ΥΠΕΚΑ: Ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με τη δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου - Περιλαμβάνει και παραδείγματα

Νόμος 4014/2011 «Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Περιβάλλοντος.»
Νόμος 4014/2011
ΚΥΑ Διαδικασία Ηλεκτρονικής Υποβολής
ΚΥΑ Διαδικασία είσπραξης και απόδοσης


Με το νέο νόμο, απαγορεύεται και είναι απολύτως άκυρη η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπράγματου δικαιώματος σε ακίνητο χωρίς υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και βεβαίωση μηχανικού ότι δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή στο ακίνητο και δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια. Ψευδείς ή ανακριβείς βεβαιώσεις όσων εμπλέκονται σε μια δικαιοπραξία (συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, μεσίτες, υποθηκοφύλακες κλπ) επισύρουν αυστηρές ποινές και για τους μηχανικούς προβλέπεται μέχρι και αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος.

Εξαιρούνται τα ακίνητα που θα ενταχθούν στον παρόντα νόμο καθώς και αυτά προ του 1955, και όσα περιγράφονται στις περιπτώσεις της παρ.2 του άρθρου 23 του νόμου. Δεν μπορούν να ρυθμιστούν με τον παρόντα νόμο οι αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες χρήσεις που περιγράφονται στην παρ.3 του άρθρου 23 του νόμου.

Συνολική χρονική διάρκεια της τακτοποίησης
Για όλα τα ρυθμιζόμενα αυθαίρετα για 30 χρόνια δεν θα επιβάλλονται πρόστιμα ανέγερσης, διατήρησης ή άλλες κυρώσεις, θα υπάρχει σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας και θα μπορούν να γίνονται επισκευαστικές εργασίες αρκεί να μην αυξάνουν τον κτιριακό όγκο του αυθαίρετου κτίσματος. Ειδικά για τις αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις που βρίσκονται εκτός σχεδίου ή εκτός ορίων οικισμών, οι Δήμοι όλης της χώρας πρέπει να ολοκληρώσουν τον πολεοδομικό τους σχεδιασμό. Όσα αυθαίρετα κτίσματα δεν υπαχθούν σε περιοχές που πολεοδομούνται, μετά τα 30 χρόνια θα μπορούν να διατηρηθούν εφόσον οι ιδιοκτήτες τους:

• Αγοράσουν και δεσμεύσουν άλλο γήπεδο ή οικόπεδο (ή τμήμα γηπέδου ή οικοπέδου) άρτιο και οικοδομήσιμο στην εδαφική περιφέρεια του Δήμου του ακινήτου ώστε να συμπληρώσουν την αρτιότητα
• ή καταβάλουν επιπλέον ειδικό πρόστιμο για τη γη που τους υπολείπεται για να συμπληρώσουν την αρτιότητα
• ή αγοράσουν και δεσμεύσουν τμήμα μικρότερου γηπέδου ή οικοπέδου, το οποίο δεν καλύπτει την υπολειπόμενη αρτιότητα, και επίσης καταβάλουν και ειδικό πρόστιμο για την αρτιότητα που υπολείπεται.

Διαδικασία και προθεσμίες της τακτοποίησης
Ο πολίτης από 1ης Οκτωβρίου απευθύνεται σε μηχανικό ο οποίος κάνει αυτοψία, αναλαμβάνει τη συλλογή των στοιχείων που απαιτούνται για την υπαγωγή στη ρύθμιση και υπολογίζει το «προσωρινό πρόστιμο». Στη συνέχεια συμπληρώνει και υποβάλλει ηλεκτρονικά αίτηση μέχρι την 30η Νοεμβρίου 2011 και το ηλεκτρονικό σύστημα εκδίδει έναν «μοναδικό αριθμό» για το αυθαίρετο, εντολή για πληρωμή του κατάλληλου «τέλους υπαγωγής» στη ρύθμιση (παραβόλου), καθώς και το ύψος των πληρωμών σε σχέση με τον αριθμό των δόσεων που θα επιλεγεί από τον πολίτη.

Το τέλος καταβάλλεται (και ηλεκτρονικά μέσω web banking) σε Τραπεζικό ίδρυμα, η πληρωμή πιστοποιείται αυτόματα και ενεργοποιείται η διαδικασία ένταξης. Ακολουθούν οι πληρωμές των δόσεων για τις οποίες ενημερώνεται αυτόματα το σύστημα, με την πρώτη από αυτές να καταβάλλεται μέχρι την 22α Δεκεμβρίου 2011. Στον πολίτη δίνεται κωδικός που θα του επιτρέπει την ενημέρωσή του για την καταχώρηση των δόσεων και το οφειλόμενο υπόλοιπο μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας.

Παράλληλα συγκεντρώνονται ή συντάσσονται τα απαιτούμενα σχέδια και άλλα στοιχεία τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν μέχρι την 31η Μαρτίου 2012 και βάσει αυτών γίνεται ο υπολογισμός του «τελικού προστίμου» και ο επαναπροσδιορισμός του ποσού των δόσεων από το σύστημα. Ο μηχανικός υποβάλλει στο σύστημα το σύνολο των απαιτούμενων στοιχείων και σχεδίων. Με τη διαπίστωση της πληρότητας αυτών, εκδίδεται αυτόματα από το σύστημα «ΒΕΒΑΙΩΣΗ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΑΥΘΑΙΡΕΤΟΥ», στην οποία θα αναφέρονται όλα τα στοιχεία του ενταγμένου στη ρύθμιση αυθαιρέτου. Η βεβαίωση είναι απαραίτητη για τη μεταβίβαση του αυθαιρέτου.

Αν ο πολίτης θελήσει την άμεση ολοκλήρωση της διαδικασίας και έκδοση της βεβαίωσης, τότε στο ενδιάμεσο διάστημα μέχρις ότου το σύστημα ετοιμαστεί για την ηλεκτρονική υποβολή μελετών και λοιπών στοιχείων, η πληρότητα θα βεβαιώνεται με ηλεκτρονική δήλωση του μηχανικού «…ότι έχει στη διάθεση του όλες τις μελέτες και λοιπά στοιχεία, με υποχρέωση να τα υποβάλλει ηλεκτρονικά και μέχρι τις 31 Μαρτίου 2012 μετά την ειδοποίησή του ότι το σύστημα δέχεται πλέον ηλεκτρονικά αρχεία δικαιολογητικών και μελετών…»

Θα γίνονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι των ενταγμένων στη ρύθμιση αυθαιρέτων από τις αρμόδιες πολεοδομίες, με επιλογή που θα προκύψει από ηλεκτρονική κλήρωση. Ειδικά για τις πρόχειρες (από ευτελή υλικά) κατασκευές, μετά την καταβολή της αίτησης και του παραβόλου, ειδική επιτροπή θα εξετάσει την αρχιτεκτονική, μορφολογική και αισθητική ένταξη της κατασκευής ως προς το σύνολο του κτιρίου και του κτιστού περιβάλλοντός του.

Υπολογισμός ενιαίου ειδικού προστίμου και τρόπος πληρωμής του
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που πρέπει να καταβάλουν οι ιδιοκτήτες υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν του ακινήτου, την τιμή ζώνης, συντελεστή 15%, την ύπαρξη ή όχι οικοδομική άδειας, τη θέση του κτίσματος σε περιοχή εντός ή εκτός σχεδίου, το είδος της χρήσης (κύρια και μοναδική κατοικία, άλλη χρήση κ.λ.π), τον τύπο της πολεοδομικής παράβασης (κατ’επέκταση ή/ και καθ’ύψος υπέρβαση δόμησης, υπέρβαση κάλυψης, παραβίαση πλάγιων αποστάσεων ή/ και οικοδομικής γραμμής), την αλλαγή ως προς την χρήση της πολεοδομικής άδειας και λοιπές παραβάσεις.

Για ακίνητα κατοικίας το πρόστιμο θα πρέπει να καταβληθεί μέσα σε 30 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου, τμηματικά, σε ισόποσες δόσεις. Καθυστέρηση στις δόσεις επιβάλλει προσαύξηση 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Για ακίνητα άλλης χρήσης το πρόστιμο θα πρέπει να καταβληθεί μέσα σε 36 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου, τμηματικά σε ισόποσες δόσεις. Και στις δύο περιπτώσεις, η πρώτη δόση του προστίμου θα πρέπει να καταβληθεί μέσα σε 3 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου. Εάν καταβληθεί ολόκληρο το πρόστιμο γίνεται έκπτωση 20%. Εάν η πρώτη δόση δεν καταβληθεί μέσα στην προθεσμία των 3 μηνών ή εάν ο ιδιοκτήτης δεν καταβάλει τρεις συνεχόμενες δόσεις τότε χάνει το δικαίωμά του να υπαχθεί στη ρύθμιση.

Διάθεση των ποσών που εισπράττονται από το ενιαίο ειδικό πρόστιμο
Το ενιαίο ειδικό πρόστιμο αποδίδεται υπέρ του Πράσινου Ταμείου, κατατίθεται σε ειδικό κωδικό που ονομάζεται «Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο» και διατίθεται για την εξισορρόπηση του ελλείμματος γης και αποκατάσταση της περιβαλλοντικής βλάβης, αύξηση των κοινόχρηστων και ελεύθερων χώρων στους Ο.Τ.Α., κατεδάφιση αυθαιρέτων και ενίσχυση των ασφαλιστικών ταμείων με απόδοση έως 15% του ποσού που εισπράττεται.

Συνέπειες από τη μη υπαγωγή στο νόμο
Για όσα αυθαίρετα δεν υπαχθούν στο νόμο, εφαρμόζονται οι διατάξεις που ισχύουν για τα αυθαίρετα (κατεδάφιση αυθαίρετης κατασκευής και επαναφορά στην προβλεπόμενη χρήση), επιβάλλεται πρόστιμο ανέγερσης σε ποσοστό 30% επί της αξίας τους και πρόστιμο διατήρησης σε ποσοστό 5% επί της αξίας τους και για κάθε έτος από την κατασκευή τους.

Ειδική Υπηρεσία Επιθεώρησης και Κατεδάφισης Αυθαιρέτων (ΕΥΕΚΑ)
Η ΕΥΕΚΑ έχει τις παρακάτω αρμοδιότητες :

• Εντοπίζει και ελέγχει τις αυθαίρετες κατασκευές και εκτελεί τις πράξεις κατεδάφισης με δικά της μηχανικά μέσα ή με μέσα ιδιωτικών επιχειρήσεων μετά από σύναψη σχετικών συμβάσεων.Εάν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αρνηθούν να συνάψουν συμβάσεις, η ΕΥΕΚΑ ενημερώνει τις οικείες Αστυνομικές Αρχές
• Μεριμνά για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπάζων)
• Συνεργάζεται με τον ΟΚΧΕ και την εταιρεία «Κτηματολόγιο Α.Ε.» για την ανάθεση τηλεπισκόπησης ή αεροφωτογράφησης της χώρας για πληρέστερο εντοπισμό αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών.

Τα 5 Σημεία της Διαδικασίας

Χρήσιμες Ερωτο-απαντήσεις

Υποδείγματα για τον πολίτη
Υπεύθυνη Δήλωση Εξουσιοδότησης Μηχανικού
Δήλωση Ιδιοκτήτη
Παραδείγματα Υπολογισμού Προστίμου

Υποδείγματα για τον μηχανικό
Εγχειρίδιο Χρήσης
Παρουσίαση Λογισμικού Διαχείρισης Αυθαιρέτων
Φύλλο Καταγραφής και Υπολογισμού Προστίμου
Παραδείγματα Υπολογισμού Προστίμου
Βεβαίωση Μηχανικού

Επικοινωνία
Για τον Πολίτη (από την Παρασκευή 30 Σεπτεμβρίου)
Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Τηλέφωνα: 213 15 15 729
213 15 15 733
213 15 15 737
210 64 53 961
1522

Για το Μηχανικό (από τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου)
Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
Τηλεφωνικό Κέντρο: 210 32 91 206
Φαξ: 210 32 91 623
Ιστοσελίδα: www.tee.gr
Email:n4014@central.tee.gr