Εφημερίδα των Συντακτών: Το χρώμιο δηλητηριάζει τα νερά της Κοζάνης

Τη δραματικότερη εκδοχή του σεναρίου της υπόθεσης «Εριν Μπρόκοβιτς» προσεγγίζει η εξέλιξη του ζητήματος της εύρεσης υψηλών συγκεντρώσεων ολικού και εξασθενούς χρωμίου στο νερό των κοινοτήτων του Αγ. Δημητρίου και του Ρυακίου Κοζάνης. Το αρχικό «μούδιασμα» της Πολιτείας και η «μπακάλικη» λύση της αραίωσης του ρυπασμένου νερού με ποσότητες υδάτων καθαρότερων πηγών δεν καθησυχάζει τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι εκφράζουν ανοιχτά τους φόβους τους στην «Εφ.Συν.» για το μέλλον και τη βιωσιμότητα του τόπου τους, εξετάζοντας έως και τη μετεγκατάστασή τους.
Χωρίς να μπορεί κανείς να ορίσει το μέγεθος της απειλητικής για τη δημόσια υγεία χρήσης των ρυπασμένων υδάτων, οι τοπικές κοινότητες συγκεντρώνουν στοιχεία προκειμένου να καταθέσουν ασφαλιστικά μέτρα κατά της Δημοτικής Επιχείρησης Υδρευσης – Αποχέτευσης Κοζάνης (ΔΕΥΑΚ).

Υψηλές συγκεντρώσεις

Επειτα από τις πρώτες αναλύσεις για λογαριασμό της ΔΕΥΑΚ για τη συγκέντρωση ολικού (Cr) και εξασθενούς (CrVI) χρωμίου, κατά τις οποίες ανιχνεύθηκε Cr σε συγκέντρωση 98μgr/L και CrVI σε συγκέντρωση 97μgr/L (αμφότερες με εύρος στατιστικού λάθους ±5), η «Εφ.Συν.» φέρνει στο φως της δημοσιότητας μια νέα ανάλυση, σύμφωνα με την οποία η συγκέντρωση Cr σε γεώτρηση του Ρυακίου ανέρχεται στα 120μgr/L. Το εν λόγω δείγμα νερού συλλέχθηκε από κατοίκους του Ρυακίου και εστάλη στις 9 Μαΐου προς ανάλυση σε ιδιωτική εταιρεία, σε πλαστικό αποστειρωμένο δοχείο. Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την ΚΥΑ Υ2/2600/2001, το επιτρεπτό όριο συγκέντρωσης Cr ανέρχεται στα 50μgr/L.

«Από τη στιγμή που οι συγκεντρώσεις υπερβαίνουν τόσο πολύ το όριο, δεν εξετάσαμε περαιτέρω για εξειδικευμένη ανάλυση εξασθενούς χρωμίου. Είναι το νερό ακατάλληλο ούτως ή άλλως. Δεν έχουμε επιβεβαιώσει τι ποσοστό αυτού είναι εξασθενές», τονίζει στην εφημερίδα μας, ο αναλυτικός χημικός Msc, Μάριος Μαρούλης, ο οποίος πραγματοποίησε την ανάλυση. Σύμφωνα με κατοίκους της περιοχής, ποσότητες υδάτων από τη συγκεκριμένη γεώτρηση έμπαιναν στο δίκτυο ύδρευσης και χρησιμοποιούνταν για κάθε οικιακή χρήση, αλλά και από κτηνοτρόφους. «Εχουμε 6 μονάδες κτηνοτροφίας στην περιοχή οι οποίες παράγουν γάλα για μεγάλες γαλακτοβιομηχανίες», αναφέρει στην «Εφ.Συν.» ο πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Ρυακίου, Κωνσταντίνος Τηλαβερίδης. «Το χρησιμοποιούσαν όλοι οι κάτοικοι για χιλιάδες ζώα και για τα κηπευτικά τους. Ενδεχομένως 28.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων της περιοχής να έχουν επηρεαστεί», συμπληρώνει ο Γιώργος Κοτταρίδης, μέλος του τοπικού Μορφωτικού Συλλόγου.

Σε μια αντίστοιχη περίπτωση οι επιπτώσεις στη δημόσια Υγεία είναι ανεξέλεγκτες. «Το CrVI έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Διεθνή Επιστημονική Κοινότητα ως καρκινογόνο, τερατογόνο και μεταλλαξιογόνο. Από την κατανάλωσή του μπορεί να μην πάθεις τίποτα βραχυπρόθεσμα, αλλά υπάρχει μακροπρόθεσμα κίνδυνος τόσο για τον ίδιο τον καταναλωτή όσο και για τους απογόνους του», προειδοποιεί ο καθηγητής του Εργαστηρίου Χημείας Τροφίμων του Τμήματος Χημείας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Ζαμπετάκης, συμπληρώνοντας: «Δεν έχω ξαναδεί τέτοιες συγκεντρώσεις. Είναι τεράστια η ποσότητα. Οταν το εξασθενές είναι πάνω από το 90% του ολικού, συνεπάγεται ρύπανση ανθρωπογενούς προέλευσης». Σύμφωνα με τον ίδιο, το CrVI μπορεί να βλάψει τον ανθρώπινο οργανισμό, εκτός από την κατάποση και δια μέσου της αναπνοής, από τους ατμούς του νερού, αλλά και μέσω της δερματικής επαφής. Ως εκ τούτου, τίθενται πολλά ερωτηματικά για την απόφαση της ΔΕΥΑΚ να απαγορεύσει την πόση του ρυπασμένου νερού, αλλά να επιτρέψει τη χρήση του «για άλλες οικιακές ανάγκες, όπως πλύσιμο λαχανικών, ρούχων και καθαριότητα» (ανακοίνωση ΔΕΥΑΚ 23/4/2013). Απαγόρευση των προαναφερθεισών χρήσεων επήλθε έπειτα από απόφαση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η οποία όμως και πάλι δεν απαγορεύει τη χρήση του σε WC και πλύσιμο χώρων, όπως μπαλκονιών και δαπέδων και αυτοκινήτων. «Είναι πολύ σοβαρό το ζήτημα το κατά πόσον μπορεί να χρησιμοποιείται το νερό», επιβεβαιώνει στην εφημερίδα μας ο περιφερειάρχης Γιώργος Δακής, προσθέτοντας πως σήμερα το θέμα θα απασχολήσει ευρεία σύσκεψη μεταξύ των αρμόδιων τοπικών φορέων.

Εως σήμερα οι κάτοικοι προμηθεύονται δωρεάν από τον Δήμο Κοζάνης εμφιαλωμένο νερό προς πόση και καθαρό νερό που μεταφέρεται με υδροφόρες για τις υπόλοιπες οικιακές τους ανάγκες. Τα αίτια της ρύπανσης των τοπικών υδάτων διερευνώνται από διεπιστημονική ομάδα που έχει συγκροτηθεί, με τα αποτελέσματα να αναμένονται εντός των ημερών.

“Αραίωση” του νερού

Ως «λύση» έχει προτιμηθεί ο «εμπλουτισμός» του δικτύου με πρόσθετα σημεία παροχής νερού. «Δεν αναγνωρίζουμε τη λύση τους και θα ήταν σκόπιμο και χρήσιμο οποιαδήποτε λύση αναζητείται να έχει και τη σύμφωνη γνώμη μας», υπογραμμίζουν οι κάτοικοι, υποστηρίζοντας πως από πλευράς τοπικών αρχών ο χρονικός προσδιορισμός για την επίλυση του προβλήματος αγγίζει τους 6 μήνες. Ως εκ τούτου, εγείρονται τα εξής ερωτήματα: «Μας ζητάνε να ζήσουμε σε ένα “αποστειρωμένο” περιβάλλον. Υπάρχουν λειτουργικά προβλήματα. Εγώ εργάζομαι στη ΔΕΗ. Καθημερινά μετά τη δουλειά πρέπει να πλένομαι. Πώς θα εξυπηρετήσω τις ανάγκες μου; Πώς θα εξυπηρετήσει μια νοικοκυρά τις ανάγκες των παιδιών της; Ενας κτηνοτρόφος σε σταβλικές εγκαταστάσεις τι θα κάνει;», διερωτάται εμφανώς θορυβημένος ο κ. Κοτταρίδης.

«Αν αυτό το πρόβλημα είναι κάτι το οποίο έχει επιβαρύνει τόσο πολύ το περιβάλλον, θα ζήσουμε “αποστειρωμένοι” την υπόλοιπη ζωή μας; Δεν καθίσταται η περιοχή μας βιώσιμη. Πρέπει να τεθεί πλέον το θέμα μετεγκατάστασης του οικισμού του Ρυακίου. Ολοι είμαστε υποψήφιοι καρκινοπαθείς», καταλήγει ο ίδιος.

Υπόθεση «Εριν Μπρόκοβιτς»…
Στην περίπτωση του δηλητηριασμένου από τοξικές ουσίες νερού της πόλης Χίνκλεϊ στην Καλιφόρνια (υπόθεση γνωστή στο κοινό και ως υπόθεση «Εριν Μπρόκοβιτς») το Γραφείο Περιβαλλοντικής Εκτίμησης Κινδύνων Υγείας της αμερικανικής πολιτείας έκρινε ως πρότυπο «αμελητέου κινδύνου» τη συγκέντρωση CrVI σε νερό ύψους 0,02μgr/L, το οποίο «μεταφράζεται» σε ποσοστό εμφάνισης καρκίνου από τη συγκεκριμένη αιτία 1 προς 1.000.000 κατοίκους. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε εκατομμύριο ανθρώπων που πίνουν δύο λίτρα νερό ημερησίως για 70 χρόνια με το συγκεκριμένο επίπεδο CrVI, ένας θα εμφανίσει καρκίνο από την έκθεσή του στην τοξική ουσία. Η συγκέντρωση CrVI ύψους 97μgr/L, σε νερό ανάγει την εν λόγω πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου σε 1 ανά 200 περίπου κάτοικους, καθιστώντας την εξαιρετικά επικίνδυνη.