοδιοίκηση και η «Αναπτυξιακή Κοζάνης Α.Ε.» ήταν να παραχθεί μια πλούσια βιομάζα που θα αναμειγνύεται με τον λιγνίτη και θα καίγεται στους ΑΗΣ, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη τόσο στο περιβάλλον όσο και στην τοπική αγροτοοικονομία.
«Η καλλιέργεια (κάρντο) για παραγωγή βιομάζας και η μεικτή καύση με τον λιγνίτη, ξεκίνησε για να συνεισφέρει στην πράσινη οικονομία και την αειφορική λειτουργία της ηλεκτροπαραγωγής στην περιοχή μας», λέει στην «Κ» ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας κ. Γ. Δακής. Η καλλιέργεια επιδοτήθηκε για δύο χρόνια με 200 ευρώ/στρέμμα και δεκάδες αγρότες της περιοχής έσπειραν με το πολυετές φυτό 4.000 στρέμματα σε όλο το λεκανοπέδιο.
Από την πρώτη παραγωγή, στάλθηκαν πέντε τόνοι ξηρής μάζας για εργαστηριακή πιλοτική καύση σε εγκαταστάσεις στη Γερμανία και τον Οκτώβριο του 2009 έγινε πιλοτική καύση πενήντα τόνων ξηρής μάζας αγριαγκινάρας στις εγκαταστάσεις της ΔΕΗ στον ΑΗΣ Καρδιάς Κοζάνης με θετικά αποτελέσματα.
ΔΕΗ και καλλιεργητές του γαϊδουράγκαθου πανηγύρισαν για τα θετικά αποτελέσματα για ξεχωριστούς λόγους. Η πρώτη γιατί έτσι παίρνει τη σφραγίδα μιας εταιρείας που χρησιμοποιεί και τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, οι δεύτεροι γιατί βρήκαν έναν σίγουρο πόρο εισοδήματος.
Πέρυσι το φθινόπωρο οργανώθηκε η συλλογή της βιομάζας στο χωράφι και παραδόθηκαν στη ΔΕΗ/ΑΗΣ Καρδιάς 1.800 τόνοι ξηρής μάζας αγριαγκινάρας, η οποία κάηκε σε μείγμα 8-10% με λιγνίτη υπό την επίβλεψη ειδικών επιστημόνων από το εξωτερικό. Η τιμή αγοράς της αγριαγκινάρας από τη ΔΕΗ ήταν 51ευρώ/τόνο ξηρής μάζας.
Ολα τα συμπεράσματα υπήρξαν ιδιαίτερα θετικά με συνέπεια τουλάχιστον σε τεχνικό επίπεδο να μην υπάρχουν προβλήματα. Ετσι στις 15 Οκτωβρίου 2010 η ΔΕΗ δεσμεύτηκε εγγράφως να συνεχίσει το πρόγραμμα σύγκαυσης της αγριαγκινάρας με τον λιγνίτη, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μια μεγάλη εξάπλωση του ενεργειακού φυτού στην περιοχή.
Φέτος, η ΔΕΗ παρά τις πιέσεις που δέχθηκε από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και άλλους φορείς της περιοχής καθυστέρησε (όχι χωρίς δικαιολογία) να δώσει τιμή για τη φετινή απορρόφηση της παραγωγής. Σ’ αυτό συνέβαλε, σύμφωνα με πληροφορίες, η καθυστέρηση από πλευράς Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, η οποία έπρεπε να επιλύσει γραφειοκρατικά προβλήματα που ανέκυψαν.
Η έμμεση μη δέσμευσή της αποθάρρυνε πάντως ένα σημαντικό αριθμό των καλλιεργητών. Και καθώς έληξε η επιδοτούμενη πιλοτική περίοδος, παρ’ όλο που η καλλιέργεια δεν έχει επιπλέον έξοδα εκτός της (περιορισμένης) άρδευσης, αρκετοί προτίμησαν στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου να εγκαταλείψουν ή να ξεριζώσουν το πολυετές φυτό και να στραφούν σε άλλες καλλιέργειες ή να επιστρέψουν στις παλιές καλλιέργειες που είχαν.

1.150 στρέμματα φέτος

Από τα 4.000 στρέμματα του 2010 φέτος καλλιεργήθηκαν 1.150 στο λεκανοπέδιο Κοζάνης - Πτολεμαΐδας, έκταση που σαφώς θα ήταν μεγαλύτερη αν οι αγρότες γνώριζαν ότι η επιχείρηση θα προσδιόριζε τελικά πάνω από τα 70 ευρώ/τόνο τη φετινή τιμή.
Η ΔΕΗ προσδιόρισε μόλις στα τέλη του περασμένου Ιουλίου το ποσό των 73 ευρώ/τόνο ξηρής μάζας αγριαγκινάρας με δυνατότητα αύξησής του στο πλαίσιο του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου. Με δεδομένο ότι ένα στρέμμα παράγει έως και δύο τόνους ξηρής βιομάζας η τιμή είναι αρκετά κοντά στην επιδοτούμενη. Επιπλέον, η τιμή αυτή δεν είναι η τελική αφού, όπως αναφέρει σε πρόσφατο έγγραφό της και η Επιχείρηση, θα επαναπροσδιοριστεί εγκαίρως κατ’ εφαρμογή του νόμου 3851/2010 που αφορά την «Επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», υπογράμμιση που σημαίνει μια τιμή που θα είναι μεγαλύτερη από την τιμή βάσης. Η Επιχείρηση εξακολουθεί να επιδεικνύει ενδιαφέρον για την παραγωγή βιομάζας από τη συγκεκριμένη καλλιέργεια.
Σε λίγες ημέρες πάντως πρόκειται να ξεκινήσει η δεύτερη συγκομιδή ξηρής μάζας στο λεκανοπέδιο Κοζάνης-Πτολεμαΐδας. «Το σημαντικότερο είναι ίσως ότι το πείραμα πέτυχε και πλέον υπάρχει σημαντική εμπειρία σ’ αυτήν την καλλιέργεια», επισημαίνει ο διευθυντής της Αναπτυξιακής Εταιρείας Δυτικής Μακεδονίας-ΑΝΚΟ κ. Γ. Αμανατίδης.
Οι κάτοικοι της Αναρράχης, της Αρδασσας, του Δρέπανου, της Αγίας Παρασκευής, της Ακρινής και άλλων οικισμών που διαθέτουν χωράφια αγριαγκινάρας ήδη έχουν στραφεί και σε ιδιωτικές εταιρείες με έδρα την Αθήνα και την Κύπρο που θέλουν να μπουν στον χώρο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με την καύση βιομάζας.

«Ανθίζει» και η βιοποικιλότητα

Η καλλιέργεια της αγριαγκινάρας προσφέρει και «άνθηση» της βιοποικιλότητας, παρατηρούν ειδικοί επιστήμονες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αποκαλύπτοντας ένα απρόσμενο όφελος στις περιοχές που αυτή αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια. Φυτικό ζιζάνιο η ίδια προσφέρει τον ανθό της ως τροφή σε δεκάδες είδη εντόμων. Αυτά με τη σειρά τους προσελκύουν δεκάδες είδη πουλιών που μεταναστεύουν στην Ελλάδα.
Εκτός από το λεκανοπέδιο Κοζάνης-Πτολεμαΐδας η αγριαγκινάρα καλλιεργείται και σε περιοχές της Θεσσαλίας με συνεχή ανοδική τάση, αντικαθιστώντας την υδροβόρα καλλιέργεια βαμβακιού και μειώνοντας τα προβλήματα άρδευσης που αντιμετωπίζουν οι Θεσσαλοί αγρότες.
Μελέτες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έχουν καταλήξει ότι η αγριαγκινάρα είναι το ενεργειακό φυτό που εγγυάται θετικά αποτελέσματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η χρησιμοποίησή της σε μονάδες που ηλεκτροδοτούν τα ελληνικά νησιά θα μείωνε ετησίως έως και 500 εκατομμύρια ευρώ το κόστος χρήσης του πετρελαίου, ενώ παράλληλα θα προσέθετε εισόδημα σε χιλιάδες αγρότες.