Εισήγηση του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας στη συνάντηση των φορέων αναφορικά με την έλευση του Αδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου (TAP) [Κοζάνη 2.12.2014]

Κατ΄ αρχήν, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την ανταπόκρισή σας να αποδεχθείτε την πρόσκληση και να παρευρεθείτε στη σημερινή συνάντηση εργασίας με αντικείμενο τις προοπτικές, τις απαιτήσεις, τις ευκαιρίες και βεβαίως, τα κρίσιμα σημεία που σχετίζονται με την έλευση του αγωγού TAP στην περιοχή μας.

Στην κατεύθυνση αυτή, τα ακόλουθα ζητήματα συνθέτουν το πλαίσιο της συζήτησης και αναδεικνύουν τους στόχους της συνάντησής μας:

1.    Να σας ενημερώσω από την πλευρά μου σχετικά με τις επαφές που είχα τόσο με τον Πρέσβη της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν όσο και με τα στελέχη Διοίκησης της κοινοπραξίας του TAP

2.     Να οριοθετήσουμε με ξεκάθαρο και υπεύθυνο τρόπο απέναντι στην τοπική κοινωνία την πραγματική διάσταση του αγωγού TAP, προκειμένου αναδείξουμε τις ρεαλιστικές προοπτικές για την περιοχή μας

3.    Να προσδιορίσουμε από κοινού μια περιφερειακή στρατηγική, με στόχο την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των ευκαιριών που σχετίζονται με την κατασκευή του αγωγού, με κυρίαρχο κριτήριο τις απαιτήσεις και τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας

Στις μέχρι τώρα επαφές τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και με στελέχη της κοινοπραξίας του αγωγού, είχαμε την ευκαιρία να εκφράσουμε την άποψή μας ότι τέτοιας κλίμακας μεγάλα έργα, θα πρέπει να αποτελούν γέφυρες που ενώνουν του λαούς, να προωθούν κλίμα εμπιστοσύνης και συνεργασίας και κυρίως, να αφήνουν ένα ευδιάκριτο αναπτυξιακό αποτύπωμα.

Ξεκινώντας από τις επαφές που είχα με τις Διπλωματικές Αρχές της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, αναφέρομαι στην πρόσφατη επίσκεψη του Αζέρου Πρέσβη κ. Ραχμάν Μουσταφάγιεφ στην περιφέρειά μας. Το κλίμα της συνάντησης ξεπέρασε αυτό μιας διπλωματικής επίσκεψης εθιμοτυπικού χαρακτήρα, δεδομένου ότι υπήρξε ταύτιση απόψεων όσον

αφορά στη σημασία του αγωγού για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, στην γεωστρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας γενικότερα αλλά και αυτή της Δυτικής Μακεδονίας ειδικότερα, καθώς και στις ευκαιρίες συνεργασιών μεταξύ της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν και της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.

Να σας ενημερώσω επίσης ότι αποδέχθηκα την πρόσκληση του Αζέρου Πρέσβη να επισκεφθώ το Αζερμπαϊτζάν μέσα στο 2015. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης θα μας δοθεί η ευκαιρία να συνυπογράψουμε Σύμφωνο Συνεργασίας πάνω σε επεξεργασμένες θέσεις και προτάσεις, για την διαμόρφωση των οποίων θα ζητηθεί η συμμετοχή των θεσμικών φορέων αλλά και των πολιτών της Δυτικής Μακεδονίας.

Επιπλέον, πριν από μερικές ημέρες δέχθηκα την επίσκεψη του κ. Ρίκαρντ Σκούφια, διευθυντή του TAP στην Ελλάδα, καθώς και του κ. Anton Misfud-Bonnici, Διευθυντή Διαχείρισης Δέσμευσης Γης & Ενδιαφερόμενων Μερών. Στη συζήτηση τέθηκαν τα ζητήματα της μέγιστης δυνατής εμπλοκής του τοπικού τεχνικού και εργατικού δυναμικού κατά τη φάση κατασκευής του αγωγού, του ρόλου της Περιφέρειας ως ενδιάμεσος φορέας μεταξύ της κοινοπραξίας του TAP και της Δυτικής Μακεδονίας στο σύνολό της, καθώς και των δεσμεύσεων της κοινοπραξίας του ΤΑP απέναντι την τοπική κοινωνία.

Παράλληλα, τέθηκαν από την πλευρά μου τόσο προς τον κ. Πρέσβη όσο και προς τα διευθυντικά στελέχη της κοινοπραξίας του TAP, οι ακόλουθες προτάσεις προς άμεση υλοποίηση:

·       Δρομολόγηση ενός στοχευμένου προγράμματος Ανάπτυξης Ικανοτήτων ή κατά περίπτωση πιστοποίησής τους, προκειμένου οι τοπικές επιχειρήσεις αλλά και το τεχνικό δυναμικό να καλύπτουν τις απαιτήσεις που θέτουν τα κατασκευαστικά πρότυπα. Σχεδιάζουμε, σε συνεργασία με την κοινοπραξία του TAP, να καταγράψουμε τις ανάγκες που θα προκύψουν και τους αντίστοιχους επαγγελματίες που θα μπορούσαν δυνητικά να τις καλύψουν, έτσι ώστε να πετύχουμε την αναγκαία σύζευξη και να συνδράμουμε στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων της περιοχής και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης.

·       Οικονομική υποστήριξη από την κοινοπραξία του TAP ενός Μεταπτυχιακού Προγράμματος Ειδίκευσης στο ευρύτερο γνωστικό πεδίο της Ενέργειας και του φυσικού αερίου. Το Μεταπτυχιακό θα ενσωματωθεί λειτουργικά στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, φιλοδοξώντας να αναδειχθεί σε σημείο αναφοράς για τις ενεργειακές εξελίξεις σε επίπεδο Ν.Α. Ευρώπης. Σύντομα θα προσκαλέσω σε συνάντηση εργασίας τους ιθύνοντες από την πλευρά του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας καθώς και των δυνητικά εμπλεκομένων ακαδημαϊκών και ερευνητικών δομών της περιοχής, προκειμένου να εξειδικεύσουμε το όλο εγχείρημα

·       Δημιουργία Μουσείου για την προστασία και έκθεση των ευρημάτων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που θα προκύψουν κατά τη φάση κατασκευής του έργου στα γεωγραφικά όρια της περιφέρειάς μας.

·       Εκπαίδευση πυροσβεστών και διάθεση των αναγκαίων μέσων για την αντιμετώπιση των νέων απαιτήσεων που διαμορφώνει η έλευση του αγωγού στην περιοχή μας.

Τέλος, στη συζήτηση με την Διοίκηση του TAP και στο πλαίσιο της βέλτιστης συνεργασίας μας, συμφωνήθηκε ότι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αναλαμβάνει τον ρόλο του συντονιστή όλων των δράσεων και παρεμβάσεων που αφορούν και σχετίζονται με την διέλευση του αγωγού στην περιοχή μας. Για το σκοπό αυτό ορίζεται ως Πρόσωπο Επαφής μεταξύ της Κοινοπραξίας και της Δυτικής Μακεδονίας στο σύνολό της, ο Διευθυντής Αναπτυξιακού Προγραμματισμού κ. Ζήσης Πιτσέλης.

Όσον αφορά στον δεύτερο άξονα που σχετίζεται με τις προσδοκίες της τοπικής κοινωνίας από την έλευση τους αγωγού TAP και κατ’ επέκταση της διαθεσιμότητας φυσικού αερίου στην περιοχή, έχω να επισημάνω τα ακόλουθα.

Η μεταφορική ικανότητα του αγωγού σε πρώτη φάση, ανέρχεται ετησίως σε 10 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με μελλοντική δυνατότητα διπλασιασμού της. Η αρχική σχεδίαση προέβλεπε τη λειτουργία του  αγωγού αποκλειστικά ως αγωγού διέλευσης από τη χώρα μας, αλλά τελικά  ο αγωγός  θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παράδοση ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Στην κατεύθυνση αυτή ήδη έχει υπογραφεί συμφωνία της ΔΕΠΑ με την αζέρικη Socar, η οποία είναι επίσης μέτοχος του αγωγού ΤΑΡ, για την προμήθεια 1 δισ. κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο.

Για να επιτευχθεί η πρόσβαση των τελικών καταναλωτών στο φυσικό αέριο, απαιτείται ένα σύνολο δράσεων και έργων που αφορούν πέραν της κατασκευής του αγωγού, την προμήθεια καθώς και τη διανομή του αερίου μέσω αντίστοιχου δικτύου.

Ήδη εκπονείται από την ΑΝΚΟ και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) μελέτη χρηματοδοτούμενη από την Περιφέρεια που στοχεύει:

·       στην αποτύπωση των ενεργειακών αναγκών της περιφέρειας και της δυνατότητες χρήσης του φυσικού αερίου

·       στην διαμόρφωση του πλαισίου πρόσθετων υποστηρικτικών δράσεων και έργων υποδομής που σχετίζονται στην πρόσβαση και αξιοποίηση του φυσικού αερίου

·       στην αποτύπωση των απόψεων, αιτημάτων και συνεργειών της τοπικής κοινωνίας,

·       καθώς και στη διατύπωση στόχων και κατευθύνσεων τόσο στα πλαίσια της ανάπτυξης της έξυπνης εξειδίκευσης (smart specialization) ενόψει της προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020

Στόχο της Περιφέρειας είναι να αναδείξει και να συντονίσει, πάντα κατόπιν διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία και στο μέτρο που της αναλογεί, το πλαίσιο και της ενέργειες για την μεγιστοποίηση των ωφελειών της περιοχής μας από την έλευση του φυσικού αερίου, καθώς και την απρόσκοπτη ένταξή του στις υφιστάμενες και αναδυόμενες ενεργειακές δομές και υποδομές σε περιφερειακό επίπεδο.

Αναφορικά με την ανάδειξη μιας κοινά αποδεκτής περιφερειακής στρατηγικής με στόχο την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των χρηματοδοτικών ευκαιριών που σχετίζονται με την κατασκευή και λειτουργία του αγωγού, η πρότασή μου είναι η ακόλουθη.

Στο πλαίσιο της Κοινωνικής Εταιρικής Ευθύνης, η κοινοπραξία του TAP έχει δεσμεύσει συγκεκριμένους οικονομικούς πόρους προκειμένου να υποστηρίξει μικρής ή μεσαίας κλίμακας έργα και δράσεις στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας.

Να επισημάνω στο σημείο αυτό ότι:

·       Τα προτεινόμενα έργα δεν πρέπει να υποκαθιστούν τις υποχρεώσεις των Κεντρικών ή Περιφερειακών Αρχών απέναντι στην τοπική κοινωνία

·       Τα προτεινόμενα έργα πρέπει να έχουν σημείο αναφοράς τον αγωγό TAP, με μια διακριτή διάσταση περιβαλλοντικού, κοινωνικού, πολιτιστικού ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα

·       Άμεσα θα αποσταλεί ειδικό έντυπο σε όλους τους εμπλεκόμενους Δήμους και φορείς προκειμένου να καταγραφούν οι προτάσεις, με στόχο να υπάρξει η μέγιστη δυνατή ευρεία αποδοχή 

·       Οι προτάσεις θα συγκεντρωθούν από την Περιφέρεια, θα ομαδοποιηθούν ανά κατηγορία ή θεματική ενότητα, προκειμένου να μην υπάρξουν επικαλύψεις αιτημάτων μεταξύ των δήμων ή των φορέων και στη συνέχεια θα αποσταλούν στην αρμόδια Διεύθυνση της κοινοπραξίας. Η διαδικασία πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος Ιανουαρίου του 2015, σε δύο δηλαδή μήνες.

  

Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω για μια ακόμη φορά ότι το πολιτικό στίγμα της Περιφέρειας είναι ξεκάθαρο. Αντιλαμβανόμαστε τον αγωγό TAP ως ευκαιρία ανάπτυξης για την περιοχή μας, ως δίαυλο συνεργασίας και εμπέδωσης σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των χωρών διέλευσης και όχι ως ένα ευκαιριακό κατασκευαστικό έργο μεγάλης κλίμακας.

Παραμένουμε σε στενή συνεργασία με τα στελέχη της κοινοπραξίας του αγωγού, με μηδενική ανοχή όσον αφορά στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις τους και στα κατασκευαστικά πρότυπα ασφαλείας.

Σχεδιάζουμε και προωθούμε με ολοκληρωμένο τρόπο το μέγιστο δυνατό όφελος που θα προκύψει για την τοπική κοινωνία κατά τη φάση κατασκευής του αγωγού.

Τέλος, κατανοούμε όλοι μας ότι η τροφοδοσία της Δυτικής Μακεδονίας με φυσικό αέριο θα είναι μια πολύπλοκη και απαιτητική διαδικασία. Στην κατεύθυνση αυτή δεν έχουμε το περιθώριο των αποσπασματικών δράσεων και των μεμονωμένων πρωτοβουλιών. Τα οφέλη για το σύνολο της περιοχή μας από την έλευση του φυσικού αερίου είναι συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά, συγκλίνοντα και όχι αποκλίνοντα. 

Βεβαίως, είναι κατανοητές και θεμιτές οι επιμέρους απόψεις και γνώμες σε ενδοπεριφερειακό επίπεδο. Οφείλουμε όμως να έχουμε προς τα έξω μια κοινή γραμμή, ένα κοινό και ισχυρό πλαίσιο διεκδίκησης.

Στην προοπτική αυτή ο ρόλος και η ευθύνη της Αιρετής Περιφέρειας θα είναι καθοριστικοί και αδιαπραγμάτευτοι. Ένας ρόλος τον οποίο θα υπερασπιστώ με όλες τις δυνάμεις μου και μια ευθύνη την οποία ήδη έχω αναλάβει.

Ο Περιφερειάρχης  Δυτικής Μακεδονίας

Θεόδωρος Καρυπίδης