Συμφωνία για την Προστασία και Βιώσιμη Ανάπτυξη του Πάρκου των Πρεσπών

Η διαχείριση του Διασυνοριακού Πάρκου Πρεσπών και η ευρύτερη περιβαλλοντική συνεργασία των τριών γειτονικών χωρών (Ελλάδας, Αλβανίας και πΓΔΜ) είχαν προαποφασιστεί σε επίπεδο πρωθυπουργών, στις 27/11/2009, μετά από τριμερή συνάντηση που οργανώθηκε κατόπιν πρωτοβουλίας του Έλληνα Πρωθυπουργού, Γεωργίου Παπανδρέου. Σήμερα, Τρίτη 2 Φεβρουαρίου, η «Συμφωνία για την Προστασία και Βιώσιμη Ανάπτυξη του Πάρκου των Πρεσπών» έγινε πραγματικότητα καθώς έχει υπογραφεί από την Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Τίνα Μπιρμπίλη, τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της πΓΔΜ, Nexhati Jakupi, και τον Υπουργό Περιβάλλοντος της Αλβανίας, Fatmir Mediu, ενώ οι τρεις Υπουργοί συνυπέγραψαν κοινή δήλωση με τον Επίτροπο Περιβάλλοντος της ΕΕ κ. Σταύρο Δήμα. Η ημερομηνία για την Τελετή Υπογραφής επιλέχθηκε από την ελληνική πλευρά, που την διοργάνωσε, ώστε να συμπίπτει με την Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων. Τα βασικά σημεία της Συμφωνίας είναι τα εξής: • Θεσμοθετείται η συνεργασία των τριών όμορων κρατών και της ΕΕ με σκοπό τη διασφάλιση της ολοκληρωμένης προστασίας του οικοσυστήματος και της βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής του Διασυνοριακού Πάρκου Πρεσπών. Στην Συμφωνία συμπεριλαμβάνεται η εκπόνηση ολοκληρωμένου διαχειριστικού σχεδίου των υδάτων στη λεκάνη απορροής των Πρεσπών, όπως ορίζει η Οδηγία Πλαίσιο για τους Υδατικούς Πόρους της ΕΕ 2000/60 και το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε περιφερειακό επίπεδο ΝΑ Ευρώπης (όπως η Σύμβαση Ελσίνκι/UNECE) (άρθρο 2). Η συμμετοχή της ΕΕ αποτελεί εγγύηση για τη συνέχιση της απρόσκοπτης συνεργασίας μεταξύ των τριών χωρών και ενισχύει τις δυνατότητες εξασφάλισης οικονομικής υποστήριξης μέσω κοινοτικών προγραμμάτων. Τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν (άρθρο 3.1), μεμονωμένα και σε συνεργασία μέσω κοινών σχεδίων και προγραμμάτων, να : • διαχειριστούν την ποσότητα και την ποιότητα των υδάτων των Πρεσπών • προστατεύσουν τις λίμνες από τη ρύπανση • προστατεύσουν τη βιοποικιλότητα • εμποδίσουν τη διάβρωση του εδάφους • διαχειριστούν τους φυσικούς πόρους της περιοχής με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη • εμποδίσουν την εισαγωγή μη αυτόχθονης πανίδας και χλωρίδας • λάβουν μέτρα για τον περιορισμό των δραστηριοτήτων που συνιστούν εν δυνάμει απειλή για το οικοσύστημα Για το σκοπό αυτό τα συμβαλλόμενα μέρη μπορούν, μεταξύ άλλων, να θέτουν περιβαλλοντικά πρότυπα και κριτήρια (άρθρο 4) καθώς και να ανταλλάσσουν περιβαλλοντικές πληροφορίες και δεδομένα (άρθρο 6). Στις επιμέρους δράσεις (άρθρο 3.2), εκτός των ζητημάτων που σχετίζονται άμεσα με τη διαχείριση των υδάτων, συμπεριλαμβάνονται η προώθηση ορθών γεωργικών πρακτικών, η διαχείριση των αστικών και αγροτικών αποβλήτων, ο εκσυγχρονισμός των δικτύων υποδομών, η τουριστική ανάπτυξη κλπ. Ο διεθνής χαρακτήρας του Πάρκου κατοχυρώνεται με τη δημιουργία μόνιμης Επιτροπής Διαχείρισης του Πάρκου Πρεσπών (άρθρο 10) με διευρυμένη σύνθεση, στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι: • των Υπουργείων Περιβάλλοντος των 3 χωρών και της ΕΕ • των τοπικών κοινοτήτων κάθε χώρας • των μη κυβερνητικών οργανώσεων κάθε χώρας • των αρχών διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών στις τρεις πλευρές της Πρέσπας • και δύο παρατηρητές από τη γραμματεία MedWet της Συνθήκης Ramsar και από Επιτροπή Διαχείρισης της Λίμνης Οχρίδας Το έργο της Επιτροπής διαχείρισης θα υποβοηθείται από τριμελή γραμματεία (άρθρο 13). Παράλληλα συστήνεται μικτή Ομάδα Εργασίας για τη Διαχείριση των Υδάτων (άρθρο 14) με στόχο την κατάστρωση ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης των υδάτων της περιοχής. Το κόστος λειτουργίας της Ομάδας Εργασίας για τα πρώτα τέσσερα χρόνια θα καλύπτεται από το ΥΠΕΚΑ. Οι Υπουργοί Περιβάλλοντος των τριών χωρών και εκπρόσωπος της ΕΕ θα συναντώνται σε τακτά χρονικά διαστήματα με σκοπό να συναποφασίζουν τις πολιτικές προτεραιότητες για τη βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής και την προστασία του μοναδικού της οικοσυστήματός (άρθρο 9). Μετά την υπογραφή της «Συμφωνίας για την Προστασία και Βιώσιμη Ανάπτυξη του Πάρκου των Πρεσπών» πραγματοποιήθηκε συνάντηση των τριών Υπουργών για ανταλλαγή απόψεων για τις απαραίτητες ενέργειες για την εφαρμογή της συμφωνίας.