Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη: νέες κατευθυντήριες γραμμές για τον συνδυασμό των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών & επενδυτικών ταμείων με το Ευρωπαικό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων

Η ύψιστη προτεραιότητα της Επιτροπής Juncker είναι να επανέλθει η Ευρώπη σε τροχιά ανάπτυξης και να αυξηθούν οι θέσεις εργασίας, χωρίς να δημιουργηθεί νέο χρέος. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) - η καρδιά του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη - και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) παίζουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας.

Ένα ενημερωτικό φυλλάδιο που εκδόθηκε σήμερα έχει ως στόχο να βοηθήσει τις τοπικές αρχές και τους φορείς υλοποίησης έργων να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητες συνδυασμού του ΕΤΣΕ και των ΕΔΕΤ. Τα δύο αυτά μέσα έχουν σχεδιαστεί με διαφορετικό τρόπο αλλά συμπληρωματικά όσον αφορά το σκεπτικό, τον σχεδιασμό τους και το νομοθετικό πλαίσιο. Ως εκ τούτου, αλληλοενισχύονται.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jyrki Katainen, αρμόδιος για την Απασχόληση, την Ανάπτυξη, τις Επενδύσεις και την Ανταγωνιστικότητα, έκανε την εξής δήλωση: «Το ΕΤΣΕ δημιουργήθηκε για να είναι όσο το δυνατόν πιο ευέλικτο και υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για τους φορείς υλοποίησης έργων να υποβάλουν αίτηση για χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ καθώς και από τα ΕΔΕΤ. Οι κατευθυντήριες γραμμές που δημοσιεύουμε σήμερα παρέχουν στις επιχειρήσεις που αναζητούν χρηματοδότηση έργων πρακτικές συμβουλές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να γίνει καλύτερη χρήση των δύο μέσων.»

Η επίτροπος κ. Corina Creţu, αρμόδια για την Περιφερειακή Πολιτική, δήλωσε: «Η επίτευξη των στόχων του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη αποτελεί κοινή προσπάθεια για την οποία θα πρέπει να κινητοποιηθούν όλοι οι πόροι και οι εμπλεκόμενοι φορείς. Για τον λόγο αυτό, θα φροντίσουμε να αξιοποιήσουμε πλήρως το αναπτυξιακό δυναμικό των ΕΔΕΤ με στρατηγικές μεθόδους επενδύσεων προσανατολισμένες στις επιδόσεις, οι οποίες θα ενισχυθούν με αυξημένη χρήση των χρηματοδοτικών μέσων».

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Ambroise Fayolle, δήλωσε: «Ο συνδυασμός των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων με το ΕΤΣΕ θα επιτρέψει στην ΕΤΕπ να στηρίξει τη βιώσιμη ανάπτυξη σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και περιφέρειες. Συνδυάζοντας επιχορηγήσεις της ΕΕ με χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ, η τράπεζα μπορεί να προσεγγίσει νέους δικαιούχους, ιδίως μικρότερα έργα ομαδοποιημένα σε πλατφόρμες επενδύσεων.»

Το φυλλάδιο αυτό παρέχει μια επισκόπηση των πιθανών συνδυασμών του ΕΤΣΕ και των ΕΔΕΤ είτε σε επίπεδο έργου είτε μέσω ενός χρηματοοικονομικού μέσου, όπως μια επενδυτική πλατφόρμα. Θα εμπλουτιστεί με την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από συγκεκριμένες περιπτώσεις και τις παρατηρήσεις που ελήφθησαν από τα ενδιαφερόμενα μέρη. 

• O συνδυασμός των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) -Συχνές ερωτήσεις

Τι είναι τα Eυρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά ταμεία;

Τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) συμβάλλουν σημαντικά στους στόχους της ΕΕ για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Κατά την περίοδο 2014-2020, 454 δισ. ευρώ θα επενδυθούν σε 500 προγράμματα και θα στοχεύσουν σε στρατηγικούς τομείς που δημιουργούν ανάπτυξη, κυρίως στην έρευνα, την ανάπτυξη και την καινοτομία, στη στήριξη των ΜΜΕ, στην οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και στις τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών.

Τα ΕΔΕΤ χορηγούνται μέσω εθνικά συγχρηματοδοτούμενων πολυετών προγραμμάτων τα οποία εγκρίνονται από την Επιτροπή και υλοποιούνται από τα κράτη μέλη και τις περιφέρειές τους στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης. Οι τοπικές αρχές είναι υπεύθυνες για την επιλογή, την υλοποίηση και την παρακολούθηση των έργων που υποστηρίζονται από τα ΕΔΕΤ.

Το αναθεωρημένο πλαίσιο των ΕΔΕΤ για την περίοδο 2014-2020 περιλαμβάνει ένα ευρύτερο πεδίο εφαρμογής για τη χρήση χρηματοδοτικών μέσων και όχι μόνον επιχορηγήσεων.

• Τι είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ);    

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) βρίσκεται στον πυρήνα τουΕπενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη. Το ΕΤΣΕ δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για να βοηθήσει στην εξάλειψη του επενδυτικού κενού στην ΕΕ κινητοποιώντας ιδιωτική χρηματοδότηση για στρατηγικές επενδύσεις.

Με τη στήριξη του ΕΤΣΕ, ο όμιλος της ΕΤΕπ παρέχει χρηματοδότηση για οικονομικά βιώσιμα έργα, συμπεριλαμβανομένων έργων με προφίλ υψηλότερου κινδύνου απ' ό,τι οι συνήθεις δραστηριότητες της ΕΤΕπ. Η έμφαση δίνεται στους ακόλουθους κύριους τομείς: i) μεταφορές, ενέργεια και ψηφιακή οικονομία· ii) περιβάλλον και αποδοτικότητα των πόρων· iii) ανθρώπινο κεφάλαιο, πολιτισμός και υγεία· iv) έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία· v) στήριξη στις ΜΜΕ και στις εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης (Mid-Caps).

Ο κανονισμός για το ΕΤΣΕ προσφέρει τη δυνατότητα χρηματοδότησης επενδυτικών πλατφορμών, διοχέτευσης οικονομικής συνεισφοράς σε διάφορα επενδυτικά έργα με θεματική ή γεωγραφική επικέντρωση, καθώς και σε δραστηριότητες με Εθνικές Αναπτυξιακές Τράπεζες (ΕΑΤ).

• Ποιες είναι οι κυριότερες διαφορές μεταξύ των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ);

Το προφίλ κινδύνου και τα κριτήρια είναι διαφορετικά. Τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να χρηματοδοτούν έργα μέσω επιχορηγήσεων και χρηματοδοτικών μέσων και εφαρμόζονται με αποκεντρωμένο τρόπο από τις διαχειριστικές αρχές στα κράτη μέλη. Το ΕΤΣΕ παρέχει μέσα χρηματοδότησης υψηλού κινδύνου μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

• Ποιο είναι το όφελος του συνδυασμού του ΕΤΣΕ με τα ΕΔΕΤ;

Ο στρατηγικός συνδυασμός των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ μπορεί να συμβάλει στις συλλογικές και συντονισμένες προσπάθειες για να αντιμετωπιστεί η μείωση των επενδύσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη ή σε μια συγκεκριμένη περιφέρεια.

Τα ΕΔΕΤ και το ΕΤΣΕ μπορούν να κινητοποιήσουν πρόσθετες επενδύσεις μέσω της αλληλοσυμπλήρωσής τους και της βελτιστοποίησης της προσθετικότητας των επενδύσεων. Τα εν λόγω ταμεία έχουν σχεδιαστεί με διαφορετικό τρόπο, αλλά είναι συμπληρωματικά όσον αφορά τη φιλοσοφία, τον σχεδιασμό και το νομοθετικό πλαίσιο. Ενισχύουν το ένα το άλλο.

Μπορούν να συνδυαστούν με διάφορους τρόπους, ανάλογα με την εκάστοτε επένδυση. Ο συνδυασμός των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρων σε ορισμένες χώρες ή τομείς, όπου τα διαρθρωτικά ταμεία προσφέρουν ευρείες ευκαιρίες και όπου το ΕΤΣΕ από μόνο του δεν έχει ακόμη αξιοποιηθεί πλήρως.

Κάθε έργο που είναι οικονομικά βιώσιμο, έχει τη δυνατότητα να ωφελήσει την ανάπτυξη και την απασχόληση στην ΕΕ και συνάδει με τις προτεραιότητες της ΕΕ για επενδύσεις, μπορεί να είναι επιλέξιμο για χρηματοδότηση τόσο από το ΕΤΣΕ όσο και από τα ΕΔΕΤ. Οι φορείς προώθησης έργων πρέπει να χρησιμοποιούν τον κόμβο συμβουλών και να επικοινωνούν με την ΕΤΕπ προκειμένου να διερευνήσουν αν και με ποιον τρόπο μπορούν να συνδυάσουν τα ταμεία.

• Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τρόποι συνδυασμού κονδυλίων των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ;

Τα κονδύλια των ΕΔΕΤ μπορούν να συνδυάζονται με το ΕΤΣΕ κατά διάφορους τρόπους. Επισκόπηση:

1 - Συνδυασμός κονδυλίων των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ σε επίπεδο έργου:

2 - Συνδυασμός κονδυλίων των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ σε επίπεδο έργου μέσω χρηματοδοτικού μέσου:

3 - Συνδυασμός κονδυλίων των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ για τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ χρησιμοποιώντας χρηματοδοτικά μέσα σε επίπεδο ΕΕ, επικεντρωμένα στην αρχή της περιόδου, τα οποία θα παρέχουν εγγυήσεις στους ενδιάμεσους φορείς.

• Μπορούν τα ΕΔΕΤ να συνεισφέρουν στο ΕΤΣΕ; Μπορεί το ΕΤΣΕ να χρησιμοποιηθεί ως εθνική συγχρηματοδότηση σε πρόγραμμα των ΕΔΕΤ;

Οι πόροι προγραμμάτων των ΕΔΕΤ δεν μπορούν να μεταφερθούν απευθείας στο ΕΤΣΕ. Λόγω της φύσης και της δομής της, η στήριξη έργου από το ΕΤΣΕ δεν μπορεί να θεωρείται ως εθνική συγχρηματοδότηση προγράμματος των ΕΔΕΤ.

Ωστόσο, η εθνική συγχρηματοδότηση προγράμματος των ΕΔΕΤ θα μπορούσε να παρασχεθεί από άλλο χρηματοδοτικό μέσο της ΕΤΕπ/του ΕΤΕ, είτε μέσω διαρθρωτικού προγράμματος δανειοδότησης, είτε μέσω παρέμβασης σε επίπεδο έργου.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα, υπό ορισμένες περιστάσεις, οι τυχόν πρόσθετοι πόροι που μοχλεύονται και ενεργοποιούνται με τον συνδυασμό των ΕΔΕΤ και των παρεμβάσεων του ΕΤΣΕ να αντιμετωπίζονται ως εθνική συγχρηματοδότηση για το πρόγραμμα των ΕΔΕΤ.

• Ποιος αποφασίζει κατά πόσον τα σχέδια μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση από το ΕΤΣΕ ή το ΕΔΕΤ; Ποια είναι η διαδικασία έγκρισης;

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία επιλογής έργων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, βλ. εδώ, και σχετικά με την πρόσβαση στα κονδύλια των ΕΔΕΤ, βλ. εδώ).

Οι φορείς προώθησης έργων θα πρέπει να επικοινωνούν με τον ευρωπαϊκό κόμβο επενδυτικών συμβουλών για περισσότερες πληροφορίες.

• Πώς εφαρμόζονται οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις όταν τα ΕΔΕΤ συνδυάζονται με το ΕΤΣΕ;

Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις συμβαδίζουν με τον στόχο του Επενδυτικού Σχεδίου για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς και την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων. Η χορήγηση κονδυλίων των ΕΔΕΤ σε επιχειρήσεις, εκτός εάν χορηγούνται με όρους της αγοράς, μπορεί να συνεπάγεται κρατική ενίσχυση, η οποία υπόκειται στους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων. Το ΕΤΣΕ δεν συνιστά κρατική ενίσχυση και δεν υπόκειται στους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων.

Η Επιτροπή θα αξιολογήσει τα κονδύλια των ΕΔΕΤ που συνεπάγονται κρατική ενίσχυση με βάση το εκσυγχρονισμένο της πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις. Για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη του ΕΤΣΕ, η Επιτροπή θα αξιολογήσει τη συμμόρφωση των ΕΔΕΤ με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων ως ζήτημα προτεραιότητας, εφαρμόζοντας ταχεία διαδικασία. Η Επιτροπή σκοπεύει να ολοκληρώσει την αξιολόγησή της εντός έξι εβδομάδων από την παραλαβή της πλήρους κοινοποίησης από το κράτος μέλος.

• Πού μπορούν να απευθυνθούν οι φορείς προώθησης έργων για βοήθεια στη διαμόρφωση των προτάσεών τους;

Οι φορείς προώθησης έργων θα πρέπει να κάνουν πλήρη χρήση του ευρωπαϊκού κόμβου επενδυτικών συμβουλών για την παροχή συμβουλών και υποστήριξης σε τεχνικά και διοικητικά θέματα που αφορούν τις επενδύσεις. Ο κόμβος αυτός έχει σχεδιαστεί από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ώστε να βοηθά τις δημόσιες αρχές και τους φορείς προώθησης έργων στον προσδιορισμό, την ιεράρχηση, την προετοιμασία, τη διάρθρωση και την υλοποίηση στρατηγικών έργων, καθώς και να εξασφαλίζει την αποτελεσματικότερη χρήση των κονδυλίων της ΕΕ, με την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων. Μέρος αυτής της υπηρεσίας μίας στάσης είναι η «fi-compass», μια υπηρεσία παροχής συμβουλών σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα για τα ΕΔΕΤ.

Περαιτέρω, η Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων (ΕΠΕΕ) είναι μια εντελώς νέα διαδικτυακή πύλη που δίνει τη δυνατότητα σε φορείς προώθησης έργων με έδρα την ΕΕ - δημόσιους ή ιδιωτικούς - να απευθυνθούν σε δυνητικούς επενδυτές από όλο τον κόσμο. Η πύλη αυτή, που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα διευκολύνει την πρόσβαση των φορέων προώθησης σε ένα ευρύ δίκτυο επενδυτών, συμβούλων και συμβουλευτικών υπηρεσιών που μπορούν να τους βοηθήσουν να διαρθρώσουν το έργο τους και να το χρηματοδοτήσουν.

Αναλυτικότερα:

• Ενημερωτικό φυλλάδιο σχετικά με τον συνδυασμό των ΕΔΕΤ με το ΕΤΣΕ
• Ανοικτή πλατφόρμα δεδομένων ΕΔΕΤ
• Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη

Πηγη: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α.Ε. - ΑΝΚΟ Μέλος του Ευρωπαϊκού Δικτύου «Enterprise Europe Network - Hellas»