Σκόρπιες σκέψεις για μια ανάπτυξη που δεν ήρθε ποτέ

του Τάσου Σιδηρόπουλου, Οικονομολόγου

Στη χώρα αυτή συνηθίζουμε να κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί, να αναβάλουμε σοβαρές αποφάσεις φοβούμενοι το πολιτικό κόστος και σκεπτόμενοι κουτοπόνηρα «ας το κάνουν οι άλλοι για να την πατήσουν», ή ακόμη να αναφερόμαστε στο Θεό, κατά το «έχει ο Θεός» - για πόσο ακόμη άραγε!
Μόνο που το χαλί έχει γίνει βουνό και δεν μπορούμε να το περπατήσουμε, ο κύκλος των κουτοπόνηρων έκλεισε και δε νομίζω ότι ο Θεός πλέον θα ασχοληθεί μαζί μας, αποφασισμένος να εφαρμόσει το αρχαίο ρητό «συν Αθηνά και χείρα κίνει».


Και κάτι ακόμη στο οποίο έχουμε γίνει απόλυτα ειδικοί «experts», στη διάγνωση των προβλημάτων και των αιτιών που τα δημιουργούν, στο σημείο που θα μπορούσαμε να κάνουμε και εξαγωγές στον τομέα αυτό. Αλλά μέχρι εκεί… στο δια ταύτα επανερχόμαστε κάτω από το χαλί, στο πολιτικό κόστος και στο Θεό!

Οι όποιες μικρές επιτυχίες δεν διαφοροποιούν τη μεγάλη εικόνα που είναι απογοητευτική, που αντικατοπτρίζεται στη χώρα των μνημονίων, στην οικονομική εξαθλίωση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού και στην υποθήκευση του μέλλοντος με τη μετανάστευση των νέων.
Κι επειδή η συζήτηση για τη νέα Πολιτική Συνοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σε εξέλιξη, αν κάποιος επιχειρήσει να διαβάσει τα κείμενα σχεδιασμού και προγραμματισμού από τότε που οι κοινοτικές χρηματοδοτήσεις ρέουν προς τη χώρα μας, δε νομίζω ότι θα δει σημαντικές διαφορές στους αναπτυξιακούς στόχους που έμπαιναν κάθε φορά, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό.
Στη δική μας Περιφέρεια, τη Δυτική Μακεδονία, δεσπόζει διαχρονικά ο στόχος να ενισχυθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα, να αλλάξει το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο με την πρωτοκαθεδρία της ΔΕΗ και να εμπλουτιστεί με νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες που θα αξιοποιούν οποιοδήποτε πόρο στον οποίο είμαστε καλοί, για να γίνουμε βρε αδερφέ ανθεκτικοί σαν οικονομία και σαν κοινωνία σε ενδεχόμενες κρίσεις του ενεργειακού τομέα, όπως «καλή ώρα».
Ο στόχος αυτός για τους κατέχοντες γνώσεις περιφερειακού προγραμματισμού, έγινε άξονας προτεραιότητας, έγινε μέτρα/πράξεις έγινε ενδεικτικές δράσεις. Δεν έγινε όμως επιχειρήσεις που να μπορούν να σηκώσουν στην πλάτη τους την τοπική οικονομία, δεν έγινε θέσεις εργασίας, δεν έγινε τοπικός πλούτος, δεν έγινε ευημερία!
Και ευθύς αμέσως επιχειρώ μια πρώτη διάγνωση – απαρίθμηση των αιτιών της κακοδαιμονίας, είπαμε είμαστε καλοί στη διάγνωση.

• Έλλειψη επιχειρηματικής κουλτούρας που ξεκινάει από το σπίτι και το σχολείο. Γιατί να ρισκάρεις άλλωστε χρήματα, κόπο και χρόνο όταν υπάρχει η ΔΕΗ ως γαλακτοφόρος αγελάδα που μπορεί να μας ζήσει όλους, όνειρο και στόχος κάθε νέου της περιοχής.
• Εχθρική κατά κανόνα διαχρονική στάση της πολιτείας απέναντι στην επιχειρηματικότητα με την υιοθέτηση ενός φορολογικού και ασφαλιστικού πλαισίου, που λειτούργησε ουσιαστικά ασφυκτικά ως αντικίνητρο, αντιμετωπίζοντας τον επιχειρηματία ως εν δυνάμει απατεώνα.
• Μειονεκτική θέση της περιοχής σε σχέση με άλλες γειτονικές περιφέρειες αναφορικά με το χρηματοδοτικό πλαίσιο κινήτρων.
• Απροθυμία των ίδιων των επιχειρήσεων να εξελιχθούν και να επενδύσουν στο μέλλον, στη νέα γνώση, στην καινοτομία και τις νέες τεχνολογίες, αρκούμενες στα όσα είχαν πετύχει με αποτέλεσμα σταδιακά ο ανταγωνισμός να τους αποβάλλει από τις αγορές.

Ο ανωτέρω κατάλογος αιτιών δεν είναι εξαντλητικός, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε κι άλλα, είπαμε όμως, σκόρπιες σκέψεις για την ανάπτυξη που δεν ήρθε ποτέ!
Τώρα όμως που έχει ανοίξει, επιτακτικά πλέον, η συζήτηση για τη μετάβαση της οικονομίας της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, ο στόχος της ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση της περιοχής.
Η συμμετοχή της περιοχής στις πιλοτικές περιφέρειες της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ανθρακοφόρες περιφέρειες σε μετάβαση (Coal regions in transition platform) είναι μια ευκαιρία να αλλάξει η ατζέντα της συζήτησης στο επίπεδο της πολιτείας, των φορέων και των πολιτών.
Να καθίσουμε να συζητήσουμε με ειλικρίνεια και χωρίς κορώνες για το πού θέλουμε να πάμε τον τόπο μας, αλλά με το χαλί πλέον επίπεδο χωρίς τις κρυμμένες ενοχές μας από κάτω του και με το πολιτικό κόστος κατά μέρος γιατί δεν απέμεινε πλέον κανείς άλλος να το αναλάβει.