Δεν εγκαταλείπεται καμία περιφέρεια: έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας για τις περιοχές με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο

[Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Δελτίο Τύπου, Στρασβούργο, 11 Δεκεμβρίου 2017]

Η δέσμευση της ΕΕ για μετάβαση σε καθαρή ενέργεια είναι μη αναστρέψιμη και μη διαπραγματεύσιμη. Σε αυτή τη μετάβαση προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον, καμία περιφέρεια δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί κατά τη μετάβαση από την οικονομία που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα.

Η νέα πλατφόρμα που άρχισε να λειτουργεί σήμερα θα διευκολύνει την κατασκευή έργων και τη χάραξη μακροπρόθεσμων στρατηγικών στις περιοχές με ανθρακωρυχεία, με στόχο να δοθεί ισχυρή ώθηση στη διαδικασία μετάβασης και αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων. Θα φέρει επίσης σε επαφή τους ενδιαφερόμενους φορείς σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που συνδέονται με την μετάβαση για να τους βοηθήσει να προωθήσουν εταιρικές σχέσεις και να διδαχθούν από τις εμπειρίες τους. Οι δραστηριότητες της πλατφόρμας θα επικεντρωθούν αρχικά στις περιοχές με ανθρακωρυχεία, με σκοπό την επέκτασή τους σε περιφέρειες υψηλής έντασης ανθρακούχων εκπομπών στο μέλλον. Η πλατφόρμα έχει μελετηθεί κατά τρόπον ώστε να ενισχυθεί η μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια, με μεγαλύτερη έμφαση στην κοινωνική δικαιοσύνη, τον διαρθρωτικό μετασχηματισμό, τις νέες δεξιότητες και τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας.
Η πλατφόρμα για τις περιφέρειες με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο θα δρομολογηθεί σήμερα επισήμως από τον κ. Maroš Šefčovič, Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αρμόδιο για την Ενεργειακή Ένωση, τον κ. Miguel Arias Cañete, Επίτροπο Δράσης για το Κλίμα και Ενέργειας, και την κα Corina Creţu, Επίτροπο Περιφερειακής Πολιτικής, καθώς και από εκπροσώπους ευρωπαϊκών περιφερειών, διαφόρων ενδιαφερόμενων φορέων και επικεφαλής επιχειρήσεων. Η δρομολόγηση πραγματοποιείται την παραμονή της συνόδου κορυφής με τίτλο «One Planet Summit» που συγκαλείται από τον Πρόεδρο της Γαλλίας Emmanuel Macron για να τονισθεί η δεύτερη επέτειος της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Στη σύνοδο κορυφής, η Επιτροπή θα επιβεβαιώσει εκ νέου την προσήλωσή της σε μια μακρόπνοη πολιτική για το κλίμα και θα αποδείξει ότι η ΕΕ είναι πρωτοπόρος στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής με τη δράση της και δίνοντας το παράδειγμα. Η νέα πλατφόρμα είναι μια από τις βασικές συνοδευτικές δράσεις στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» (IP/16/4009) που δρομολογήθηκε τον Νοέμβριο του 2016.
Ο Αντιπρόεδρος αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση, κ. Maroš Sefčovič, δήλωσε: «Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι περιοχές της ΕΕ με ανθρακωρυχεία μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε σύμπραξη με όλους τους κατά τόπους παράγοντες. Προς τούτο, η Ενεργειακή Ένωση αποτελεί το κατάλληλο πλαίσιο. Θέλουμε να συνεργαστούμε στενά με τους εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς ενδιαφερόμενους φορείς για την υποστήριξη του διαρθρωτικού μετασχηματισμού, με ειδικά προσαρμοσμένες λύσεις και με όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας. Στόχος μας είναι κάθε περιφέρεια να καρπωθεί τα οφέλη της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας και, παράλληλα, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και να προωθηθούν οι επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες.»
Ο Επίτροπος Δράσης για το Κλίμα και Ενέργειας, κ. Miguel Arias Cañete πρόσθεσε τα εξής: «Κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και περιφέρειες ανά τον κόσμο εγκαταλείπουν τον άνθρακα. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα μειώνεται. Πρόκειται για μη αναστρέψιμη τκατεύθυνση προς την καθαρή ενέργεια, η οποία παρατηρείται και στην Ευρώπη. Αλλά σε αυτή τη στροφή προς ένα πιο βιώσιμο μέλλον, θα υπάρχουν ορισμένες περιφέρειες οι οποίες δυσκολεύονται περισσότερο να κάνουν αυτή τη μετάβαση. Όλοι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να ωφεληθούν από την εν λόγω μετάβαση, και καμία περιοχή δεν πρέπει να αφεθεί στη μοίρα της, όταν εγκαταλείψει τα ορυκτά καύσιμα. Η πρωτοβουλία αυτή θα βοηθήσει τις ευρωπαϊκές χώρες, τις περιφέρειες, τις κοινότητες και τους εργαζομένους να ανταποκριθούν στην πρόκληση της οικονομικής διαφοροποίησης που απαιτεί η μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας».
Η Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής, κα Corina Creţu πρόσθεσε τα εξής: «Η συνεργασία για ένα καλύτερο κοινό μέλλον είναι ο λόγος ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολιτικής συνοχής. Το μήνυμά μας προς τις περιοχές με ανθρακωρυχεία σήμερα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για να τις βοηθήσει να επιτύχουν ομαλή μετάβαση προς μια σύγχρονη, βιώσιμη και επιτυχημένη οικονομία που δεν αφήνει κανέναν αβοήθητο».
Η Επιτροπή στηρίζει ήδη τη μετάβαση στις περιφέρειες υψηλής έντασης άνθρακα και ανθρακούχων εκπομπών μέσω της πολιτικής συνοχής. Αυτή η πανευρωπαϊκή πολιτική βοηθά τις περιφέρειες να επιτύχουν τον μετασχηματισμό της οικονομίας τους βασιζόμενες στα προσόντα «έξυπνης εξειδίκευσης» που διαθέτουν, δηλαδή στους εξειδικευμένους τομείς των περιφερειών με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, με στόχο να ενστερνιστούν την καινοτομία και την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Μέσω της πολιτικής συνοχής, η ΕΕ βρίσκεται σε άμεση και συνεχή επαφή με τους περιφερειακούς εταίρους επί τόπου και μπορεί να παρέχει ειδικά προσαρμοσμένη στήριξη για την καθοδήγηση των διαρθρωτικών αλλαγών.
Παράλληλα, η Επιτροπή συνεργάζεται σε πιλοτική βάση με μικρό αριθμό περιφερειών στα κράτη μέλη για τον σχεδιασμό και την επιτάχυνση της διαδικασίας της οικονομικής διαφοροποίησης και της τεχνολογικής μετάβασης, μέσω τεχνικής βοήθειας, ανταλλαγής πληροφοριών και διαφοροποιημένου διμερούς διαλόγου σχετικά με τα ταμεία, προγράμματα και χρηματοδοτικά εργαλεία της ΕΕ. Βάσει αιτήσεων των εν λόγω κρατών μελών, το δεύτερο εξάμηνο του 2017 συστάθηκαν πιλοτικές ομάδες ανά χώρα για τη Σλοβακία, την Πολωνία και την Ελλάδα, με σκοπό να βοηθήσουν τις περιφέρειες Trencin, Σιλεσίας και Δυτικής Μακεδονίας, με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Κατά την πρόοδο των εργασιών των ομάδων αυτών, θα γίνεται ανταλλαγή εμπειριών με την πλατφόρμα για τις περιφέρειες με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο.

Ιστορικό
41 περιφέρειες σε 12 κράτη μέλη δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη άνθρακα, η οποία παρέχει άμεση απασχόληση σε περίπου 185.000 πολίτες. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες η παραγωγή και η κατανάλωση άνθρακα στην ΕΕ μειώνεται σταθερά. Οι προγραμματισμένες και σε εξέλιξη παύσεις λειτουργίας ανθρακωρυχείων, αλλά και η δέσμευση ορισμένων κρατών μελών να καταργήσουν σταδιακά τη χρήση άνθρακα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αναμένεται να επιταχύνουν αυτή την πτωτική τάση. Με αυτό το δεδομένο, η πλατφόρμα για τις περιφέρειες με ανθρακωρυχεία σε μεταβατικό στάδιο αποσκοπεί στην παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες για να αντιμετωπίσουν την πρόκληση να διατηρήσουν την ανάπτυξη και τις θέσεις απασχόλησης σε αυτές τις πληττόμενες κοινότητες. Η πλατφόρμα θα καταστήσει δυνατό τον διάλογο μεταξύ πολλών ενδιαφερομένων φορέων σχετικά με τα πλαίσια πολιτικής και τη χρηματοδότηση, ενώ θα καλύψει τομείς όπως ο διαρθρωτικός μετασχηματισμός, καθώς και την οικονομική διαφοροποίηση και την απόκτηση νέων δεξιοτήτων, την αξιοποίηση των τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την οικολογική καινοτομία και τις προηγμένες τεχνολογίες άνθρακα.
Η δέσμη μέτρων «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» δεν εστιάζεται μόνο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αλλά συμβάλλει και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και στην ανάπτυξη — με την προώθηση νέων ευκαιριών απασχόλησης στον τομέα της ενέργειας και επενδύσεων σε σύγχρονες τεχνολογίες. Μεταξύ 2008 και 2014, ο αριθμός των θέσεων απασχόλησης σε τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αυξήθηκε κατά 70 % και σήμερα υπάρχουν περίπου 2 εκατ. θέσεις εργασίας στον τομέα της καθαρής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ, κυρίως στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης. Υπάρχουν δυνατότητες να δημιουργηθούν επιπλέον 900 000 θέσεις εργασίας έως το 2030, υπό την προϋπόθεση ότι θα κινητοποιηθούν επαρκώς δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Ο τομέας της ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσε να αποφέρει έως και 400 000 πρόσθετες θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο.