Το Ιράν θέλει την Ελλάδα «πύλη» στην Ε.Ε. και σύμμαχο στις Βρυξέλλες

Με μία υψηλού επιπέδου επιχειρηματική αποστολή που θα συνοδέψει τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα στην επίσημη επίσκεψή του στην Τεχεράνη μέσα στον Φεβρουάριο θα συνεχισθούν οι προσπάθειες ενίσχυσης των οικονομικών σχέσεων Ελλάδας-Ιράν μετά την πρώτη επίτευξη συμφωνίας-πλαίσιο μεταξύ ΕΛΠΕ και ΝΙΟC. Η Ελλάδα αποτελεί για το Ιράν έναν από τους παραδοσιακούς συμμάχους του στην Ευρώπη και προσβλέπει στην αξιοποίηση αυτών των καλών σχέσεων που διατηρήθηκαν ακόμη και την περίοδο του εμπάργκο για το άνοιγμα που επιχειρεί στην ευρωπαϊκή αγορά μετά την άρση των κυρώσεων.


Διέξοδος

Για την ελληνική οικονομία, που μαστίζεται από την παρατεταμένη ύφεση, η «διψασμένη» αγορά του Ιράν από βασικές υποδομές και προϊόντα προβάλλει αυτή τη στιγμή ως διέξοδος, καθώς διευρύνει το πεδίο δραστηριοτήτων για τις εγχώριες επιχειρήσεις, από τον τομέα των τροφίμων και του φαρμάκου μέχρι τις κατασκευές και τη βαριά βιομηχανία. Στις μέχρι τώρα επαφές τους με την ελληνική πλευρά, οι Ιρανοί φέρονται να έχουν περάσει ξεκάθαρα το μήνυμα ότι θέλουν την Ελλάδα ως «πύλη» στην Ευρώπη και σύμμαχο στις Βρυξέλλες. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι το Ιράν έχει απευθύνει πρόσκληση για επενδύσεις «από καρφίτσα μέχρι μέταλλα και ενέργεια».

Το Ιράν φέρεται επίσης να έχει περάσει το μήνυμα προς την ελληνική πλευρά ότι το επενδυτικό αυτό πεδίο θα είναι πιο πρόσφορο για τις ελληνικές επιχειρήσεις στην περίπτωση που ανοίξει ο δρόμος για την είσοδό τους στα ΕΛΠΕ. Το ιρανικό ενδιαφέρον για τα ΕΛΠΕ επισημοποιήθηκε με τις δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού Πετρελαίου της χώρας Αμίρ Χοσεΐν Ζαμανίνια, αμέσως μετά την επίσκεψή του στην Αθήνα και το κλείσιμο της συμφωνίας μεταξύ ΕΛΠΕ και ΝIOC. O κ. Ζαμανίνια δήλωσε στο Ιρανικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι ο ιδιωτικός τομέας της χώρας του ενδιαφέρεται να επενδύσει στα ΕΛΠΕ με τη στήριξη του υπουργείου Πετρελαίου. Οι Ιρανοί συνδύασαν την πρόταση προς την ελληνική πλευρά για είσοδο στα ΕΛΠΕ με την αποπληρωμή του χρέους της ελληνικής εταιρείας προς τη NIOC, που χρονολογείται από το 2011. Το χρέος αυτό κυμαίνεται μεταξύ 600 και 700 εκατ. ευρώ και ο ακριβής προσδιορισμός του εξακολουθεί να αποτελεί ένα από τα εκκρεμεί σημεία της συμφωνίας που υπογράφηκε στην Αθήνα μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτό που διαφοροποιεί τα μεγέθη είναι οι τόκοι, τους οποίους η ελληνική πλευρά αμφισβητεί με το επιχείρημα ότι δεν ευθύνεται για το γεγονός ότι τα χρήματα που κατέβαλε κανονικά το 2011 δεσμεύθηκαν από το διεθνές τραπεζικό σύστημα.

Προς διαπραγμάτευση παραμένουν δύο ακόμη σημαντικά σημεία της συμφωνίας για την οριστικοποίησή της. Το πρώτο είναι η διάρκεια των πιστώσεων για τις παραδόσεις αργού που έχουν συμφωνηθεί, με τα ΕΛΠΕ να διεκδικούν 60 ημέρες και την ιρανική πλευρά 30 ημέρες, ενώ το δεύτερο συνδέεται με τις εγγυητικές επιστολές. Η ιρανική πλευρά δεν έχει καταλήξει εάν θα αποδέχεται εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών, θέμα που, σύμφωνα με πληροφορίες, παρέπεμψε στην κεντρική της τράπεζα για να το εξετάσει. Οι διαπραγματεύσεις επί των κρίσιμων αυτών εκκρεμοτήτων θα συνεχισθούν κατά την επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Τεχεράνη, με σκοπό την ολοκλήρωση της συμφωνίας. Με την οριστικοποίησή της, θα αρχίσουν και οι πρώτες παραδόσεις ιρανικού αργού στα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ, που διεκόπησαν το 2012 με την επιβολή του εμπάργκο. Βάσει της συμφωνίας, τα ΕΛΠΕ θα προμηθεύονται από το Ιράν περί τα 4.000 βαρέλια την ημέρα, καλύπτοντας πάνω από το 20% των συνολικών αναγκών τους σε αργό. Την προ εμπάργκο περίοδο τα ΕΛΠΕ κάλυπταν το 30-32% των αναγκών τους από το Ιράν. Η αποπληρωμή της οφειλής προβλέπεται σε βάθος τετραετίας, με μία πρώτη δόση ύψους 100 εκατ. δολαρίων να καταβάλλεται άμεσα και ένα ποσοστό να αντισταθμίζεται με πωλήσεις έτοιμων προϊόντων (βενζίνης και πετρελαίου) στην αγορά του Ιράν.

Η επιβεβαίωση πάντως του ιρανικού ενδιαφέροντος για είσοδο στα ΕΛΠΕ από τον κ. Ζαμανίνια δίνουν νέες διαστάσεις στο σενάριο που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον περασμένο Νοέμβριο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη.

Ενδιαφέρον

Τόσο η πλευρά των ΕΛΠΕ όσο και του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος επιβεβαιώνουν το ενδιαφέρον του Ιράν για επενδύσεις στα δικά τους (ιρανικά) διυλιστήρια, οι εγκαταστάσεις των οποίων είναι απαρχαιωμένες και χρειάζονται αναβάθμιση. Το ελληνικό Δημόσιο φαίνεται να σταθμίζει όλους τους παράγοντες πριν ξεκινήσει μια επίσημη συζήτηση με το Ιράν για αυτό το θέμα. Σε κάθε περίπτωση, η τελική απόφαση προϋποθέτει συζητήσεις σε δύο επίπεδα. Ενα με τον όμιλο Λάτση ως μεγαλομέτοχο των ΕΛΠΕ και ένα με τους εταίρους, ΗΠΑ και Ε.Ε., για την αξιολόγηση των γεωπολιτικών παραμέτρων μιας τέτοιας κίνησης.

Χρ. Λιάγγου, Καθημερινή, 31/1/2016