Οι επιχειρήσεις γίνονται «πράσινες»

Πηγή: Έθνος

Στο δίλημμα ανάπτυξη ή περιβάλλον δίνει ουσιαστική απάντηση η προώθηση της «πράσινης τεχνολογίας», δηλαδή μιας τεχνολογίας που δεν επιβαρύνει το περιβάλλον. Η νέα καθαρή τεχνολογία που αναπτύσσεται έρχεται να βρει αποδοχή από τη δημιουργία ενός έντονου οικολογικού ρεύματος στη βάση των κοινωνιών που ανταμείβει την υπευθυνότητα την οποία επιδεικνύουν οι επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα «καθαρά» και με διαδικασίες που δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Ο 21ος αιώνας θα βρει το ανθρώπινο είδος να αναπτύσσει μια οικολογική κουλτούρα, που στο επίκεντρό της θα έχει το περιβάλλον και θα συμπαρασύρει την παραγωγή των προϊόντων και την επιχειρηματική δραστηριότητα σε πολιτικές παραγωγής «καθαρών» προϊόντων.

Η πράσινη επιχειρηματικότητα αποτελεί μια αναδυόμενη μορφή οικονομικής δραστηριότητας, που βασίζεται πρωταρχικά σε ζωτικές ανάγκες που έχουν σχέση με την ποιότητα της ζωής και του περιβάλλοντος. Στη συγκεκριμένη επιχειρηματική κατηγορία εμπλέκονται πολλοί εταίροι ακόμη και το κράτος, με κυρίαρχο τον ρόλο του ιδιωτικού τομέα και της αυτοδιοίκησης.

Οι νέες ανάγκες που είναι συναφείς με τη νέα ζήτηση είναι συνυφασμένες με τα νέα επαγγέλματα, με τα επαγγέλματα της πράσινης οικονομίας, της αειφορικής ανάπτυξης, με τα κοινωνικά και πολιτιστικά επαγγέλματα που έρχονται να καλύψουν την κοινωνική συνοχή και να ανοίξουν τους ορίζοντες για μια νέα ποιότητα ζωής και που υποστηρίζονται τελικά από τον ρόλο της ευαισθητοποίησης, της πληροφορίας και της γνώσης, και οδηγούν σε μια διεύρυνση τελικά της νέας ζήτησης σε ένα ανατροφοδοτούμενο κύκλο ποιότητας και προοπτικών.
Η βάση και ο πυρήνας τελικά αυτής της νέας επιχειρηματικότητας βρίσκεται στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων απέναντι στις παγκοσμιοποιημένες αγορές για προϊόντα με τοπικό χαρακτήρα και με ποιότητα, για νέες υπηρεσίες και επίσης οι διευρυνόμενες ανάγκες της αειφορικής οικονομίας οδηγούν σε μια αλλαγή μέσα στην ίδια τελικά τη συμβατική οικονομία και απελευθερώνουν δυνατότητες που πριν από λίγες δεκαετίες ήταν ανύπαρκτες.
Ενα νέο καταναλωτικό κοινό και μια νέα σχέση κατανάλωσης, παραγωγής και εμπορίου σε συνάρτηση βέβαια και με τις ευρωπαϊκές και άλλες οδηγίες και θεσμικές δεσμεύσεις, που αναδεικνύουν την ηγεμονία του καταναλωτή και την ανάγκη των δημόσιων και των κοινωνικών ελέγχων στην αγορά σαν υποχρεωτική.
Η «νέα ηθική» στην επιχειρηματικότητα που συμπεριλαμβάνεται στην εταιρική κοινωνική ευθύνη των οικονομικών μονάδων πραγματοποιείται υπό την απειλή του «αφανισμού» του πλανήτη από τις κλιματικές αλλαγές άρα κάτω από τη «δαμόκλειο σπάθη» της προοπτικής ενός αφανισμού -κυριολεκτικά- της αγοράς και της κατανάλωσης με τη σημερινή της έννοια. Ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι σημαντικό να παρατηρεί ο καταναλωτής ότι ακόμα και ρυπογόνες εταιρείες κάνουν προσπάθειες να φαίνονται «πράσινες».
Η ανάγκη γίνεται... επιχειρηματικότητα
Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας είναι καταρχήν περιβαλλοντικοί, αφού το πρωτοφανές πλανητικό φαινόμενο της υπερθέρμανσης του πλανήτη με τις εκπομπές αερίων πρέπει να αντιμετωπιστεί με την ανάπτυξη της «καθαρής» τεχνολογίας και οικονομικής δραστηριότητας. Υπάρχουν επίσης οικονομικοί και πολιτικοί λόγοι που καθιστούν την πράσινη επιχειρηματικότητα αναγκαία και έχουν να κάνουν με την ενεργειακή αυτονομία, την αυτάρκεια και την ασφάλεια των χωρών και την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών τους.
Οι υδρογονάνθρακες, η καύση των οποίων δημιουργεί το μεγαλύτερο πρόβλημα, είναι πεπερασμένοι. Οι οικονομίες που θα παραμείνουν προσκολλημένες σχεδόν αποκλειστικά στη χρήση ορυκτών καυσίμων με υψηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση -πετρέλαιο, άνθρακας, λιγνίτης θα αντιμετωπίσουν επίσης πολύ μεγάλο κόστος από πλευράς μείωσης της ανταγωνιστικότητάς τους.
Ο συνδυασμός της συνεχούς αύξησης της ζήτησης πετρελαίου και παραγωγικών πόρων, από τη μια, και των πεπερασμένων και μειούμενων αποθεμάτων τους, από την άλλη, καταδικάζει τις οικονομίες που δεν αξιοποιούν τις ευκαιρίες της πράσινης οικονομίας σε μόνιμη ανταγωνιστική υστέρηση.
Με δεδομένο ότι μέχρι το 2030 να αυξηθεί κατά 50% η ζήτηση ενέργειας σε σχέση με σήμερα, λόγω της αύξησης πληθυσμού και της ανάπτυξης των οικονομιών, η πράσινη οικονομία και, ειδικότερα, η εισαγωγή πράσινης τεχνολογίας αποτελεί την προοπτική μιας αναγκαίας επιλογής.
Κέρδος στην πράσινη οικονομία
Η πράσινη επιχειρηματικότητα υποκινείται -όπως και κάθε δράση επιχειρηματικότητας - από την έννοια του κέρδους. Μόνο που στην περίπτωση της παραγωγής «καθαρών προϊόντων» επιτυγχάνεται η διατήρηση του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων αλλά και η αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Σύμφωνα με τον Michael Porter, οικονομολόγο στο Πανεπιστήμιο του Harvard, περιβάλλον και ανταγωνιστικότητα δεν είναι αντίθετες αλλά συμπληρωματικές έννοιες, όπου η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι βάρος, αλλά προϋπόθεση για υψηλή ανταγωνιστικότητα.
Η αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία αποτελεί έναυσμα για την ανάπτυξη και την εφαρμογή νέων καθαρότερων τεχνολογιών. Οι προσπάθειες για λιγότερη ρύπανση και υψηλότερα κέρδη στοχεύουν συνεπώς προς την ίδια κατεύθυνση: την αποτελεσματικότερη χρήση των πρώτων υλών και τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού εξοπλισμού.
Για παράδειγμα οι γερμανικές επιχειρήσεις τηρούν τους στόχους της αυστηρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας χωρίς αυτό να μειώνει την υψηλή τους ανταγωνιστικότητα. Πέρα από τα κίνητρα για τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και καλύτερη εκμετάλλευση των πόρων, το κόστος για την προσαρμογή των επιχειρήσεων στις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αποδείχθηκε αμελητέο συγκρινόμενο με το κόστος για την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού.
Η πράσινη επιχειρηματικότητα είναι ένας τομέας, στον οποίο μπορούμε να δούμε να ενεργοποιούνται οι αυτοδιοικήσεις πρώτου και δεύτερου βαθμού, οι ομάδες παραγωγών, οι συνεταιρισμοί και οι οργανώσεις των καταναλωτών, διαμορφώνοντας έτσι ένα νέο πλαίσιο προσφερόμενων προϊόντων και υπηρεσιών.
Σε αυτό το πλαίσιο έχει θέση και μια νέα εμπορευματική σχέση και δυναμική, που διαμορφώνει μια καινούργια αγορά. Επίσης τα πανεπιστήμια, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις αλλά και οι συναφείς εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα της πράσινης επιχειρηματικότητας, σε διάφορους ερευνητικούς τομείς και προγράμματα παρακολούθησης.
Σε ορισμένους άλλους τομείς ενεργοποιούνται οι μη κυβερνητικές οργανώσεις (μόνες τους ή σε εταιρικά σχήματα), οι διαχειριστικοί φορείς των προστατευόμενων περιοχών και ακόμη και το ίδιο το κράτος. Ενδεικτικά παραδείγματα πράσινης επιχειρηματικότητας είναι η παραγωγή και πώληση πιστοποιημένων προϊόντων της προστατευόμενης περιοχής, π.χ. αγροτικά προϊόντα από περιοχές natura, η παραγωγή και πώληση προϊόντων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, οι δραστηριότητες οικοξενάγησης.
Επίσης είναι η ενοικίαση και πώληση εξοπλισμού για τουριστικές δραστηριότητες στην προστατευόμενη περιοχή, η παραγωγή και εμπορία τουριστικών αναμνηστικών, και η παραγωγή και προώθηση οπτικοακουστικού υλικού προβολής της περιοχής και ειδικών θεμάτων.
Τέλος άλλες κατηγορίες πράσινης επιχειρηματικότητας είναι οι ρυθμιστικές υπηρεσίες πρόσβασης στις οικοπεριοχές, οι τοπικές παραδοσιακές επαγγελματικές δραστηριότητες η αειφορική παραγωγή ενέργειας μικρής ή μεγαλύτερης κλίμακας και η δημιουργία και αξιοποίηση υποδομών ανάδειξης προστατευόμενων περιοχών.