Αποεπένδυση Λιγνιτικών Μονάδων της ΔΕΗ Α.Ε. [του Χρ. Παπαγεωργίου]

Το ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ σε εφαρμογή του Ν. 4533/2018 (27-04-2018), «Διαρθρωτικά μέτρα για την πρόσβαση στο λιγνίτη και το περαιτέρω άνοιγμα της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού και άλλες διατάξεις», αποφάσισε στις 07/05/2018 την επικύρωση της επιλογής του ορκωτού ελεγκτή για τη σύνταξη των εκθέσεων ελέγχου με ημερομηνία 31-03-2018, την ανάθεση του έργου του συμβούλου υποστήριξης της ΔΕΗ για την απόσχιση των Επιχειρησιακών Κλάδων Μεγαλόπολης και Μελίτης,
την πρόσληψη χρηματοοικονομικού συμβούλου για τη διαγωνιστική διαδικασία στο σχετικό διεθνή διαγωνισμό, την πρόσληψη νομικού συμβούλου για όλα τα στάδια της διαδικασίας καθώς και την εξουσιοδότηση του Προέδρου και ΔΝΣ της ΔΕΗ ΑΕ για τον ορισμό εκ μέρους της ΔΕΗ ΑΕ και σε συμφωνία με την Ελληνική Πολιτεία του Εντολοδόχου Παρακολούθησης , εφόσον τύχει της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και την υπογραφή της σχετικής σύμβασης. Με λίγα λόγια αποφάσισε για τις συντονισμένες ενέργειες για την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας για τη λιγνιτική αποεπένδυση. Σε ό,τι αφορά τη λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα στη χώρα και ειδικότερα στη Δυτ. Μακεδονία, όπου και οι μεγαλύτερες λιγνιτικές εκμεταλλεύσεις της ΔΕΗ σημειώνονται τα ακόλουθα:

1) Η πώληση των μονάδων λιγνίτη (Μεγαλόπολη 3,4 και Μελίτη 1, καθώς και της άδειας παραγωγής για μια νέα λιγνιτική μονάδα, Μελίτη 2), μαζί με τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης των συνδεδεμένων με αυτές λιγνιτωρυχείων, είναι μια αναπόδραστη υποχρέωση που απορρέει από τη συμμετοχή μας στην Ε.Ε. Ειδικότερα, σε συμμόρφωση με τις αποφάσεις C(2008) 824 και C(2009) 6244 της Ευρ. Επιτροπής για τη μονοπωλιακή πρόσβαση της ΔΕΗ ΑΕ στο λιγνίτη, που μετά από προσφυγή της ΔΕΗ ΑΕ και χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες, κατέστησαν αμετάκλητες (αποφάσεις (2016) 733 και (2016) 748 του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρ. Ένωσης) και με την Απόφαση 57/19.05.2017 του Κυβερνητικού Συμβουλίου Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ), η Ελληνική Δημοκρατία δεσμεύτηκε να προτείνει στη Γεν. Δ/νση Ανταγωνισμού της Ευρ. Επιτροπής διαρθρωτικά μέτρα αποκατάστασης, που συνοψίζονται στην αποεπένδυση (πώληση) του 40% της λιγνιτικής ισχύος της ΔΕΗ ΑΕ. Ο νόμος 4533/2018 (27-04-2018) εξειδικεύει τη διαδικασία, την ολοκλήρωση και τις συνέπειες της απόσχισης και εισφοράς των δύο λιγνιτικών κλάδων της ΔΕΗ ΑΕ, αναφέρεται στις εργασιακές σχέσεις των εργαζομένων στους δύο κλάδους, σε θέματα έρευνας και εκμετάλλευσης λιγνίτη στις νέες εταιρείες, εισάγει ειδικό τέλος δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης κ.α.

2) Η πιο πάνω εξέλιξη, κρινόμενη εκ των υστέρων, θα αποτρέπονταν μόνο εφόσον υλοποιούνταν έγκαιρα η απόφαση της Ευρ. Επιτροπής C(2009) για τη δεσμευτική διοργάνωση διαγωνισμών από την Ελλάδα για την παραχώρηση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης των λιγνιτικών κοιτασμάτων Βεύης (ιδιωτική παραχώρηση), Βεγόρας, Δράμας και Ελασσόνας, σε τρίτους, πλην ΔΕΗ. Τούτο δεν έγινε, το αντίθετο μάλιστα, ήδη από το 2010 με την πρόταση του ΥΠΕΚΑ (20-20-20, Ιούνιος 2010), στα πλαίσια εφαρμογής σχετικών αποφάσεων της Ε.Ε. ως προς τα όρια των εκπεμπόμενων ρύπων από τους ΑΗΣ, για την περιοχή Πτολ/δας – Αμυνταίου, προβλέπονταν απόσυρση λιγνιτικών μονάδων συνολικής ισχύος 3733 MW μέχρι το 2021 και ανέγερση – ένταξη δύο νέων μονάδων συνολικής ισχύος ~1260 MW, δηλ. ΠΤΟΛ/ΔΑ 5 (2017) και ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 6 (2025). Ειδικότερα , για την 3ετία 2022 έως και 2024 προβλέπονταν να λειτουργούν στην περιοχή μόνο οι μονάδες ΠΤΟΛ/ΔΑ 5 και ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ 5, συνολικής ισχύος περίπου 1000 ΜW, έναντι της απόσυρσης ισχύος 3733 MW. Αυτό σημαίνει ότι η ετήσια παραγωγή λιγνίτη θα μειώνονταν από το επίπεδο των 50 εκ. τον. (2010) στα ~11 εκ. τον., τουλάχιστο για την περίοδο 2022-2024, που αντιστοιχεί σε μείωση της εξορυκτικής και οικονομικής δραστηριότητας σε ποσοστό > 70%.

3) Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με σχετική απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ (12 ΝΟΕ 2007) προβλέπονταν η ανέγερση της νέας μονάδας ΠΤΟΛ/ΔΑ 5, ισχύος 450 MW αρχικά και τελικά 660 MW καθώς και της μονάδας Μελίτη 2 ισχύος 450 MW, με στόχο την έναρξη της λειτουργίας των το 2013. Η μονάδα Πτολ/δα 5, παρά τη μεγάλη καθυστέρηση υπογραφής της σύμβασης (2013), κατασκευάζεται ήδη από τη ΔΕΗ ΑΕ, επένδυση που ξεπερνά το € 1,4 δις. Αντίθετα, για διάφορους λόγους δεν προχώρησε η διαδικασία για τη μονάδα Μελίτη 2, μέχρι και το 2014. Σημειώνεται ότι η ΔΕΗ ΑΕ γνωστοποίησε πως αδυνατεί για οικονομικούς λόγους να προχωρήσει στην επένδυση της μονάδας Μελίτη 2 και ότι προσυπέγραψε Μνημόνιο Κατανόησης (ΜoU) μονοετούς διάρκειας με την κινέζικη εταιρεία CMEC στις 14-09-2016 για τη συμμετοχή της σε εταιρικό σχήμα για την κατασκευή και λειτουργία της Μονάδας Μελίτη 2, την υφιστάμενη μονάδα Μελίτη 1 καθώς και την ανάπτυξη και εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων της περιοχής Μελίτης – Φλώρινας. Η διαδικασία αυτή διακόπηκε μετά την προαναφερθείσα Απόφαση 57/19.05.2017 (ΚΥΣΟΙΠ). Επομένως, μόνο μέσω της σημερινής αποεπένδυσης υπάρχει δυνατότητα για την αξιοποίηση των σχετικά πλούσιων κοιτασμάτων λιγνίτη της
περιοχής της Φλώρινας.

4) Η διοίκηση της ΔΕΗ ΑΕ με την απόφαση Δ.Σ. 161/ 23-10-2013, σε εφαρμογή της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ για τον περιορισμό των εκπεμπόμενων ρύπων από τους ΑΗΣ, πρότεινε τα ακόλουθα, τα οποία υιοθετήθηκαν στη συνέχεια και από το αρμόδιο υπουργείο ως θέσεις της χώρας μας: την απένταξη των Μονάδων 3 και 4 του ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ από το Μεταβατικό Εθνικό Σχέδιο Μείωσης Εκπομπών (ΜΕΣΜΕ), την ένταξη στο καθεστώς παρέκκλισης περιορισμένης διάρκειας του άρθρου 33 της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ, των Μονάδων 1-2 του ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και 1,2,3 και 4 του ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ και την υλοποίηση των απαραίτητων, για τη συμμόρφωση με τους στόχους του ΜΕΣΜΕ, περιβαλλοντικών επενδύσεων στις Μονάδες 1 έως 5 του ΑΗΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, σύμφωνα με επικαιροποιημένο χρονικό προγραμματισμό.

Η τήρηση των ειλημμένων αυτών αποφάσεων επιφέρει τις εξής επιπτώσεις:
– Στους ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και ΚΑΡΔΙΑΣ, για την 8ετία από 2016 έως και 2023, περιορίζεται η λειτουργία των μονάδων τους συνολικά σε 17.500 ώρες ανά καμινάδα. Η μειωμένη λειτουργία των
μονάδων αυτών αντανακλά σε μείωση της λιγνιτοενεργειακής δραστηριότητας και οικονομική απώλεια για την περιοχή. Επιπλέον, θα προκύψει πρόβλημα στην τηλεθέρμανση της πόλης του
Αμυνταίου και στους οικισμούς Λεβαίας και Φιλώτα πολύ πριν από τα τέλη 2023. Σημειώνεται ότι την άνοιξη του 2015, ο νέος τότε υπουργός ΥΠΕΝ αποφάσισε την αύξηση των ωρών λειτουργίας στις 32.000 ώρες. Η απόφαση αυτή προσβλήθηκε, όπως έχει γραφεί, από τους ιδιώτες παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας με φυσικό αέριο, στην αρμόδια υπηρεσία της Ε.Ε., η οποία γνωμάτευσε καταρχήν αρνητικά, ωστόσο οι προσπάθειες συνεχίζονται για την αύξηση των ωρών λειτουργίας με θετική πιστεύουμε σύντομα έκβαση.

– Στον ΑΗΣΑΔ (5 μονάδες), πρέπει να γίνουν-βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη- σημαντικές περιβαλλοντικές επενδύσεις προκειμένου να συνεχιστεί η κανονική λειτουργία όλων των μονάδων και μετά το 2020. Οι επενδύσεις αυτές θα ξεπεράσουν κατά πολύ τα 100 εκ. ευρώ, ενώ παράλληλα στην πράξη θα μειωθεί και ο βαθμός απόδοσης του ΑΗΣΑΔ με αντίστοιχη αύξηση του κόστους της παραγόμενης Η.Ε., λόγω αυξημένης ιδιοκατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και υλικών, ανταλλακτικών κλπ, από τη
λειτουργία του πρόσθετου εξοπλισμού των περιβαλλοντικών επενδύσεων.

5) Από την επιστολή (28-06-2016) του προέδρου και ΔΝΣ της ΔΕΗ ΑΕ κ. Παναγιωτάκη Εμ. προς το προσωπικό της ΔΕΗ ΑΕ σημειώνονται τα ακόλουθα:
«-Στην Ε.Ε. προωθείται η ενεργειακή ενοποίηση, οι περιφερειακές αγορές, η οργάνωση των αγορών σύμφωνα με το μοντέλο-στόχο, η ¨απανθρακοποίηση¨ και η αύξηση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας.

– Οι καθετοποιημένες επιχειρήσεις με υψηλά μερίδια στις εθνικές αγορές έχουν ήδη προ πολλού τεθεί στο στόχαστρο.

-Στη χώρα μας επιβλήθηκε τελικά ο πλήρης ιδιοκτησιακός διαχωρισμός του ΑΔΜΗΕ από τη ΔΕΗ και η υποχρεωτική, σταδιακή αλλά ραγδαία μείωση του μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική αγορά από το 91% σε κάτω από 50% στο τέλος του 2019 με τη διαδικασία των ΝΟΜΕ.

-Σημειώθηκε μείωση της ανταγωνιστικότητας των λιγνιτικών μονάδων, επιβάρυνση με πιστοποιητικά CO2, με αποτέλεσμα την περιορισμένη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων και τη συσσώρευση ζημιών, αφού ένα μεγάλο μέρος από το κόστος τους είναι σταθερό, ανεξάρτητα από το χρόνο λειτουργίας των.»

6) Όπως είναι γνωστό, τον Ιούλιο 2014 ψηφίστηκε από την τότε συγκυβέρνηση το νομοσχέδιο για τον τεμαχισμό της ΔΕΗ ΑΕ και της παραχώρησης – πώλησης της «μικρής ΔΕΗ» σε ιδιώτες, το οποίο περιελάμβανε το 30% των μονάδων παραγωγής από φυσικό αέριο, υδροηλεκτρικούς και ατμοηλεκτρικούς σταθμούς (ΑΗΣ) μαζί με λειτουργούντα λιγνιτωρυχεία καθώς και με «παρθένα» πεδία, δηλ. λιγνιτικά κοιτάσματα για μελλοντική εκμετάλλευση. Παρέχονταν ακόμη και το 30% του πελατολογίου της επιχείρησης. Ειδικότερα, τα λιγνιτοφόρα πεδία και οι ΑΗΣ της Δ. Μακεδονίας που θα περιέρχονταν στη «μικρή» ΔΕΗ ήταν: – Η μονάδα Μελίτη 1, εγκατεστημένης ισχύος 330 MW καθώς και άδεια για ανέγερση στον ίδιο χώρο και δεύτερης μονάδας (Μελίτη 2) ισχύος 450 MW. – Οι δύο μονάδες του ΑΗΣ Αμυνταίου – Φιλώτα εγκατεστημένης ισχύος 2Χ300 ΜW. – Τα λιγνιτωρυχεία Αμυνταίου και Κλειδιού στα οποία υπήρχε εξορυκτική δραστηριότητα από τη ΔΕΗ ΑΕ καθώς και τα μη διανοιχθέντα ακόμη λιγνιτικά πεδία (Κομνηνά, Μελίτη και Βεύη -παραχώρηση ΔΕΗ), τα οποία παραχωρούνταν στο νέο ιδιοκτήτη της «μικρής» ΔΕΗ για δυνητική μελλοντική εκμετάλλευση. Συγχρόνως, διατίθετο και το προσωπικό του λιγνιτωρυχείου Αμυνταίου (680 άτομα) καθώς και το 30% του προσωπικού των υποστηρικτικών υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι, σήμερα, με την αποεπένδυση παραχωρούνται μόνο λιγνιτικές μονάδες παρόμοιας ισχύος με το σενάριο της «μικρής ΔΕΗ», όμως με καταφανώς λιγότερα λιγνιτικά κοιτάσματα, χωρίς μονάδες φυσικού αερίου και χωρίς υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Είναι φανερό, τηρουμένων των αναλογιών, χωρίς να απαιτείται λεπτομερής γνώση των οικονομικών της Επιχείρησης, ότι η λύση της «μικρής ΔΕΗ» θα ήταν πολύ πιο επώδυνη για την οικονομική βιωσιμότητα της μητρικής εταιρείας, συγκριτικά με την πώληση μόνο του 40% της λιγνιτοενεργειακής δραστηριότητας. Έτσι, προφανώς, εξηγείται η λυσσώδης επιμονή ανταγωνιστικών προς τη ΔΕΗ ΑΕ συμφερόντων να συμπεριληφθεί και σημαντικό ποσοστό της υδροηλεκτρικής παραγωγής στην αποεπένδυση της ΔΕΗ ΑΕ.

7) Στις σημερινές συνθήκες, μετά την ψήφιση του Ν.4533/2018, διατηρούνται ενιαίες επιχειρηματικές δραστηριότητες στις τρεις «αυτόνομες» με μεταλλευτικά επιχειρησιακά κριτήρια περιοχές λιγνιτικής δραστηριότητας, αντίστοιχα, δηλ. στη λεκάνη Φλώρινας, στη λεκάνη Πτολ/δας – Αμυνταίου και στη λεκάνη Μεγαλόπολης. Έτσι, αξιοποιούνται οι υφιστάμενες οικονομίες κλίμακας, η ευχερής λόγω ομοιομορφίας του εξοπλισμού υποστήριξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας σε κάθε λεκάνη, η παρόμοια γεωλογική και κοιτασματολογική δομή των γειτονικών πεδίων, η δυνατότητα βελτιστοποίησης και συνδυασμού των εκμεταλλεύσεων με την εκπόνηση ενιαίων MINE MASTER PLAN, η εξασφάλιση εφεδρειών σε αποκαλυμμένα αποθέματα λιγνίτη κλπ. Τούτο δεν επιτυγχάνονταν με τη «μικρή ΔΕΗ», δεδομένου ότι προβλέπονταν απόσπαση της λιγνιτικής δραστηριότητας του ορυχείου και του ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ από την επί τριάντα σχεδόν χρόνια ενιαία λιγνιτοενεργειακή δραστηριότητα της περιοχής Πτολ/δας – Αμυνταίου, που προσέφερε πάνω από το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή συγκριτικά με τις δεκαπέντε τότε χώρες της Ε.Ε. Ειδικότερα, για την περιοχή Πτολ/δας – Αμυνταίου (τ. ΛΚΠ-Α) το μείζον ζήτημα, σήμερα, είναι η ενιαία και συνδυασμένη εκμετάλλευση των υφισταμένων, ήδη, τεσσάρων(4) ορυχείων, με το ελάχιστο δυνατό κόστος λιγνίτη στα πλαίσια της ΔΕΗ ΑΕ, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος της κατάρρευσης της λιγνιτο-ενεργειακής δραστηριότητας. Τούτο, εάν συμβεί, θα επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στο ηλεκτρικό και το συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, αλλά πρωτίστως καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή. Ακόμη, θα καταστεί αδύνατη η πλήρης αξιοποίηση-εξόφληση των λειτουργούντων, σήμερα, λιγνιτωρυχείων με άμεσο αποτέλεσμα τη μη ολοκλήρωση της σωστής αποκατάστασης των περιοχών εκμετάλλευσης και τη δραστική μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων στο διηνεκές. Επιβάλλεται, επομένως, εκ των πραγμάτων ενδελεχής μελέτη για τη λήψη των αποφάσεων εκείνων, που θα διασφαλίσουν τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα της χώρας, της ΔΕΗ ΑΕ και της περιοχής της Δ. Μακεδονίας, ειδικότερα. Ως εκ τούτου η λιγνιτική δραστηριότητα της ΔΕΗ ΑΕ στην περιοχή πρέπει να τύχει της στήριξης όλων των παραγόντων σε τοπική και εθνική κλίμακα, γιατί η συγκυρία καθώς και οι επικρατούσες απόψεις και αποφάσεις σε επίπεδο Ε.Ε. για τα στερεά καύσιμα είναι από αρνητικές έως εχθρικές.

Μετά τα πιο πάνω, θεωρώ ότι η θετική μου ψήφος στην απόφαση του ΔΣ της ΔΕΗ ΑΕ στις 07/05/2018 για την επιβληθείσα από το Ν.4533/2018 διαδικασία της λιγνιτικής αποεπένδυσης της ΔΕΗ ΑΕ, συμβάλλει στην ομαλή εξέλιξη της λιγνιτικής δραστηριότητας στην περιοχή της Δ. Μακεδονίας, η όποια δε κριτική είναι δεκτή, όχι όμως οι χαρακτηρισμοί για ξεπούλημα κλπ, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη το τελικό αποτέλεσμα. Σε ό,τι με αφορά, ως γέννημα – θρέμμα και μόνιμο κάτοικο της περιοχής, απαντώντας σε ποικιλώνυμα – ανώνυμα σχόλια και σε απονεμητές πιστοποιητικών αριστεροφροσύνης στο διαδίκτυο, θα συνεχίσω να εμφανίζομαι στο κέντρο της Κοζάνης με το κεφάλι ψηλά, το μέτωπο καθαρό και το θάρρος της γνώμης μου, όπως έπραξα τούτο καθ’ όλη την υπερτριαντάχρονη πορεία μου στα μέτωπα της λιγνιτικής παραγωγής, υπηρετώντας στις πλέον νευραλγικές θέσεις της ΔΛΚΔΜ, γνωστό άλλωστε σε χιλιάδες εργαζόμενους της περιοχής. Όσο δε για τους όψιμα «ανησυχούντες» για το μέλλον των λιγνιτών και της περιοχής, τους προτρέπω να κάνουν τον κόπο, αφιερώνοντας ελάχιστο χρόνο, για να ενημερωθούν ουσιαστικά και σε βάθος για το θέμα, πληκτρολογώντας στο διαδίκτυο τις λέξεις «Χ. Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΛΙΓΝΙΤΕΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, ΜΙΚΡΗ ΔΕΗ κοκ», για να διαπιστώσουν ότι ήδη από το 2011, 2013 και 2014 είχαν τεθεί τα ζητήματα από την πλευρά μου και είχαν υποβληθεί σχετικές προτάσεις, για το τι, γιατί, πώς, πότε και από ποιόν πρέπει να γίνει, μακριά από λαϊκισμούς και πολιτικάντικες σκοπιμότητες, αλλά από πραγματική ανησυχία για την περιοχή, που προέρχεται από την ενασχόληση, τη γνώση και τη συνεχή ενημέρωση για τα ενεργειακά δρώμενα στην Ε.Ε. που αφορούν άμεσα και τη χώρα μας. Το ίδιο έπραξα και πρόσφατα καταθέτοντας αρμοδίως τις προτάσεις μου για τη δυνατότητα αξιοποίησης των λιγνιτών της Δ. Μακεδονίας στα πλαίσια του εκπονούμενου ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας, βεβαιώνω δε τους «ανησυχούντες» ότι την ίδια στάση πρόκειται να τηρήσω και στο μέλλον για θέματα που αφορούν την ορθολογική αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων.

ΧΡ. Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, Μέλος Δ.Σ. ΔΕΗ ΑΕ,

τ. Δ/ντης ΔΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ , Μάϊος 2018, Λευκόβρυση Κοζάνης