Στο Ευρωδικαστήριο το μέλλον του λιγνίτη

Το μείζον θέμα της κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην αγορά προμήθειας λιγνίτη και χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας κρίνεται στο Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΓΔΕΕ) που συνεδρίασε την Τρίτη. Η απόφαση αναμένεται ότι θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις κυβέρνησης - θεσμών για τον τρόπο με τον οποίο θα γίνει η παραχώρηση του 50% του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ στη λιανική ως το 2020.

Πάντως ήδη η επιχείρηση διά στόματος του προέδρου της κ. Μανώλη Παναγιωτάκηδηλώνει ανοιχτή σε συμπράξεις με ιδιωτικά κεφάλαια σε λιγνιτικούς σταθμούς που χρειάζονται εκσυγχρονισμό. 

Για την ιστορία

Το 2003 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε από ιδιώτη καταγγελία κατά την οποία η αποκλειστική άδεια αναζήτησης και εκμετάλλευσης λιγνίτη αντέβαινε στις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού.

Το 2008 η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C-2008-824 (http://ec.europa.eu/competition/antitrust/cases/dec_docs/38700/38700_517_3.pdf) για δύο αγορές προϊόντων, της προμήθειας λιγνίτη και της χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, διαπιστώνοντας ότι έχει δημιουργηθεί κατάσταση ανισότητας ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα πρωτογενή καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας· συνάμα και για το ότι η Ελλάδα, παρέχοντας στη ΔΕΗ τη δυνατότητα να διατηρεί ή να ενισχύει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αποκλείει ή παρακωλύει κάθε νέα είσοδο στην αγορά.

Το 2009 η Κομισιόν εξέδωσε την απόφαση C-2009-6244 που αφορούσε τον καθορισμό μέτρων για τη διόρθωση των συνεπειών της παράβασης που διαπιστώθηκε στην απόφαση της Επιτροπής του 2008.

Η Ελλάδα θα έπρεπε:

• Να χορηγήσει μέσω διαγωνισμών δικαιώματα εκμετάλλευσης επί των κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, της Ελασσόνας, της Βεύης και της Βεγόρας σε άλλες επιχειρήσεις.

• Να απαγορεύσει στους κατόχους δικαιωμάτων εκμετάλλευσης επί των κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας να πωλούν τον εξορυσσόμενο λιγνίτη στη ΔΕΗ εκτός αν δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη προσφορά.

• Να διοργανώσει νέα διαδικασία παραχώρησης, σε περίπτωση ακύρωσης της υπό εξέλιξη διαδικασίας παραχώρησης δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος της Βεύης.

Στη συνέχεια η ΔΕΗ κατέθεσε στο ΓΔΕΕ δύο προσφυγές και ζητούσε την ακύρωση των δύο αποφάσεων της Επιτροπής. Η δικαστική νίκη της επιχείρησης ήλθε στις 20 Σεπτεμβρίου 2012, οπότε το Γενικό  Δικαστήριο έκανε δεκτά τα επιχειρήματά της και ακύρωσε τις αποφάσεις της Κομισιόν. Ωστόσο η Επιτροπή ζήτησε από το ΔΕΕ (Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης) την αναίρεση των δύο αποφάσεων του ΓΔΕΕ προβάλλοντας ότι υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κατά την ερμηνεία και εφαρμογή της Συνθήκης ΕΚ. 

Τον Ιούλιο του 2014 το ΔΕΕ αποφάσισε να αναιρέσει τις αποφάσεις του ΓΔΕΕ (υποθέσεις CΡ και CP) και να τις αναπέμψει ενώπιον του τελευταίου, προκειμένου αυτό να κρίνει τους λόγους που προβλήθηκαν ενώπιόν του και επί των οποίων το ΔΕΕ δεν αποφάνθηκε.

Ο λιγνίτης στην Ελλάδα

Ο λιγνίτης είναι ορυκτό με κύριο στοιχείο τον άνθρακα που χρησιμοποιείται κυρίως για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η Ελλάδα είναι ο πέμπτος παραγωγός λιγνίτη στον κόσμο και ο δεύτερος στην Ευρωπαϊκή Ενωση μετά τη Γερμανία. Τα πρώτα δικαιώματα αναζήτησης και εκμετάλλευσης λιγνίτη σε δημόσια κοιτάσματα χορηγήθηκαν στη ΔΕΗ με νομοθετικό διάταγμα το 1959 και με τον μεταλλευτικό κώδικα του 1973.

Τα δικαιώματα αναζήτησης και εκμετάλλευσης δύνανται να χορηγηθούν από την Ελλάδα κατόπιν διαδικασίας υποβολής προσφορών ή χωρίς υποβολή προσφορών αλλά μέσω σύμβασης εγκρινόμενης με ειδικό νόμο του Κοινοβουλίου ή ακόμη με απευθείας ανάθεση σε κατεπείγουσες περιπτώσεις και για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

http://www.tovima.gr/society/article/?aid=782992