Σε ελεύθερη πτώση η αγορά φωτοβολταϊκών

«Φούσκα χαρακτηρίζεται κάτι το οποίο αποκτά υπεραξία η οποία δεν ανταποκρίνεται στα θεμελιώδη μεγέθη του ή στην πραγματική του αξία. Υπ' αυτή την έννοια έχουν γίνει πολλές αγοραπωλησίες αδειών για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις σε αξία σημαντικά μεγαλύτερη του κόστους απόκτησής τους.

»Αυτό οφείλεται στη χρονοβόρα διεκπεραίωση των αιτημάτων ή στην αναστολή της αδειοδοτικής διαδικασίας, που δίνει υπεραξία σε υφιστάμενες άδειες», τονίζει απαντώντας σε ερώτησή μας ο δρ Αλέξανδρος Ζαχαρίου, πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ).
Για τον ΣΕΦ η αγορά των φωτοβολταϊκών γενικότερα δεν αποτελεί φούσκα: «Αναπτύσσεται σταθερά και το κόστος του εξοπλισμού και της εγκατάστασης μειώνεται συνεχώς». Σήμερα ο κλάδος παράγει περισσότερο από το 20,05% του ΑΕΠ, υποστηρίζει ο πρόεδρος του ΣΕΦ. Απασχολεί περίπου 20.000 εργαζομένους στον τομέα των φωτοβολταϊκών. Οι μισές άμεσες θέσεις είναι στο σχεδιασμό και την εγκατάσταση των συστημάτων και οι άλλες μισές στην προμήθεια-εμπορία εξοπλισμού και τις υπηρεσίες (πριν και μετά την εγκατάσταση).
«Είναι στο χέρι της πολιτείας να προσαρμόζει τα κίνητρα που δίδονται στην αγορά σύμφωνα με τα εκάστοτε δεδομένα, ώστε να είναι εύλογα και να διασφαλίζουν μια ομαλή ανάπτυξη», προσθέτει ο δρ Αλέξανδρος Ζαχαρίου.
Για το ξεφούσκωμα, για να χρησιμοποιήσουμε ανάποδα τον όρο «φούσκα», όπως χαρακτηρίζουν κύκλοι την πτώση της αγοράς των Φ/Β, «ευθύνεται η κυβερνητική πολιτική» λένε οι μικροί επενδυτές.
Υποστηρίζουν ότι «η υπουργική απόφαση του ΥΠΕΚΑ είχε στόχο να σταματήσει η εξάπλωση των οικιακών φωτοβολταϊκών.
»Ο υφυπουργός ΠΕΚΑ, Ασημάκης Παπαγεωργίου, μετονόμασε το τέλος ΑΠΕ σε "ΕΤΜΕΑΡ" (Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων) για να επιδοτήσει με αυτό το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο, τα στερεά καύσιμα (λιγνίτης)».
Η εγχώρια βιομηχανία φωτοβολταϊκών αντιμετωπίζει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλες οι βιομηχανίες στην Ελλάδα, με κυριότερο την παντελή έλλειψη τραπεζικής χρηματοδότησης - «χωρίς χρήματα δεν μπορείς να αγοράσεις πρώτες ύλες», λέει ο Ηλίας Μοναχολιάς, που δραστηριοποιείται στο βιομηχανικό χώρο Φ/Β, «παράλληλα όμως και ιδιαίτερα προβλήματα υπάρχουν σε ευρωπαϊκή κλίμακα, αφού το dumping (πώληση κάτω του κόστους) των Κινέζων τούς δίνει πολύ σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις τιμές, κάτι που ισχύει και στην Ελλάδα» (σ.σ. Αυτό ωφελεί απολύτως τους πολίες, που κερδίζουν από τον ανταγωνισμό αυτό, αλλά καταστρέφει τους Ευρωπαίους παραγωγούς. Οι Αμερικανοί έχουν επιβάλει δασμούς στα κινέζικα προϊόντα για να προστατέψουν τους εγχώριους παραγωγούς).

Αναστολή αδειών
«Το ΥΠΕΚΑ από τον περασμένο Αύγουστο μέχρι σήμερα», συνεχίζει ο κ. Μοναχολιάς, «πήρε αρκετά μέτρα που φρέναραν τα Φ/Β (αναστολή αδειών απότομη και πολύ μεγάλη μείωση της εγγυημένης τιμής πώλησης της παραγόμενης από τα Φ/Β ενέργειας, χαράτσι στον τζίρο των εταιρειών, σοβαρότατη καθυστέρηση στις πληρωμές των παραγωγών κ.λπ.). Παράλληλα αφήνουν πλήρως απροσδιόριστο το μέλλον των φωτοβολταϊκών, σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ευρώπη και δεκάδες ακόμα χώρες σε όλο τον κόσμο, όπου αναπτύσσονται τα Φ/Β με πολύ καλούς ρυθμούς».
Μέχρι πρόσφατα στη χώρα μας λειτουργούσαν τέσσερις βιομηχανίες παραγωγής Φ/Β πλαισίων.
Η μία, παραγωγής πλαισίων άμορφου πυριτίου (thin film), έχει αναστείλει τη λειτουργία της και δεν γνωρίζουμε πότε και αν θα ξαναλειτουργήσει. Οι άλλες δύο, κρυσταλλικών πλαισίων, λειτουργούν κυρίως on-demand. Μία μόνο έχει καταφέρει να έχει συνεχή παραγωγή και να κάνει εξαγωγές από το 2010 έως σήμερα.
Εν τω μεταξύ εκκρεμεί απάντηση του επιτρόπου Ενέργειας Ετινγκερ προς την ΕΡΙΑ, πανευρωπαϊκή επιτροπή φωτοβολταϊκών. Η ΕΡΙΑ, βλέποντας ορισμένα από τα έκτακτα μέτρα (εισφορά) που πήραν οι δικοί μας να λαμβάνονται και από τα αντίστοιχα υπουργεία Περιβάλλοντος των Τσεχίας και Ισπανίας, προσέφυγαν στον επίτροπο Ενέργειας υπό το φόβο γενίκευσης της λήψης αυτών των μέτρων και σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Το ελληνικό ΥΠΕΚΑ ισχυρίζεται ότι προωθεί την υλοποίηση των υγιών επενδύσεων καταργώντας υπογεγραμμένες συμβάσεις, που έδιναν τη δυνατότητα υλοποίησης κάποιων συστημάτων έως τον Ιανουάριο του 2014. Και υποχρεώνοντας τους επενδυτές να συνδέσουν τα έργα τους ώς τα μέσα του Μαρτίου 2013.
Η απάντηση πάνω σ' αυτό το επιχείρημα του Στέλιου Ψωμά, συμβούλου του ΣΕΦ, είναι η εξής: «Η αλήθεια είναι πως έργα ισχύος περί τα 600 MW κινδυνεύουν να ακυρωθούν, διότι είναι πρακτικά αδύνατο να υλοποιηθούν σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα αν η κατασκευή τους δεν έχει ήδη ανατεθεί και η χρηματοδότησή τους δεν έχει εξασφαλιστεί. Εξάλλου έργα που είναι σε εξέλιξη κινδυνεύουν να μην ολοκληρωθούν εγκαίρως μέσα στο χειμώνα».
Χαράτσι ΔΕΗ
Ολα ξεκίνησαν με το χαράτσι της ΔΕΗ Α.Ε. «Ο κόσμος δεν είχε να πληρώσει, η ΔΕΗ δεν πλήρωνε με τη σειρά της τον ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) και εκείνος με τη σειρά του δεν πλήρωνε τους παραγωγούς. Και έτσι φτάσαμε εδώ που φτάσαμε».
«Φούσκα» πάντως είναι αυτό που συνέβη με τους αγρότες, στους οποίους δόθηκε σινιάλο από το κράτος ότι θα ζουν στο εξής πουλώντας ρεύμα στη ΔΕΗ και γέμισαν τα συρτάρια των αρμόδιων γραφείων αιτήσεις οι κάμποι και τα χωράφια με πάνελ. Ολο αυτό ισοδυναμεί με 7,9 MW από 700 που είχαν «κρατηθεί» και είναι απότοκο 79 αιτήσεων από μερικές χιλιάδες!
Ο νεοσύστατος πανελλήνιος σύνδεσμος μελετητών-εγκαταστατών οικιακών φωτοβολταϊκών δεν συμφωνεί με τον όρο φούσκα σε ό,τι αφορά τα οικιακά Φ/Β. Προτείνει: «την αλλαγή της ισχύουσας νομοθεσίας που αφορά το ειδικό πρόγραμμα Φ/Β (οικιακά και μικρής κλίμακας φωτοβολταϊκά) με στόχο τη μείωση της επιβάρυνσης του κρατικού προϋπολογισμού από τη μία, αλλά και την αύξηση του οφέλους ειδικώς στις ευαίσθητες οικονομικά κοινωνικές ομάδες. »Ζητάμε να σταματήσει σταδιακά η επιδότηση της ταρίφας (feed in tariff), να θεσμοθετηθεί η διαδικασία του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering) και να ενταχθούν τα οικιακά και μικρής κλίμακας Φ/Β στη χρηματοδότηση ενός προγράμματος ΕΣΠΑ.
Υπερτερούν τα οικιακά
»Το οικιακό Φ/Β έχει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων Φ/Β εγκαταστάσεων, όπως είναι τα πάρκα και οι πολύ μεγαβατικές εγκαταστάσεις. Και τούτο διότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας του μικρού οικιακού καταναλώνεται άμεσα και επιτόπου. Τις περισσότερες φορές η ενέργεια καταναλώνεται στο ίδιο σπίτι ή στα γειτονικά του. Επομένως, δεν χρειάζεται η ενέργεια αυτή να μεταφερθεί μακριά για να καταναλωθεί. Αντιθέτως, τα πολύ μεγάλα έργα που βρίσκονται μακριά από τις "καταναλώτριες" πόλεις δεσμεύουν μεγάλη χωρητικότητα στο δίκτυο για να μεταφέρουν την ενέργειά τους. Τα οικιακά Φ/Β δηλαδή αποφορτίζουν και το δίκτυο τοπικά».
Να πούμε σ' αυτό το σημείο ότι στο όνομα του περιβάλλοντος κάποτε δόθηκαν σε κάποιους άδειες για παραγωγή ενέργειας από Φ/Β και τώρα ορισμένοι από αυτούς, στο όνομα του προσωπικού συμφέροντός τους, ταυτίζονται με το «κόψιμο άλλων αιτήσεων», καθώς βλέπουν να μοιράζεται πολύ η πίτα. Πάτησαν δηλαδή στις εξαγγελίες Μπιρμπίλη περί οικολογικής συνείδησης και «πράσινης» ανάπτυξης και τώρα πατάνε στη βάρκα της ιδιοτέλειας.
Ο μεγάλος ριγμένος φυσικά είναι ο πολίτης που βαφτίζεται καταναλωτής και, συνεπώς, πρέπει να πληρώνει χρυσάφι την ενέργεια που ξοδεύει για τις ανάγκες του σπιτιού, τη θέρμανση κ.λπ. Να πάνε μπροστά οι ΑΠΕ, αλλά να ζήσει και ο κόσμος, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι δίκαιο να έχουν φτάσει στα ύψη οι τιμές άλλων πηγών ενέργειας, όπως είναι τα ορυκτά καύσιμα.

του Φίλη Καϊτατζή, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 27/1/2013