Naturefriends International: Ο ενεργειακός μετασχηματισμός πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιος και συμβατός με τη φύση

Στις 9 Μαρτίου 2013 στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας πραγματοποιήθηκε η διεθνή διάσκεψη των Φίλων της Φύσης με τίτλο "Μέλλον / Ενέργεια / Μετασχηματισμός: Κινείται η Ευρώπη προς τη σωστή κατεύθυνση;". Εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι από διάφορες οργανώσεις των Φίλων της Φύσης ανά τον κόσμο, αντάλλαξαν εμπειρίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η Ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική.
Οι συμμετέχοντες σημείωσαν ότι η επιτακτική ανάγκη για στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι αδιαμφισβήτητη. Στην πρακτική εφαρμογή σχεδίων για αυτή τη στροφή όμως, παρατηρούνται ελλείψεις και αστοχίες -όπως η αχαλίνωτη και χωρίς σχεδιασμό ανάπτυξη της αιολικής και ηλιακής ενέργειας, η έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και η μη μέριμνα για τις κοινωνικές επιπτώσεις.

Η ανεξέλεγκτη χρήση των ορυκτών καυσίμων, όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο άνθρακας, δεν οδηγεί μόνο στην αύξηση των ενεργειακών τιμολογίων αλλά επιπρόσθετα συμβάλει στο καταστροφικό για την ανθρωπότητα φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Οι ομιλητές στη συνδιάσκεψη συμφώνησαν ότι «η κλιματική αλλαγή οδηγεί αναγκαστικά σε μέτρα, το κόστος των οποίων είναι πέντε φορές υψηλότερο από το κόστος των μέτρων που θα μπορούσαν να έχουν ληφθεί για την έγκαιρη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο». Συνεπώς, η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι επείγουσα έστω και αν οι επιλογές είναι πλέον περιορισμένες. "Όλο και πιο συχνά, ο οικολογικός αντίλογος αναπτύσσεται ενάντια σε σχέδια πλήρους κάλυψης των τοπίων με ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά ή υδροηλεκτρικά" αναφέρει ο Manfred Pils, πρόεδρος της παγκόσμιας οργάνωσης των Φίλων της Φύσης (NFI).

Αυτό που απαιτείται, είναι ένας σε βάθος διάλογος βασισμένος σε κριτήρια για τη συμβατή με τη φύση χρήση των ΑΠΕ. Αυτά τα κριτήρια πρέπει να ελέγχονται και για την αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ. «Η καταστροφή του τοπίου και της φύσης μπορεί να αποτραπεί μόνο εάν όλοι οι περιβαλλοντικοί νόμοι και οι οδηγίες έχουν την ίδια ισχύ με τους νόμους και τις οδηγίες για την ενέργεια», υποστηρίζει ο Karl Frais, πρόεδρος των Φίλων της Φύσης, Αυστρίας.

Το υπάρχον ενεργειακό σύστημα έχει φτάσει στα όρια του

Η αποδοτικότητα -η ορθότερα η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας- αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της οποιασδήποτε βιώσιμης ενεργειακής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, στη συνδιάσκεψη έγινε κριτική στο γεγονός ότι οι μεταφορές (που καταναλώνουν το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγόμενης ενέργειας) καθώς και η ενεργειακή ανακαίνιση των κτιρίων είτε μένουν τελείως έξω από τον όποιο σχεδιασμό είτε υποτιμώνται πολύ. Αν οι μεταφορές και η ενεργειακή ανακαίνιση κτιρίων μείνουν εκτός του σχεδιασμού, τότε ο στόχος για μείωση 20% που θέτει η ΕΕ δεν θα επιτευχθεί.

Οι Φίλοι της Φύσης σημειώνουν ότι οι ενεργειακές πολιτικές συχνά επικεντρώνονται στη λήψη ειδικών μέτρων, χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη πιθανές αρνητικές επιπτώσεις - όπως για παράδειγμα η μαζική αύξηση των τιμών των τροφίμων που προκλήθηκε από την προώθηση των βιοκαυσίμων. Όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας, η ευθύνη συχνά μετατοπίζεται προς τους πολίτες, αγνοώντας το γεγονός ότι η ενεργειακή απόδοση εξαρτάται από την αλληλεπίδραση ολόκληρου του ενεργειακού συστήματος.

Ο επιτυχημένος ενεργειακός μετασχηματισμός στην ΕΕ εξαρτάται κατά πολύ από την επανεγκατάσταση της ενεργειακής παραγωγής εντός της Ευρώπης. Αντί να δαπανούμε δισεκατομμύρια ευρώ για την αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου και κατ 'επέκταση τη μετατόπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων σε άλλες περιοχές, κάποια από αυτά τα χρήματα μπορούν να δαπανηθούν για επενδύσεις στην Ευρώπη. Αυτό εκτός των άλλων, θα προσφέρει θέσεις εργασίας καθώς και την προσαρμογή της βιομηχανίας στην μελλοντική αποδοτική ενεργειακή παραγωγή και διανομή.

Καμία ανοχή στους μεγάλους ενεργειακούς καταναλωτές 

Ο περιγραφόμενος μετασχηματισμός απαιτεί αναμφίβολα σημαντικές επενδύσεις που σήμερα χρηματοδοτούνται μέσω του επιμερισμού του κόστους στους καταναλωτές ενέργειας. Η αυξανόμενη ενεργειακή φτώχεια των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα στην Ευρώπη καλεί για μια σοβαρή επανεξέταση της διαδικασίας. Κατά τον Manfred Pils: «Είναι ακατανόητο γιατί οι μεγάλοι ενεργειακοί καταναλωτές και ειδικά οι βιομηχανίες πληρώνουν χαμηλά τιμολόγια ενώ τα μικρά νοικοκυριά έχουν να καλύψουν ένα δυσανάλογα υψηλό μερίδιο του κόστους. Οι άνθρωποι που ζουν με τους κατώτατους μισθούς δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά (για παράδειγμα) τη θερμική μόνωση. Αυτοί που πρέπει να απαλλάσσονται από το κόστος είναι πρώτα και κύρια οι μικροί καταναλωτές. Από την άλλη στους μεγάλους καταναλωτές το κόστος θα μπορούσε να να λειτουργήσει ως κίνητρο για να επενδύσουν στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην ενεργειακή απόδοση των συστημάτων.»

Άμεση και ραγδαία μείωση της κατανάλωσης ενέργειας

Το συμπέρασμα που πρέπει να εξαχθεί από τη συνδιάσκεψη των Φίλων της Φύσης είναι σαφές: Πρέπει να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας άμεσα. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι η μεγαλύτερη ενεργειακή αποδοτικότητα. Στο μέλλον, οι δαπάνες στις μεγάλες επενδύσεις θα πρέπει να είναι πιο δίκαια κατανεμημένες. Ο ενεργειακός μετασχηματισμός είναι ευθύνη των κοινωνιών μας: Εξαρτάται από τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, ειδικά για την ενίσχυση των ΑΠΕ, ενώ απαιτούνται σαφή κριτήρια για τις αδειοδοτικές διαδικασίες. Η απάντηση στην ενεργειακή φτώχεια είναι, εκτός των άλλων, η παραγωγή ενέργειας εντός των εν λόγω χωρών που θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο και θα αποτρέψει τη φυγή ολοένα και περισσότερα χρημάτων που διοχετεύονται για την εισαγωγή ενέργειας, για τη μεταφορά ορυκτών και πυρηνικών καυσίμων και για τεχνολογίες εξόρυξης σε απομακρυσμένες χώρες, που ισχύουν σήμερα.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1.      Η μετάφραση έγινε από το αγγλικό κείμενο. To κείμενο στα Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά http://www.nfi.at//index.php?option=com_content&task=view&id=530&Itemid=1

2. Οι ΦΙΛΟΙ της ΦΥΣΗΣ - ΦτΦ/ Friends of Nature Greece συμμετέχουν στους Natrurefriends International
3. Οι ΦτΦ επεξεργάζονται θέσεις για την ενέργεια στην Ελλάδα. Δείτε ΕΔΩ http://naturefriends-gr.blogspot.gr/2012/12/blog-post_6.html  τις θέσεις των ΦτΦ για τα φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα.