Ντόμινο εξελίξεων θα προκαλέσει νέα πυρηνική μονάδα στη Βουλγαρία - Η Ελλάδα και το κινεζικό τρίγωνο

Με την ενεργειακή κρίση των προηγούμενων ημερών να πλήττει άμεσα τόσο τη χώρα μας, όσο και την ευρύτερη περιοχή, λόγω της μεγάλης ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια σε συνθήκες ψύχους, πολλά και σημαντικά είναι τα ζητήματα που τίθενται προς συζήτηση.

Πέραν, όμως, της επικαιρότητας, αξίζει να δούμε τι συνέπειες θα επιφέρει η ριζική αναμόρφωση του ενεργειακού χάρτη της περιοχής εξαιτίας διάφορων εξελίξεων που κυοφορούνται αυτό το διάστημα.

Μια τέτοια εξέλιξη σίγουρα είναι και η προοπτική λειτουργίας μιας νέας πυρηνικής μονάδας στη Βουλγαρία στο εγγύς μέλλον, ένα σενάριο που φαίνεται πιο πιθανό πλέον και αναμένεται να προκαλέσει σημαντικές ανακατατάξεις στην ενεργειακή αγορά της περιοχής.

Δεδομένου ότι στη Βουλγαρία λειτουργεί ήδη το πυρηνικό εργοστάσιο του Κοζλοντούι, ενδεχόμενη κατασκευή και νέας πυρηνικής μονάδας θα φέρει τη γειτονική χώρα σε πλεονεκτική θέση ως προς την ηλεκτροπαραγωγή, καθώς θα έχει εξασφαλισμένη φθηνή παραγωγή, και μάλιστα χωρίς να επηρεάζεται σημαντικά από τις διακυμάνσεις στην τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. 

Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε ως συνέπεια να αποκτήσει η Βουλγαρία τη δυνατότητα, στο βαθμό που θα καλύπτει πιο εύκολα την εσωτερική κατανάλωση, να εξάγει ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας.

Η σημασία μιας τέτοιας προοπτική διαφάνηκε καθαρά και κατά τη διάρκεια της κρίσης των προηγουμένων ημερών: η Ελλάδα αναγκάστηκε να διακόψει τις εξαγωγές της Τετάρτης 11/1, η Βουλγαρία αναγκάστηκε να ζητήσει αυξημένες εισαγωγές από τη Ρουμανία τη Δευτέρα 9/1, με τη Ρουμανία να μην ανταποκρίνεται στο αίτημα αυτό, καθώς την ίδια ημέρα σημειωνόταν ρεκόρ κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας, όπως άλλωστε συνέβη και στη Βουλγαρία.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο ότι η ΕΕ στρέφει την προσοχή της στα ζητήματα των διασυνοριακών διασυνδέσεων τόσο από την άποψη της ενιαιοποίησης της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρισμού, όσο και από την άποψη της ενεργειακής ασφάλειας. Εξ ου και η μέριμνα και οι δράσεις του ENTSO-E σχετικά με την ενσωμάτωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην ενιαία αγορά ενέργειας και την ενίσχυση της διασύνδεσης των δικτύων στην περιοχή.

Άμεσο ελληνικό ενδιαφέρον

Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, όμως, αφορά άμεσα και τη χώρα μας, και μάλιστα σε τρία επίπεδα:

i)  αν θεωρηθεί δεδομένη η πρόοδος στην κατασκευή της νέας ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Βουλγαρίας, θα καταστεί εφικτό να εισάγονται μεγαλύτερες ποσότητες φθηνού ρεύματος από τη γειτονική χώρα

ii) δεδομένης της διακηρυγμένης πρόθεσης της ΔΕΗ να ενισχύσει τη δραστηριοποίησή της στην εμπορία ηλεκτρικού ρεύματος στην περιοχή, αξιοποιώντας και τη θυγατρική της στη Βουλγαρία, διαμορφώνονται ελπιδοφόρες για τη ΔΕΗ προοπτικές

Αξίζει, δε, να σημειωθεί ότι η αναμενόμενη για το β’ εξάμηνο του έτους αύξηση του κόστους της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο λόγω της αύξησης των τιμών στο πετρέλαιο, φέρνει ξανά στο προσκήνιο τη λιγνιτική παραγωγή, ως προτιμητέα από άποψη κόστους. Με τη σειρά της, μια τέτοια εξέλιξη είναι προφανώς επωφελής για τη ΔΕΗ.

iii) μια ακόμα παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η διακηρυγμένη πρόθεση των Κινέζων της State Grid να αναβαθμίσουν την παρουσία του ΑΔΜΗΕ στο διεθνές «παιχνίδι» των διασυνδέσεων.

Το κινεζικό τρίγωνο

Το τελευταίο αυτό σημείο παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς βλέπουμε να υπάρχει έντονη εμπλοκή και παρουσία κινεζικών επιχειρήσεων σε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και μάλιστα με άμεσο ή έμμεσο ελληνικό ενδιαφέρον:

-διαχείριση δικτύου και διασυνδέσεων (State Grid και ΑΔΜΗΕ),

-λιγνιτική παραγωγή και εμπορία ρεύματος (CMEC και ΔΕΗ),

-νέα πυρηνική μονάδα Βουλγαρίας (όπως θα δούμε και στη συνέχεια, έχει εκφραστεί ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον από κινεζικούς ομίλους).

Οι εξελίξεις σχετικά με το Μπέλενε

Πρόσφατα έγινε γνωστό ότι τον Απρίλιο θα φτάσουν στη Βουλγαρία οι δυο ρωσικοί αντιδραστήρες που προορίζονταν για τον πυρηνικό σταθμό του Μπέλενε. Για την κατάλληλη αποθήκευσή τους θα εγγυηθεί η ρωσική κρατική εταιρεία Rosatom. Επίσης, το καλοκαίρι θα φτάσουν και οι τουρμπίνες.

Έτσι τίθεται πλέον επί τάπητος το ζήτημα περί του τι σκοπεύει να κάνουν οι αρχές της Βουλγαρίας και η Εθνική Εταιρεία Ηλεκτρισμού της χώρας με τον εξοπλισμό αυτό.

Είναι προφανές ότι, όποια απόφαση και αν ληφθεί θα αποτελέσει κομβικό στοιχείο για τις μελλοντικές αποφάσεις σχετικά με το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας στη Βουλγαρία.

Επενδυτικό ενδιαφέρον από το εξωτερικό

Η πολιτική ηγεσία της γειτονικής χώρας καλείται πλέον να αποφασίσει τη θέση της σε δυο βασικά ζητήματα:

α) αν χρειάζεται τη νέα πυρηνική μονάδα,

β) αν υπάρχει δυνατότητα το σχέδιο να υλοποιηθεί χωρίς την άμεση ή έμμεση συμμετοχή του κράτους, χωρίς κρατικές εγγυήσεις και χωρίς εκ των προτέρων εγγύηση για τη σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων διάθεσης της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του βουλγαρικού τύπου, ανεξαρτήτως πολιτικών εξελίξεων στη χώρα, κοινή διάθεση όλων των μεγάλων πολιτικών δυνάμεων είναι να αναζητήσουν τη θετική απάντηση στα δυο  αυτά ερωτήματα.

Αυτό ισχύει και για τις δυνάμεις που συγκροτούν την απερχόμενη κυβέρνηση, όπως άλλωστε δείχνει και η εγκατάλειψη του σχεδίου που είχε αρχικά εκπονηθεί, περί πιθανότητας πώλησης του πυρηνικού εξοπλισμού για το Μπέλενε στο Ιράν.

Άλλωστε, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι έχει ήδη εκφραστεί αρκετά έντονο ενδιαφέρον από το εξωτερικό για συμμετοχή στην υλοποίηση του πρότζεκτ, ιδίως από κινεζικής πλευράς, αλλά όχι μόνο.

Τον περασμένο Δεκέμβριο, αντιπροσωπεία της Βιομηχανικής Εμπορικής Τράπεζας της Κίνας εξέφρασε το ενδιαφέρον της για τη χρηματοδότηση του σχεδίου κατασκευής του πυρηνικού σταθμού Μπέλενε, ενώ την ίδια περίοδο έγινε γνωστό πως επενδυτικό ενδιαφέρον για το έργο έχει εκδηλωθεί και από την China National Nuclear Corporation.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως είχε γραφτεί την περίοδο εκείνη στο βουλγαρικό τύπο, οι Κινέζοι φέρονται έτοιμοι να αποδεχτούν τους όρους που έχει θέσει η βουλγαρική πλευρά, όπως αποτυπώθηκαν στο δεύτερο εκ των προαναφερθέντων ερωτημάτων.

Ακόμα, ο βουλγαρικός τύπος έχει στο πρόσφατο παρελθόν αναφερθεί και σε πληροφορίες για ενδιαφέρον από μεριάς των EDF, Veolia αλλά και Αμερικανών επενδυτών.

Μάλιστα, αρκετοί διαβλέπουν και πιθανότητα γαλλο-κινεζικής συνεργασίας.

Το χρονικό της υπόθεσης Μπέλενε

Η κατασκευή των αντιδραστήρων έγινε κατόπιν παραγγελίας της βουλγαρικής επιχείρησης ηλεκτρισμού ΕΕΗ στην ρωσική επιχείρηση Atomstroyexport το 2008 στα εργοστάσια Izhorski, τα οποία ανήκουν στην Rosatom.

Με απόφασή το 2012, του υπουργικού Συμβουλίου της Βουλγαρίας αποφάσισε την ακύρωση του έργου. Πρόκειται για το ένα από τα τρια ενεργειακά έργα ρωσικού ενδιαφέροντος στη Βουλγαρία, τα οποία ακυρώθηκαν από την απερχόμενη κυβέρνηση Μπορίσοφ. Μάλιστα, ήταν το πιο προχωρημένο από τα τρία έργα. Τα υπόλοιπα ήταν ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και ο αγωγός φυσικού αερίου South Stream.

Τον Ιούνιο του 2016 η Βουλγαρία αναγκάστηκε, βάσει απόφασης του διαιτητικού δικαστηρίου στο οποίο είχε προσφύγει η Atomstroyexport να πληρώσει στη ρωσική εταιρεία αποζημίωση ύψους 601 εκατ. ευρώ. Η ρωσική εταιρεία διεκδίκησε δια της δικαστικής οδού αποζημίωση επειδή είχε ήδη προχωρήσει στην κατασκευή μέρους του παραγγελθέντος εξοπλισμού προτού ακυρωθεί η παραγγελία. 

Το ποσό αυτό πληρώθηκε από τη Βουλγαρία τον Δεκέμβριο, ενώ, στα πλαίσια του διακανονισμού για την εξυπηρέτηση του χρέους, η ρωσική εταιρεία χάρισε στην Βουλγαρία τους τόκους που είχαν συσσωρευτεί.

του Δημήτρη Κοιλάκου από το energypress.gr...