Η είσοδος του φυσικού αερίου στη Δυτική Μακεδονία αποτελεί ένα από τα φλέγοντα ενεργειακά θέματα μετά και τους παγετούς του Ιανουαρίου, αλλά και την μειωμένη θερμική απόδοση της τηλεθέρμανσης λόγω βλαβών σε ΑΗΣ. Μάλιστα με το δεδομένο των χαμηλών θερμοκρασιών που παρατηρούνται στην περιοχή μας η φτηνή, αλλά και καθαρή ενέργεια είναι ένα μεγάλο ζητούμενο.
Το prlogos μίλησε με την κα Κατερίνα Μουζουράκη, υπεύθυνη επικοινωνίας του TAP AG για τα οφέλη της περιοχής από την έλευση του αγωγού, αλλά και τους σταθμούς αναμονής.
1. Η έλευση του αγωγού είναι ένα σημαντικό αναπτυξιακό έργο. Τι σημαίνει για τη Δυτική Μακεδονία συγκεκριμένα;
Ο TAP αποτελεί ξένη άμεση επένδυση ύψους περίπου €1,5 δισ., η μεγαλύτερη που υλοποιείται στη χώρα αυτή την περίοδο, και μέρος του εκτεταμένου Νοτίου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου. Η κατασκευή του TAP θα αναβαθμίσει το ρόλο των τριών Περιφερειών της Βόρειας Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Μακεδονίας, στον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Επίσης, θα συνεισφέρει εκατομμύρια ευρώ στο κράτος μέσα από την καταβολή φόρων καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του, και θα δείξει τον δρόμο για την πραγματοποίηση περισσότερων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας στη χώρα. Η υλοποίηση τόσο μεγάλων και σύνθετων έργων όσο ο TAP ενισχύει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της Ελλάδας.
Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά στη Βόρεια Ελλάδα, ο TAP θα δημιουργήσει άμεσες και έμμεσες ευκαιρίες απασχόλησης σε διάφορους τομείς της οικονομίας, σε μία περιοχή που πλήττεται ιδιαίτερα από την οικονομική κρίση. Επιπλέον, το έργο θα ωφελήσει τη Βόρεια Ελλάδα και σε κοινοτικό επίπεδο, μέσα από την υλοποίηση επενδύσεων σε κοινωφελή έργα με κοινωνικό προσανατολισμό. Ο TAP έχει δεσμευτεί να επενδύσει εθελοντικά €32 εκατομμύρια σε δράσεις με κοινωνικό αποτύπωμα, σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινότητες που επηρεάζονται από το έργο, με περισσότερες από 30 τέτοιες δράσεις να βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, ενώ 30 ακόμη έργα πρόκειται να δρομολογηθούν. Από το σύνολο του προϋπολογισμού που προορίζεται για το πρόγραμμα Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων, ο TAP θα διαθέσει €7 εκατομμύρια στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας συγκεκριμένα.
Τέλος, οι άνθρωποι της Βόρειας Ελλάδας θα ωφεληθούν από τον TAP και σε ατομικό επίπεδο, καθώς ο TAP φέρνει φυσικό αέριο – μία από τις πιο φθηνές, καθαρές και φιλικές προς το περιβάλλον πηγές ενέργειας – αναπτύσσοντας τις απαραίτητες υποδομές στις οποίες θα μπορούν να συνδεθούν τα τοπικά δίκτυα διανομής αερίου.

2. Υπάρχει σχεδιασμός για αναμονή στην Καστοριά ή και σε κάποιον άλλο τόπο; Υπάρχει η προοπτική να χρησιμοποιήσει η ΔΕΗ φυσικό αέριο για την κίνηση των σταθμών της ή κάτι τέτοιο δε συζητιέται;
Πράγματι, ανταποκρινόμενος στις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων, ο TAP έχει δεσμευτεί να παρέχει έως και πέντε σημεία διασύνδεσης κατά μήκος της όδευσης του αγωγού, με τα οποία θα μπορούν να συνδεθούν τα τοπικά δίκτυα διανομής. Μόλις καθοριστούν τα σημεία, τα αρμόδια δίκτυα διανομής φυσικού αερίου -ΔΕΣΦΑ/ΔΕΠΑ ή όποιος άλλος- θα μπορέσουν μελλοντικά να συνδέσουν το δίκτυό τους με αυτά, ώστε να παρέχουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο. Ωστόσο, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι ο TAP δεν εμπλέκεται στον τρόπο με τον οποίο η ΔΕΠΑ ή οποιαδήποτε άλλη εταιρεία θα διανείμουν και θα αξιοποιήσουν το φυσικό αέριο που έχουν αγοράσει από την κοινοπραξία του Shah Deniz.
3. Πρόσφατα ο Δήμος Εορδαίας απέστειλε εξώδικο στον TAP AG, διότι εισήλθε σε δημοτική έκταση χωρίς να ενημερώσει. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Στον TAP λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη μας τις ανησυχίες και τις ενστάσεις που εκφράζονται από τις τοπικές κοινότητες και πάντα επιδιώκουμε να ανταποκρινόμαστε με σεβασμό, παραμένοντας πιστοί στη δέσμευση που έχουμε αναλάβει απέναντι στις φιλοξενούσες κοινότητες: να οικοδομήσουμε μία διαφανή και βιώσιμη συνεργασία. Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν άμεση η ανταπόκρισή μας στην αναφορά του Δήμου Εορδαίας, διερευνώντας το ζήτημα εις βάθος. Έχουμε υποβάλει επίσημα την απάντησή μας στον Δήμο, κοινοποιώντας την στην αρμόδια δασική υπηρεσία και την εφορεία αρχαιοτήτων, διασαφηνίζοντας σε ποια βάση πραγματοποιούνται οι εργασίες κατασκευής στον Δήμο και είμαστε στη διάθεση του Δήμου να δώσουμε περεταίρω διευκρινίσεις σε περίπτωση που μας τις ζητήσει.
Βασικό μέλημά μας είναι να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας και αυτό το πετυχαίνουμε υιοθετώντας τις πιο αυστηρές εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς προδιαγραφές και εφαρμόζοντας τις βέλτιστες πρακτικές του κλάδου σε κάθε πτυχή του έργου μας. Είτε πρόκειται για πώς προστατεύουμε το περιβάλλον και την επηρεαζόμενη γη, είτε για το πώς διασφαλίζουμε την υγεία και την ασφάλεια του προσωπικού μας είτε για το πώς επιδιώκουμε τον συνεχή και ανοιχτό διάλογο με τις κοινότητες υποδοχής. Πιστεύω ότι η δέσμευσή μας να κάνουμε σωστά τη δουλειά μας έχει αναγνωριστεί από τις κοινότητες που μας φιλοξενούν, συμπεριλαμβανομένης της Δυτικής Μακεδονίας. Η καλή συνεργασία που διατηρούμε με τον Περιφερειάρχη κ. Θεόδωρο Καρυπίδη το επιβεβαιώνει και είμαστε αποφασισμένοι να τιμήσουμε αυτή την εμπιστοσύνη συνεχίζοντας στην ίδια πορεία.

4. Αποζημιώθηκαν όλοι οι δικαιούχοι για τη γη ή υπάρχουν ακόμα εκκρεμότητες; Ποιο ήταν το ποσό της αποζημίωσης που δόθηκε συνολικά στη Δυτική Μακεδονία; 
Κατά τη διάρκεια της έρευνας Καταγραφής Πληθυσμού και Παγίων συναντηθήκαμε με όλους τους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες και χρήστες γης, προκειμένου να καταγραφούν τα περιουσιακά στοιχεία που επηρεάζονται από το έργο και να γίνει ένας δίκαιος υπολογισμός των αποζημιώσεων. Η καταβολή των αποζημιώσεων ξεκίνησε αμέσως μετά την ολοκλήρωση της καταγραφής και ήδη έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις για την απόκτηση γης και δικαιώματος διέλευσης στο 100% των περιπτώσεων – είτε μέσω της υπογραφής ιδιωτικών συμφωνητικών, είτε δια μέσου του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων. Η τελευταία περίπτωση αφορά σε περιστατικά όπου νομικά κωλύματα δεν επέτρεπαν τη σύναψη ιδιωτικών συμφωνητικών μεταξύ των επηρεαζόμενων προσώπων και του TAP. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο TAP αναλαμβάνει το νομικό κόστος και τους παρέχει στήριξη – μέσω των τοπικών εργολάβων που εκτελούν τις διαδικασίες απόκτησης γης και δουλείας – για την επίλυση τυχόν ζητημάτων που εκκρεμούν αναφορικά με τη γη τους. Επίσης, διασφαλίζουμε πλήρως το δικαίωμα της αποζημίωσής τους έχοντας ήδη καταθέσει τα χρήματα σε λογαριασμούς μεσεγγύησης. Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο TAP θέλοντας να υποστηρίξει τα συμφέροντα των επηρεαζόμενων ιδιοκτητών γης ανέπτυξε στενή συνεργασία με το Ταμείο Παρακαταθηκών & Δανείων για να διασφαλίσει ότι οι αποζημιώσεις θα ληφθούν άμεσα από όλους τους δικαιούχους, γεγονός πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα.
5. Στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας του TAP θα υλοποιηθούν κάποια έργα στη Δυτική Μακεδονία. Μπορείτε να τα απαριθμήσετε και να τα κοστολογήσετε;
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, το συνολικό ποσό που προορίζεται για το πρόγραμμα Κοινωνικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων για την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας ανέρχεται σε €7 εκ. και συγκεκριμένα αφορά στους Δήμους Καστοριάς, Αμυνταίου, Άργους Ορεστικού, Νεστορίου και Εορδαίας, με στόχο την κάλυψη των συναφών τοπικών αναγκών όπως αυτές προσδιορίζονται από τους κατοίκους και τις τοπικές αρχές και οι οποίες εμπίπτουν στην πολιτική επενδύσεων του ΤΑΡ.
Ο TAP έχει ήδη υλοποιήσει τρεις τέτοιες δράσεις στην Περιφέρεια, σε συνεργασία με το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής, οι οποίες αφορούν σε δωρεές εξειδικευμένων ειδών στο Εθελοντικό Τμήμα Αντιμετώπισης Καταστροφών στο Πάρκο Ολυμπιακής Φλόγας στην Καστοριά και ειδικού εξοπλισμού στην Εταιρία Προστασίας Ατόμων Με Αυτισμό στην Καστοριά, ενώ πρόσφατα έγινε και η αντικατάσταση των κουφωμάτων στον οίκο ευγηρίας «Αθηνάς & Λάζαρου Ρίζου» στην Καστοριά.
Τέλος, εκτός από τις πρωτοβουλίες που υλοποιούμε σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, ο TAP πραγματοποιεί προγράμματα που ανταποκρίνονται σε κοινές ανάγκες των τριών Περιφερειών της Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (Ι.ΜΕΤ.), διοργανώσαμε πρόγραμμα σεμιναρίων Κυκλοφοριακής Αγωγής για μαθητές δημοτικών σχολείων, όλων των τάξεων, καθώς και για μαθητές της δευτέρας Λυκείου που ζούνε στις κοινότητες κατά μήκος της όδευσης του αγωγού.
6. Ειδικά στην Καστοριά υπάρχουν αντιδράσεις και ζητείται από την εταιρία να προχωρήσει σε ακόμη περισσότερα κοινωφελή έργα. Πρόκειται να συμβεί κάτι τέτοιο ή θα ακολουθηθεί ο αρχικός προγραμματισμός;
Όπως προανέφερα, ο TAP έχει ήδη ξεκινήσει να υλοποιεί το πρόγραμμα κοινωνικών και περιβαλλοντικών επενδύσεών του συμπεριλαμβάνοντας δράσεις που αφορούν στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας συγκεκριμένα. Προκειμένου να καταλήξει στις δράσεις με το μεγαλύτερο όφελος, ο TAP συνεργάζεται στενά με εγνωσμένου κύρους ΜΚΟ, όπως το Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με το οποίο συνυπογράψαμε Μνημόνιο Συνεργασίας τον Μάιο 2016. Την ίδια στιγμή, διατηρούμε ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τις επηρεαζόμενες περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, ώστε να γίνεται ορθή εκτίμηση και αξιολόγηση όλων των προτάσεων που υποβάλλονται. Ως εκ τούτου, δεν υφίσταται ακόμα κάποιο τελικό και αδιαπραγμάτευτο πλάνο, αλλά πρόκειται για μία διαδικασία σε εξέλιξη.
7. Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η παροχή φυσικού αερίου στη Δυτική Μακεδονία; Προσμετράται καθόλου ότι εδώ σημειώνονται οι πιο χαμηλές θερμοκρασίες ή υπολογίζεται μόνο η κατανάλωση, δηλαδή η βιωσιμότητα μιας τέτοιας μεγάλης επένδυσης;
Όπως εξήγησα, ο TAP είναι διαμετακομιστικός αγωγός φυσικού αερίου και συνεπώς δεν είναι αρμόδιος για τη διανομή του. Ωστόσο, δημιουργεί τη δυνατότητα για τα τοπικά δίκτυα διανομής να συνδεθούν στις υποδομές του διανέμοντας φυσικό αέριο στους καταναλωτές. Πράγματι, παρέχουμε μέχρι πέντε σημεία διασύνδεσης κατά μήκος της όδευσης του αγωγού, στα οποία τα αρμόδια δίκτυα διανομής φυσικού αερίου, όπως για παράδειγμα ο ΔΕΣΦΑ/η ΔΕΠΑ θα πρέπει να συνδεθούν ώστε να διανείμουν το φυσικό αέριο παραπέρα. Φυσικά, έγκειται στη δική τους ευχέρεια να εκτιμήσουν τη βιωσιμότητα των επενδύσεών τους στις περιοχές από όπου διέρχεται ο αγωγός.
8. Λέγεται ότι την άνοιξη θα αρχίσει η κατασκευή του αγωγού μήκους 105 χλμ μόνο στη Δυτική Μακεδονία. Θα απασχοληθεί προσωπικό από την περιοχή;
Η κατασκευή στο ελληνικό τμήμα του αγωγού έχει ήδη σημειώσει μεγάλη πρόοδο, μόλις 9 μήνες μετά από την τελετή εγκαινίων τον περασμένο Μάιο. Το 60% από τους συνολικά 32.000 σωλήνες αγωγού έχουν παραδοθεί στους κεντρικούς σταθμούς διαλογής στη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη. Σωλήνες συνολικού μήκους 107 χλμ. έχουν στοιχηθεί, καμφθεί και συγκολληθεί σε διάφορα εργοτάξια στην Ελλάδα, ενώ τα πρώτα 52 χλμ. του αγωγού έχουν τοποθετηθεί στο έδαφος. ‘Ηδη 10 χλμ. της διαδρομής έχουν επιχωματωθεί και το έδαφος έχει αποκατασταθεί για να παραδοθεί σταδιακά πίσω στους αγρότες. Την ίδια στιγμή, εξελίσσονται παράλληλες εργασίες στις Περιφερειακές Ενότητες Έβρου, Ροδόπης, Σερρών, Δράμας, Θεσσαλονίκης και Κιλκίς και μέσα στους επόμενους μήνες οι εργασίες θα ξεκινήσουν και στην Δυτική Μακεδονία.
Ο TAP δεσμεύεται να προάγει την απασχόληση και τις επιχειρηματικές ευκαιρίες στις περιοχές διέλευσης του αγωγού. Και πράγματι, έχουμε ήδη δημιουργήσει περισσότερες από 1.900 άμεσες θέσεις εργασίας στη Βόρεια Ελλάδα και πολύ περισσότερες έμμεσες θέσεις εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να τονίσουμε ότι όσο το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη δεν μπορούμε να προβλέψουμε τη δημογραφική σύνθεση του εργατικού δυναμικού μας. Τέλος, ας ληφθεί υπόψη ότι μοναδικοί αρμόδιοι για τη στελέχωση του προσωπικού και την αξιολόγηση των προμηθευτών είναι οι εργολάβοι του TAP, οι οποίοι προσλαμβάνουν σύμφωνα με τις ανάγκες της κατασκευής του έργου. Αξίζει όμως να αναφερθεί, ότι παρότι δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα οι εργασίες κατασκευής στη Δυτική Μακεδονία, οι εργολήπτριες εταιρείες ήδη απασχολούν τη στιγμή αυτή στα εργοτάξιά τους περισσότερους από 80 αρχαιολόγους και ειδικευμένους εργάτες από την περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας.