Ενεργειακή Ένωση: Το πιο φιλόδοξο σχέδιο παρουσιάζεται σήμερα

Είναι ίσως το πιο φιλόδοξο σχέδιο ευρωπαϊκής ενοποίησης από την εποχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, δηλαδή της κοινότητας που αποτέλεσε την αφορμή για τη δημιουργία αρχικά της ΕΟΚ κα στη συνέχεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο λόγος για το εγχείρημα της Ενεργειακής Ένωσης, το οποίο σήμερα το μεσημέρι παρουσιάζεται από τον αρμόδιο επίτροπο Μάρος Σέφκοβτις, ο οποίος θα αναλύσει τη στρατηγική και τους βασικούς στόχους της Επιτροπής για τα επόμενα χρόνια.


Ο πυρήνας του σχεδίου εντοπίζεται στην κατάργηση των ενεργειακών συνόρων μεταξύ των 28 εθνικών αγορών ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και ανεξαρτησίας της Ε.Ε. Και όπως όλα δείχνουν η κρίση στις σχέσεις Βρυξελλών Μόσχας έπαιξε ρόλο καταλύτη για την επίσπευση των διαδικασιών της ενεργειακής ενοποίησης αλλά και την προώθηση συγκεκριμένων μέτρων όπως για παράδειγμα ο έλεγχος των συμβάσεων προμήθειας αερίου, που θα περιλαμβάνεται στο πακέτο της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση, όπως αποκάλυψε χθες η γερμανική Suddeutsche.

Με δεδομένο ότι η Ρωσία διαχρονικά έχει χρησιμοποιήσει την ισχύ της στην ευρωπαϊκή αγορά προκειμένου, σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, να ασκήσει πολιτική πίεση, στόχος της Ενεργειακής Ένωσης είναι προφυλάξει τα κράτη μέλη από τα προβλήματα στην ασφαλή προμήθεια αλλά και να προωθήσει τον ενιαίο συντονισμό ακόμη και στη διαπραγμάτευση για την υπογραφή συμβάσεων.

Ένα πρώτο βήμα θα είναι, λοιπόν, σύμφωνα με το χθεσινό δημοσίευμα της Suddeutsche, να προωθηθεί άμεσα ο έλεγχος όλων των χονδρεμπορικών συμβάσεων προμήθειας ενεργειακών αγαθών που υπογράφονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Το μέτρο αυτό που συζητείται εδώ και αρκετούς μήνες, σημαίνει ότι εταιρείες όπως η ΔΕΠΑ ή η γερμανική Eon ή η βουλγαρική BEH, όταν υπογράφουν συμβάσεις προμήθειας αερίου από τους βασικούς τους προμηθευτές, όπως πχ η Gazprom θα πρέπει να τις αποστείλουν για έλεγχο και έγκριση – πιθανόν μέσω των εθνικών ρυθμιστικών αρχών – στις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Αυτή η διαδικασία αποτελεί ένα πρώτο καθοριστικό βήμα ώστε τα 28 κράτη μέλη της ΕΕ να συγκροτήσουν ένα ενιαίο μέτωπο απέναντι στο βασικό προμηθευτή που δεν είναι άλλος από τη ρωσική Gazprom από την οποία καλύπτεται περίπου το 1/3 των ευρωπαϊκών αναγκών σε αέριο. Άλλωστε όπως επισημαίνεται και στο δημοσίευμα της Suddeutsche η Ευρωπαϊκή Επιτροπή,   θα ελέγχει για τη συμβατότητα των συμβάσεων που συνάπτονται, με το κοινοτικό δίκαιο.

Το ίδιο σχέδιο προβλέπει επίσης σε ειδικές περιπτώσεις, τον εθελοντικό σχηματισμό ομάδων αγοραστών, προκειμένου να επιτευχθούν πιο ευνοϊκές συνθήκες απέναντι στον ισχυρό προμηθευτή από τον οποίο εξαρτώνται για την προμήθεια ενέργειας. 

Ποιους αφορά πρωτίστως η προτεινόμενη νέα στρατηγική της Ε.Ε.; Πρωτίστως τα κράτη που σήμερα έχουν ασθενή διαπραγματευτική θέση και εισάγουν ενέργεια με δυσμενείς όρους. Χαρακτηριστικό είναι το έγγραφο που επικαλείται η Suddeutsche και το οποίο αποτελεί την κοινή θέση της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας όπου αναφέρεται ότι «κανένα κράτος μέλος δε θα πρέπει να υφίσταται δυσμενείς όρους στις συμβάσεις προμήθειας, ως αποτέλεσμα της γεωγραφικής της θέσης ή για ιστορικούς λόγους»

Στον αντίποδα για το θέμα, σύμφωνα με το δημοσίευμα της Suddeutsche, ενστάσεις φαίνεται ότι εγείρει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας, η οποία φέρεται να μην επιθυμεί παρεμβάσεις σε ιδιωτικές εμπορικές συμβάσεις. 

Λογικό αφού η Γερμανία ως μεγάλος καταναλωτής ρωσικού αερίου, θεωρείται ότι έχει από τις πιο προνομιακές σχέσεις προμήθειας με τη ρωσική Gazprom απολαμβάνοντας θετικούς όρους και καλύτερες τιμές συγκριτικά με άλλα κράτη μέλη της Ε.Ε. περιλαμβανομένης και της χώρας μας. Αντίθετα για τις χώρες με δυσμενέστερους όρους και υψηλότερες τιμές, είναι ευνόητο ότι η Ενεργειακή Ένωση αναμένεται να λειτουργήσει ευεργετικά ανοίγοντας νέες προοπτικές για μείωση του ενεργειακού κόστους. 

Νέα κρίση
Την ίδια ημέρα πάντως που διέρρευσε κομμάτι του σχεδίου της στρατηγικής της ΕΕ για την Ενεργειακή Ένωση, είχαμε τη νέα προειδοποίηση της Gazprom για πιθανά προβλήματα στις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, καθώς Ρωσία και Ουκρανία εκ νέου διανύουν περίοδο έντασης. Θυμίζουμε ότι οι δύο πλευρές είχαν καταλήξει τον Οκτώβριο σε προσωρινή συμφωνία για προπληρωμή των ποσοτήτων που θα καταναλώνει το Κίεβο, με ισχύ μέχρι τα τέλη Μαρτίου. Την περασμένη εβδομάδα η Gazprom άρχισε τις απευθείας προμήθειες σε περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας που τελούν υπό τον έλεγχο των αυτονομιστών, με την αιτιολογία ότι το Κίεβο είχε σταματήσει τον ανεφοδιασμό τους. Η Μόσχα θεωρεί ότι οι ποσότητες αυτές εντάσσονται στην υπάρχουσα σύμβαση με την ουκρανική Naftogaz. Από την πλευρά της η Naftogaz αναφέρει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τις ποσότητες ή τη χρήση του αερίου και καταγγέλλει ότι οι προμήθειες που παραλαμβάνει δεν αντιστοιχούν στις παραγγελίες που έχει κάνει. 

Επί του παρόντος η ένταση αυτή δε φαίνεται να επηρεάζει την προμήθεια αερίου προς την υπόλοιπη Ευρώπη, όπως διαβεβαιώνει η Κομισιόν. Από τα τέλη Μαρτίου όταν και λήγει η συμφωνία Ουκρανίας Ρωσίας αναμένονται νέες διαπραγματεύσεις.

(του Χάρη Φλουδόπουλου, capital.gr, 25/2/2015)