Ελληνογερμανική συνεργασία για την ενέργεια [Το γερμανικό παράδειγμα στο Συνέδριο στο Αμύνταιο από την Deutsche Welle]

Η παραγωγή και διανομή τηλεθέρμανσης με βιομάζα από δημοτικές επιχειρήσεις βρέθηκε στο επίκεντρο του συνεδρίου των πέντε ελληνικών ενεργειακών δήμων και του ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στο Αμύνταιο. Το συνέδριο που διοργάνωσαν την περασμένη εβδομάδα οι πέντε ελληνικοί ενεργειακοί δήμοι και το ίδρυμα Φρίντριχ Έμπερτ στο Αμύνταιο είχε ως θέμα την ενέργεια, αλλά εξ αρχής επικεντρώθηκε σε μια μόνο πτυχή: την παραγωγή και διανομή τηλεθέρμανσης με βιομάζα από δημοτικές επιχειρήσεις.

Ο λόγος σχετίζεται με το γεγονός ότι, σε αντίθεση με τη γερμανική, η ελληνική νομοθεσία καθιστά αδύνατον στους δήμους να παράγουν, να διανέμουν και να πωλούν ηλεκτρική ενέργεια, π.χ. από ανανεώσιμες πηγές. Όπως εξηγεί ο δήμαρχος Αμυνταίου και πρόεδρος του δικτύου Μάκης Ιωσηφίδης, η μόνη δυνατότητα να δραστηριοποιηθούν οι ελληνικοί δήμοι στον τομέα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας είναι σε συνεργασία με ιδιώτες. Το Αμύνταιο π.χ. προσφέρει δύο εκτάσεις για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών 20 και 30 μεγαβάτ.
Όπως εξηγεί ο κ. Ιωσηφίδης, «εδώ μπορούν να συμμετέχουν ένας στρατηγικός επενδυτής, ο δήμος και οι δημότες. Ήδη επεξεργαζόμαστε το σχέδιο και ήδη βρισκόμαστε σε συνεννόηση με μια τράπεζα, δηλαδή την Τράπεζα Πειραιώς, η οποία δέχεται την φιλοσοφία της πράσινης ανάπτυξης, και θα δούμε αν θα περπατήσει». Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που πραγματοποιηθεί το έργο, το ρεύμα που θα παράγεται θα διανέμεται μέσω των υπαρχόντων κεντρικών δικτύων.
Δήμοι ως παραγωγοί ενέργειας: το γερμανικό παράδειγμα
Εντελώς διαφορετική είναι η κατάσταση στη Γερμανία. Εκεί οι δήμοι έχουν την δυνατότητα να παράγουν κάθε είδος ενέργειας, να τη διανέμουν μέσω δικού τους δικτύου και να την πωλούν. Στο ελληνογερμανικό συνέδριο στο Αμύνταιο παρουσιάστηκαν παραδείγματα γερμανικών δήμων που κερδίζουν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, κυρίως από βιομάζα, δηλαδή από ξύλο και άλλα προϊόντα του δάσους, υπολείμματα καλλιεργειών, κτηνοτροφικά απόβλητα, απόβλητα βιομηχανιών τροφίμων κλπ. Κατά αυτόν τον τρόπο, αλλά και με την χρήση ανεμογεννητριών, φωτοβολταϊκών και άλλων μορφών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, το Άχενταλ της Βαυαρίας με 40.000 κατοίκους καταφέρνει να καλύπτει το 80 % των ενεργειακών αναγκών της περιοχής. Τα πλεονεκτήματα αυτού του τρόπου παραγωγής ενέργειας δεν είναι λίγα, δηλώνει ο υπεύθυνος μάνατζερ αυτού του εγχειρήματος Ρόμπερτ Βόιτσικ. Όπως σημειώνει: «με την περιφερειακή παροχή ενέργειας είσαι ανεξάρτητος από εισαγωγές από το εξωτερικό και γενικά από συμβατικές πηγές ενέργειας, δημιουργείς θέσεις εργασίας στην περιφέρεια και προστατεύεις το περιβάλλον της περιοχής, κάτι που είναι σημαντικό για τουριστικές περιοχές».
Στόχος της περιοχής Άχενταλ είναι ως το 2020 να καλύπτει το 100% των ενεργειακών αναγκών της περιοχής από ανανεώσιμες πηγές. Αυτό ήδη το έχει καταφέρει η πόλη Στάιναχ στην περιοχή Σβάρτσβαλντ της Νοτίου Γερμανίας. Όχι μόνον καλύπτει τη ζήτηση για τους 4000 κατοίκους, αλλά παράγει τόση ενέργεια, ώστε να είναι σε θέση να τροφοδοτεί με ενέργεια και 6000 επιπλέον νοικοκυριά. Ο δήμαρχος του Στάιναχ, Φρανκ Έντελμαν, που έχει παντρευτεί με μια Ελληνίδα, επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα, είναι γνώστης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ελληνικοί δήμοι, αλλά και πεπεισμένος ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν αρκετά πράγματα με τη συνεργασία σε επίπεδο ανταλλαγής γνώσεων και πετυχημένων πρακτικών:
Όπως εκτιμά ο κ. Έντελμαν, «βέβαια δεν μπορείς να μεταφέρεις ένα προς ένα τα μοντέλα, αλλά μπορεί κανείς να υιοθετήσει πράγματα που λειτουργούν καλά στην Γερμανία. Τα δικά μας παθήματα που έγιναν μαθήματα δεν χρειάζεται να τα επαναλάβουν στην Ελλάδα. Δεν θα είναι εύκολο. Αλλά πρέπει κάποτε να ξεκινήσει κανείς με τις αλλαγές. Και εδώ στο Αμύνταιο έγινε ένα σημαντικό βήμα».
Οι γερμανοί δήμαρχοι και εκπρόσωποι των δήμων, όπως και οι έλληνες δήμαρχοι κυρίως του Δικτύου Ενεργειακών Δήμων, ίδρυσαν μια κοινή επιτροπή για την προώθηση αυτών των ζητημάτων.
Δυνατότητες χρηματοδότησης
Βασικό πρόβλημα των ελληνικών δήμων είναι το θέμα της χρηματοδότησης. Οι δυνατότητες να βρεθεί, για παράδειγμα, μια τράπεζα για να χρηματοδοτήσει ένα σχέδιο τηλεθέρμανσης κάποιου δήμου είναι λίγες. Και αυτό όχι μόνο λόγω της οικονομικής κρίσης, αλλά και επειδή πρόκειται για ένα νέο τομέα, στον οποίο λείπουν ακόμη οι εμπειρίες. Στο ελληνογερμανικό συνέδριο στο Αμύνταιο αναδείχθηκαν μια σειρά από χρηματοδοτήσεις από ευρωπαϊκά ταμεία, στα οποία έχουν πρόσβαση οι δήμοι, πχ. το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης (Eeef). Αυτές τις ευκαιρίες αξιοποιούν, όμως, μόνον ελάχιστοι ελληνικοί δήμοι. Όχι μόνον επειδή τους λείπει η ενημέρωση, αλλά και επειδή δεν είναι σε θέση να ετοιμάσουν τον σχετικό φάκελο για να υποβάλουν την αίτηση. Όπως έδειξε, όμως, η Βασιλεία Αργυράκη από τον Εκτελεστικό Οργανισμό για την Καινοτομία και τον Ανταγωνισμό, ο οποίος υπάγεται στην Kομισιόν, και για αυτήν την προετοιμασία υπάρχουν κονδύλια, π.χ. το «Έλενα», ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη της αειφόρου ενέργειας σε δημοτικό επίπεδο.
«Το πρόγραμμα 'Έλενα' βοηθά στην προετοιμασία του οικονομικού φακέλου, του τεχνικού φακέλου, των σχεδίων για την προκήρυξη, έτσι ώστε να είναι οι δήμοι στη συνέχεια έτοιμοι για την επένδυση. Η επένδυση αυτή θα προέρχεται από τα διαρθρωτικά ταμεία ή από κάποιο τραπεζικό δάνειο. Δεν θα είναι από τους δήμους», διευκρινίζει η κ. Αργυράκη.

Πηγη: Deutsche Welle