Μ. Παπαδόπουλος: Παρέμβαση στο ΥΠΕΚΑ για τις μετεγκαταστάσεις και την επίλυση σημαντικών θεμάτων για την Ποντοκώμη

Στις Περιφερειακές Ενότητες (Π.Ε.) Κοζάνης και Φλώρινας, όπου γίνονται οι εξορυκτικές δραστηριότητες της ΔΕΗ για την παραγωγή του δημόσιου αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας, απαιτείται να μετακινηθούν οικισμοί είτε για αξιοποίηση του υπεδάφους αυτών είτε για περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους.

Σημαντικά είναι προς την κατεύθυνση αυτή και τα συμπεράσματα του Συνηγόρου του Πολίτη καθώς και της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, που επισκέφθηκαν την περιοχή.

Οι υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση και επομένως υπό μετεγκατάσταση οικισμοί είναι αρκετοί και προστίθενται σ΄ όσους έχουν ήδη μετεγκατασταθεί σε νέες θέσεις.

Την περίοδο αυτή βρίσκονται υπό μετεγκατάσταση οι οικισμοί Ποντοκώμης, Μαυροπηγής, Ακρινής στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης και Αναργύρων στην Περιφερειακή Ενότητα  Φλώρινας και οι κάτοικοι αυτών επέλεξαν, με συμμετοχικές διαδικασίες, τη νέα θέση μετεγκατάστασης σε ενιαίο πολεοδομημένο χώρο.

Σε ότι αφορά ειδικότερα στον οικισμό Ποντοκώμης Δήμου Κοζάνης, οι διαδικασίες έχουν προχωρήσει σημαντικά μέχρι και την αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού (ολοκλήρωση καταβολής αποζημιώσεων εντός του 2015), έγκριση πολεοδομικών μελετών, επίκειται έκδοση Προεδρικού Διατάγματος έγκρισης Τοπικού Ρυμοτομικού ενώ παράλληλα η διάνοιξη των ορυχείων έχει φτάσει πολύ κοντά στον οικισμό και απαιτείται η επιτάχυνση των διαδικασιών απομάκρυνσης στη νέα θέση.

Προς τούτο ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας ζήτησε την παραχώρηση δημόσιας έκτασης για τη μετεγκατάσταση του οικισμού Ποντοκώμης Δήμου Κοζάνης λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του νυν οικισμού από τη ΔΕΗ Α.Ε. για παραγωγή του δημόσιου αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας (Αρ. Πρωτ. : 54501/2728/18-11-2011/Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας).

Ωστόσο, δεν υφίσταται πλέον η δυνατότητα παραχώρησης εκτάσεων για την αντιμετώπιση των αναγκών των υπό μετεγκατάσταση οικισμών για λόγους δημόσιας ωφέλειας, μετά την ψήφιση του ν. 4061/12.

Ύστερα από τα παραπάνω καθίσταται επιτακτική η λήψη νομοθετικής πρωτοβουλίας για τη «ρύθμιση της μετεγκατάστασης ή μεταφοράς οικισμών για κοινή ωφέλεια λόγω εξορυκτικής δραστηριότητας» στο πλαίσιο της πρότασης που καταθέτω συνημμένα.

Σας παραθέτω την αιτιολογική έκθεση της τροποποίησης.

Η παρούσα διάταξη αντιμετωπίζει ρητά ένα σημαντικό πρόβλημα, που δεν καλύπτεται από τις ισχύουσες διατάξεις, ενώ παράλληλα υπάρχει επιτακτική ανάγκη ρύθμισης.

Πιο συγκεκριμένα:

Επιταχύνονται οι διαδικασίες που αφορούν στη διαθεσιμότητα, για πολεοδόμηση και μεταφορά οικισμών στη νέα θέση για λόγους κοινής ωφέλειας, τόσο των δημοσίων όσο και των ιδιωτικών εκτάσεων, έτσι ώστε να επιτευχθεί αποτελεσματικά η στόχευση των φορέων του δημοσίου και της αυτοδιοίκησης καθώς και των τοπικών κοινωνιών, για ταχεία εγκατάσταση στην επιλεγείσα νέα θέση του οικισμού σε χρόνο που να μην υποθηκεύει την κοινωνική συνοχή τους.

Επιλύεται το ζήτημα που σχετίζεται με τη διαδικασία παραχώρησης και διανομής, στους δικαιούχους, των εκτάσεων στη νέα θέση μετεγκατάστασης ή μεταφοράς οικισμών, λόγω εξορυκτικής δραστηριότητας για δημόσια ωφέλεια.

Όπως είναι γνωστό, σε ότι αφορά στις ευρύτερες περιοχές όπου εξορύσσονται φυσικοί πόροι  για λόγους κοινής ωφέλειας παρά τη βούληση των τοπικών κοινωνιών π.χ. εξόρυξη λιγνίτη για παραγωγή του δημόσιου αγαθού της ηλεκτρικής ενέργειας και έχουν τυχόν περιβαλλοντικές συνέπειες ή/και αποστέρηση του χώρου για τη βιωσιμότητα των οικισμών (π.χ. αναγκαστική απαλλοτρίωση της γεωργικής γης) ή/και την αναγκαστική εξόρυξη του υπεδάφους των υπόψη οικισμών, απαιτείται η λήψη αποφάσεων για τη μετεγκατάσταση των κατοίκων των περιοχών αυτών.

Επιπλέον, απαραίτητο στοιχείο και ζητούμενο αποτελεί η συνέχιση της κοινωνικής συνοχής και του οικιστικού ιστού σε μία νέα θέση όπου, σχεδόν στο σύνολό τους, θα συνεχίσουν οι κάτοικοι τη συνύπαρξή τους.

Στη νέα αυτή θέση θα δημιουργηθούν, από μηδενική βάση, οι αναγκαίες βασικές υποδομές και οι υποδομές κοινής ωφέλειας.

Δεδομένου όμως ότι, το κόστος των βασικών υποδομών καθώς και των υποδομών κοινής ωφέλειας στη νέα θέση δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί από τις αποζημιώσεις που θα λάβει ο οικείος Δήμος ως δικαιούχος κρίνεται, ενδεχομένως, απαραίτητη και η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου και του εκάστοτε παραγωγού ηλεκτρικής ενέργειας που ενδέχεται να ωφελείται από την υπόψη μετεγκατάσταση.

Ταυτόχρονα, για λόγους κοινής ωφέλειας, προβλέπεται και η δυνατότητα απόκτησης γης, ακόμη και ιδιωτικής, για την επιτέλεση της εγκατάστασης στη νέα θέση του οικισμού.

Άλλωστε και στην περίπτωση μεταφοράς – μετεγκατάστασης λόγω θεομηνιών, κατ’ αντιστοιχία, επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση ιδιωτικών εκτάσεων για την απόκτηση των χώρων για την ίδρυση του οικισμού (Ν. 4467/1965, άρθρο 16 και εκτελεστικές διατάξεις για την εφαρμογή του). Με βάση αυτές έγιναν οι μετεγκαταστάσεις σεισμοπλήκτων οικισμών σε νέες θέσεις.

Σε παρεμφερή περίπτωση αξιοποιήθηκε το θεσμικό πλαίσιο και υλοποιήθηκε ήδη η παραχώρηση του δικαιώματος είσπραξης της αναλογούσας αποζημίωσης, για τις αναγκαστικά απαλλοτριωθείσες κοινόχρηστες εκτάσεις και οικόπεδα για λόγους επίσης δημόσιας ωφέλειας, με το σκεπτικό να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση των αναγκαίων έργων υποδομής στη νέα θέση μετεγκατάστασης.

Δεδομένου ότι, η μετεγκατάσταση οικισμών απαιτεί την εφαρμογή σύντομων διαδικασιών και κυρίως την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων διοίκησης έργου, αφού αποτελούν πολυπαραμετρικό εγχείρημα, προτείνεται η αξιοποίηση του θεσμού των πολυμετοχικών Αναπτυξιακών Εταιρειών και ειδικότερα της Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. – ΑΝΚΟ η οποία αποτελεί Αναθέτουσα Αρχή και έχει σημαντική εμπειρία σε ζητήματα σχεδιασμού και υλοποίησης της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Επιπρόσθετα, η αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού της Δυτικής Μακεδονίας είναι μέτοχος αυτής και αποτελεί έναν αποδεκτό και σε συνεχή επαφή μαζί τους μηχανισμό παραγωγής αναπτυξιακού έργου, συνδράμοντας στο έργο τόσο της Δημόσιας Διοίκησης όσο και της Αυτοδιοίκησης, με την αξιοποίηση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.

                                                                   Μιχάλης Παπαδόπουλος

                                                            Υφυπουργός Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων

                                                                              Βουλευτής Ν. Κοζάνης

Πρός:
-Υφυπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής κ. Α. Παπαγεωργίου
- Πρόεδρο & Διευθύνοντα Σύμβουλο ΔΕΗ  κ. Α. Ζερβό
- Αντιπρόεδρο ΔΕΗ  κ. Κ. Δόλογλου
Κοινοποίηση:
- Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας κ. Γ.Δακή
- Πρόεδρο ΠΕΔ Κοζάνης  & Δήμαρχο Εορδαίας κα Π. Βρυζίδου
- Δήμαρχο Κοζάνης κ. Λ. Μαλούτα