Για πάντα πρώτοι στην ανεργία….

Του Λευτέρη Ιωαννίδη, στελέχους Οικολόγων Πράσινων

Μάλλον συνήθεια μας έγινε κάθε φορά που ανακοινώνονται στοιχεία για την ανεργία στη Δυτική Μακεδονία να φιγουράρουμε πρώτοι στην κατάταξη. Μας φαντάζει πλέον τόσο αυτονόητο αυτό, που εδώ και πολύ καιρό έχει πάψει να μας προκαλεί την παραμικρή έκπληξη.
Βέβαια η περιοχή μας κατέχει πολλές πρωτιές, πρώτη στην ρύπανση, πρώτη στην παραγωγή ενέργειας, πρώτη στην ανεργία, πρώτη στο κρύο.
Οφείλουμε λοιπόν άπαντες σε τούτο εδώ τον τόπο να παραδεχτούμε πως το μοντέλο που επιλέχθηκε για την περιοχή, με την άκρατη ανάπτυξη του λιγνίτη και τη μη προώθηση εναλλακτικής αναπτυξιακής προοπτικής εδώ και πολλά χρόνια, έχει αποτύχει. Χτίσαμε μια κοινωνία που έχει καταστρέψει το περιβάλλον, ενώ δεν έχει καταφέρει και να προσφέρει ικανοποιητική ποιότητα ζωής στους ανθρώπους που ζουν εδώ. Και το χειρότερο; Νιώθουν οι πολίτες πως δε διαφαίνεται κάποια προοπτική βελτίωσης της κατάστασης.
Η μονοδιάστατη ανάπτυξη, με τη συνεχόμενη διάνοιξη ορυχείων και τη συνεχή κατασκευή νέων μονάδων είχε ως αποτέλεσμα, πέρα από τη συνεχιζόμενη καταστροφή του περιβάλλοντος και την εξάντληση των φυσικών πόρων της περιοχής, την απορρόφηση ενός μεγάλου κομματιού του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής. Δημιούργησε την ιδέα του καλά βολεμένου ΔΕΗΤΖΗ και αποτέλεσε τροχοπέδη για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στη περιοχή. Η επιχειρηματικότητα έχει εδώ και χρόνια στην περιοχή παρουσιάσει μικρή ανάπτυξη, ενώ το αγροτικό επάγγελμα έχει υποστεί και λόγω των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ (απαλλοτριώσεις, καταστροφή υδροφόρου ορίζοντα, αύξηση κόστους παραγωγής) μεγάλη απαξίωση.
Το μοντέρνο ζήτημα που τίθεται όμως είναι αν η λιγνιτολαγνεία, που παρουσιάζουν κάποιοι και η άκρατη λαιμαργία τους για νέα ΜW, είναι η απάντηση στο πρόβλημα. Μήπως βυθιζόμαστε έτσι, πιο βαθιά στο πρόβλημα; Μήπως τελικά πρέπει να δούμε τι έγινε εδώ και πολλά χρόνια σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ΓΕΡΜΑΝΙΑ – ΜΕΓ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ), που, παρότι στήριξαν τις ενεργειακές τους ανάγκες και την οικονομική τους ανάπτυξη πάνω στη χρήση άνθρακα, από τη δεκαετία του ’90 και έπειτα στηρίζουν προγράμματα απεξάρτησής τους από αυτόν, ενώ έδωσαν σε περιοχές σαν και τη δική μας άλλες οικονομικές διεξόδους.
Μήπως προσπαθούμε να δώσουμε λύσεις σε σύγχρονα προβλήματα με συνταγές του παρελθόντος;
Τα τελευταία περιβαλλοντικά επεισόδια (ΑΗΣ ΠΤΟΛ, ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ) αλλά και πολλά παλαιότερα, το πόρισμα του συνηγόρου του πολίτη, το πόρισμα των επιθεωρητών περιβάλλοντος αλλά και η επιμονή της ΔΕΗ, πάρα τις παρακλήσεις του Νομάρχη, στην καταδίκη των πολιτών του Αγ. Δημητρίου, μάλλον πρέπει να κάνουν πολλούς να τροποποιήσουν τις προτεραιότητες τους και να προβληματιστούν για τη βιωσιμότητα του μοντέλου που υποστηρίζουν.
Αν θέλουμε να πάψουμε να είμαστε πρωταθλητές στην ανεργία και να σταματήσει ο κατήφορος της περιοχής πρέπει να μπει ένα φρένο στο μοντέλο της εντατικής εκμετάλλευσης του λιγνίτη και να θέσουμε ένα μακροχρόνιο σχέδιο περιορισμού του, με παράλληλη προώθηση εναλλακτικών οικονομικών λύσεων. Το ευρωπαϊκό προηγούμενο πρέπει να μας δείξει το δρόμο. Φτάνει να πιστέψουμε πως αυτό είναι εφικτό και να σταματήσουμε να περιοριζόμαστε σε απαρχαιωμένες λύσεις.
Η οικολογική κίνηση Κοζάνης έχει εδώ και δεκαετίες θέσει στο δημόσιο διάλογο προτάσεις προς μια τέτοια κατεύθυνση. Προτάσεις που έχουν εφαρμοστεί και έχουν επιτύχει σε ευρωπαϊκές χώρες. Η υιοθέτηση ενός καθεστώτος κινήτρων για την ανάπτυξη της συνεχώς αναπτυσσόμενης πράσινης βιομηχανίας στην περιοχή, αλλά και η υιοθέτηση ενός τέλους για κάθε MW που χάνεται από την περιοχή, ως αντιστάθμισμα στην εξάντληση των φυσικών πόρων που θα επενδύεται στην περιοχή με σκοπό την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Είναι δύο από τις πολλές προτάσεις που κατά καιρούς έχουν κατατεθεί.
Είναι δεδομένο πως ο τόπος μας βρίσκεται μπροστά σε ιδιαίτερες προκλήσεις αλλά και μπροστά σε σημαντικά προβλήματα η επίλυση των οποίων απαιτεί γενναίες αποφάσεις. Θα είναι λάθος μεγάλο, αν σήμερα δεν αλλάξουμε της οπτική γωνία που βλέπουμε τα πράγματα. Προβλήματα που πιθανόν να λύσουμε σήμερα με μια κοντόφθαλμη λογική, θα τα βρούμε μπροστά μας με ακόμη μεγαλύτερη ένταση σε λίγα χρόνια.