ΕΣΠΑ: Νέα περικοπή στον προϋπολογισμό για τα έτη 2014 - 2015

Στα 21 δισ. περιορίζονται οι πόροι ­– Πρόσληψη συμβούλων διοίκησης
για να «τρέξουν» τα έργα

Της Ευγενιας Τζωρτζη από την Καθημερινή

Η περαιτέρω συρρίκνωση του ΕΣΠΑ κατά 3 δισ. ευρώ θα είναι το αποτέλεσμα της αύξησης της κοινοτικής συμμετοχής στο 95% και συνακολούθως της μείωσης της εθνικής δαπάνης για τα έτη 2014 - 2015, που αναμένεται να εγκριθεί κατά τη Σύνοδο Κορυφής στις 7 και 8 Φεβρουαρίου.

Πρόκειται ουσιαστικά για την τρίτη περικοπή του Προγράμματος από την έναρξή του το 2007, περιορίζοντας τους πόρους για την ανάπτυξη στα 21 δισ. ευρώ, από 24 δισ. ευρώ που είναι σήμερα και από 30 δισ. ευρώ που ήταν ο αρχικός προϋπολογισμός του. Η μείωση του προϋπολογισμού φαίνεται ότι αποτελεί αναγκαίο κακό για την κυβέρνηση, που πασχίζει να κλείσει εγκαίρως, δηλαδή έως το 2015, το Πρόγραμμα, προκειμένου να αποφύγει την απώλεια πόρων λόγω των καθυστερήσεων στην υλοποίηση μιας σειράς έργων.
Μέχρι σήμερα, από τα 24 δισ. ευρώ έχουν απορροφηθεί τα 11,5 δισ. ευρώ, δηλαδή το 48% των πόρων και ο χρόνος μέχρι τη λήξη μετράει πλέον αντίστροφα. Στο επίκεντρο της προσπάθειας έχουν τεθεί 181 έργα, που χαρακτηρίζονται έργα προτεραιότητας και παρακολουθούνται στενά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πρόκειται για έργα που παρά το γεγονός ότι ο αριθμός τους είναι μικρός στο σύνολο των 10.000 έργων που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, αντιπροσωπεύουν το μισό του συνολικού προϋπολογισμού του Προγράμματος και χαρακτηρίζονται από την Ε.Ε. έργα σημαντικής αναπτυξιακής αξίας.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, στο ένα τρίτο των έργων παρουσιάζονται καθυστερήσεις και απαιτείται περαιτέρω επιτάχυνση, προκειμένου να υλοποιηθούν εγκαίρως. Στις πρωτοβουλίες επίσπευσης που έχουν αναληφθεί εντάσσεται η πρόσληψη συμβούλων διοίκησης (project managers), που έχουν τοποθετηθεί ήδη σε περίπου 75 έργα στο σύνολο των 181. Πρόκειται για ομάδες έργων που λειτουργούν συμπληρωματικά των Διαχειριστικών Αρχών και έχουν αναλάβει να συνεργάζονται σε τακτική βάση με τους φορείς υλοποίησης, καταγράφοντας τις εμπλοκές, προκειμένου να παρεμβαίνουν άμεσα και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που προκύπτουν. Δεκατρία έργα του Προγράμματος της Ψηφιακής Σύγκλισης, έντεκα έργα σταθερής τροχιάς, δηλαδή μετρό, τραμ και σιδηροδρομικά, έξι έργα περιβάλλοντος, δεκαπέντε δράσεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την απασχόληση και τη διά βίου μάθηση, αλλά και περίπου τριάντα έργα που εκτελούνται από τις Περιφέρειες, εμφανίζουν αδυναμίες και έχουν τεθεί υπό στενή παρακολούθηση. Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Ανάπτυξης θα πρέπει να έχει «τρέξει» έως τον Απρίλιο την άσκηση για το ποια από τα 181 έργα δεν θα υλοποιηθούν στον προγραμματισμένο χρόνο, προκειμένου στη συνέχεια να ληφθεί και η απόφαση να βγουν εκτός ΕΣΠΑ και τα χρήματα να διατεθούν αλλού.
Εργα όπως το Εθνικό Ληξιαρχείο, προϋπολογισμού 42 εκατ. ευρώ, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, προϋπολογισμού 25 εκατ. ευρώ που δεν έχει καν συμβασιοποιηθεί, το Ψηφιακό Σχολείο, προϋπολογισμού 152 εκατ. ευρώ, αλλά και η ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδομών σε αγροτικές και νησιωτικές περιοχές προϋπολογισμού 140 εκατ. ευρώ, είναι μερικά μόνον από τα έργα που σταχυολογούνται από τον μακρύ κατάλογο ως προς την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων.
Τα έργα περιβάλλοντος είναι παραδοσιακά στο στόχαστρο, με αιχμή τα έργα διαχείρισης υγρών αποβλήτων σε 120 μικρούς οικισμούς προϋπολογισμού 1 δισ. ευρώ, η συλλογή αποβλήτων στο Κορωπί - Παιανία, προϋπολογισμού 125 εκατ. ευρώ, οι εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων επίσης 120 εκατ. ευρώ, αλλά και η επαναδημιουργία της λίμνης Κάρλας και η προστασία της λίμνης Καστοριάς 50 και 10 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, σταχυολογούνται μεταξύ των έργων με τα σημαντικότερα προβλήματα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στα προβληματικά έργα δεν περιλαμβάνονται οι μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι, για τους οποίους το υπουργείο έχει δρομολογήσει ξεχωριστές διαδικασίες επανέναρξης της υλοποίησής τους έως τον Απρίλιο.