Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Για να διασφαλιστεί η εφαρμογή της νομοθεσίας περί αποβλήτων της ΕΕ απαιτείται ειδικός φορέας

Σε μια μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύεται σήμερα προτείνεται η δημιουργία ειδικού ευρωπαϊκού φορέα που θα επιβλέπει την εφαρμογή και την επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα. Η μελέτη αποτελεί μέρος σειράς μέτρων που έχει λάβει η Επιτροπή για να βελτιωθεί η διαχείριση των αποβλήτων και να εξασφαλισθεί ότι αυτή ανταποκρίνεται στα πρότυπα που καθορίζει η νομοθεσία της ΕΕ για την προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος. Η παράνομη απόρριψη αποβλήτων συνεχίζεται σε σημαντική κλίμακα, πολλοί χώροι υγειονομικής ταφής δεν πληρούν τα πρότυπα και σε μερικά κράτη μέλη εξακολουθούν να μην υπάρχουν βασικές υποδομές διάθεσης αποβλήτων. Πρόβλημα αποτελούν και οι παράνομες μεταφορές αποβλήτων. Μια δεύτερη έκθεση, η οποία επίσης δημοσιεύεται σήμερα, αποκαλύπτει ότι σχεδόν το ένα πέμπτο των μεταφορών αποβλήτων που ελέγχθηκαν στο πλαίσιο πρόσφατων δράσεων επιβολής του νόμου στα κράτη μέλη, ήταν παράνομες. Ο Επίτροπος Σταύρος Δήμας, αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε τα εξής: «Η συμμόρφωση με τη νομοθεσία της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη του συνολικού στόχου της ευρωενωσιακής νομοθεσίας, που είναι η προστασία της υγείας των ευρωπαίων πολιτών και του περιβάλλοντος. Πρέπει να εξετάσουμε όλες τις εναλλακτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης και της ίδρυσης ενός οργανισμού ή φορέα της ΕΕ που θα επέτρεπε στους πολίτες, στο περιβάλλον και στην οικονομία της ΕΕ να επωφεληθούν πλήρως από τη νομοθεσία της ΕΕ.» Η μελέτη προτείνει τη δημιουργία ειδικού οργανισμού για την επιβολή της νομοθεσίας περί αποβλήτων Η επιτήρηση της ασφαλούς και περιβαλλοντικά ορθής διαχείρισης των αποβλήτων αποτελεί μια από τις σοβαρότερες περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η ΕΕ. Εκτιμάται ότι στην ΕΕ παράγονται ετησίως 2,6 δισ. τόνοι αποβλήτων – εκ των οποίων 90 εκατ. τόνοι περίπου χαρακτηρίζονται επικίνδυνα απόβλητα. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε σήμερα προτείνει την ίδρυση ειδικού οργανισμού σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση των βασικών προβλημάτων της κακής εφαρμογής και επιβολής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα. Η κλίμακα του προβλήματος έχει διογκωθεί κατά τα τελευταία χρόνια, λόγω της αύξησης των αποβλήτων που παράγονται και μεταφέρονται στη διευρυμένη ΕΕ. Το 2008 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα με το οποίο καλούσε επειγόντως την Επιτροπή να υποβάλει έκθεση σχετικά με τη σκοπιμότητα δημιουργίας ενός «κοινοτικού σώματος περιβαλλοντικών επιθεωρητών». Στον οργανισμό θα μπορούσε να ανατεθεί πληθώρα καθηκόντων, όπως αναλύσεις των συστημάτων επιβολής των κρατών μελών, συντονισμένοι έλεγχοι και επιθεωρήσεις. Αυτά προτείνεται να συνδυαστούν με τη σύσταση εξειδικευμένου ευρωπαϊκού φορέα με αρμοδιότητα την απευθείας διενέργεια επιθεωρήσεων και ελέγχων εγκαταστάσεων και χώρων σε σοβαρές περιπτώσεις μη συμμόρφωσης. Τον οργανισμό θα υποστηρίζει ευρωπαϊκό δίκτυο κρατών μελών για σειρά δραστηριοτήτων. Οι συστάσεις στηρίζονται στις απαντήσεις υπαλλήλων των κρατών μελών και εμπλεκομένων φορέων σε ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις και ανεπίσημες συναντήσεις εργασίας. Το ετήσιο κόστος υλοποίησης των συστάσεων εκτιμάται σε λίγο περισσότερο από 16 εκατ. ευρώ. Πέραν των υπόλοιπων οφελών που αφορούν τα απόβλητα, η πλήρης εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ περί αποβλήτων θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων, συμπεριλαμβανομένου του μεθανίου από τους χώρους υγειονομικής ταφής, κατά περίπου 200 εκατ. τόνους ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα ετησίως. Με τις σημερινές τιμές του άνθρακα, που κυμαίνονται γύρω στα 13 ευρώ ανά τόνο, αυτό θα αντιστοιχούσε σε εξοικονόμηση 2,5 δισ. ευρώ ετησίως. Άλλα σημαντικά οικονομικά οφέλη από την ενίσχυση της εφαρμογής είναι οι ίσοι όροι ανταγωνισμού για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, οι καλύτερες ευκαιρίες για καινοτομία και η βελτιωμένη πρόσβαση σε πολύτιμες δευτερογενείς πρώτες ύλες. Φέτος θα πραγματοποιηθεί διεξοδική ανάλυση κόστους-οφέλους και μπορεί να προταθούν περαιτέρω βήματα κατά τη διάρκεια του 2011. Κενά στην εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα Οι υφιστάμενες ελλείψεις όσον αφορά την εφαρμογή και την επιβολή έχουν οδηγήσει σε παράνομες απορρίψεις μεγάλης κλίμακας και σε μεγάλο αριθμό χώρων υγειονομικής ταφής και άλλων εγκαταστάσεων και χώρων που δεν πληρούν τα πρότυπα της ΕΕ. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι υποδομές διάθεσης αποβλήτων είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτες (βλέπε IP/09/1795). Αυξάνεται επίσης ο προβληματισμός σχετικά με τον υψηλό αριθμό περιπτώσεων παράνομης μεταφοράς αποβλήτων. Εντοπίστηκε ως παράγοντας που συμβάλλει σε αυτή την κατάσταση η έλλειψη επιθεωρήσεων και επιτόπιων ελέγχων. Αντιδρώντας Η Επιτροπή αντέδρασε υποστηρίζοντας τη διεξαγωγή σειράς συντονισμένων επιθεωρήσεων, δειγματοληπτικών και άλλων ελέγχων των μεταφορών αποβλήτων στα κράτη μέλη σε συνεργασία με το IMPEL[1], το δίκτυο της ΕΕ που αποτελείται από υπαλλήλους των αρμόδιων για το περιβάλλον διοικητικών υπηρεσιών των κρατών μελών. Σήμερα δημοσιεύτηκε έκθεση σχετικά με τις κοινές δράσεις επιβολής. Διεξήχθησαν πάνω από 10.000 επιθεωρήσεις μεταφορών και αρκετές εκατοντάδες επιθεωρήσεις επιχειρήσεων. Στις κοινές δράσεις επιβολής συμμετείχαν συνολικά 22 κράτη μέλη και αρκετές γειτονικές χώρες. Σε ποσοστό περίπου 19% των περιπτώσεων μεταφοράς φορτίων που περιείχαν απόβλητα, οι επιθεωρητές διαπίστωσαν ότι οι μεταφορές ήταν παράνομες. Οι περισσότερες περιπτώσεις αφορούσαν παράνομες εξαγωγές από την ΕΕ σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας κατά παράβαση είτε της απαγόρευσης της εξαγωγής επικίνδυνων αποβλήτων είτε των υποχρεώσεων ενημέρωσης για τις εξαγωγές «πράσινων», μη επικίνδυνων αποβλήτων. Το IMPEL συνεχίζει τις κοινές επιθεωρήσεις μεταφορών αποβλήτων και στοχεύει στην επέκτασή τους σε όλα τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή αντιμετώπισε επίσης το πρόβλημα προτείνοντας ενίσχυση της νομοθεσίας. Η προτεινόμενη αναθεώρηση της οδηγίας για τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού περιλαμβάνει πρόσθετους κανόνες για την αποφυγή των παράνομων μεταφορών αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού, ιδίως όταν δηλώνονται ανακριβώς ως μεταχειρισμένα προϊόντα. Η Επιτροπή αξιολογεί επίσης τη σκοπιμότητα ενίσχυσης των απαιτήσεων επιθεώρησης βάσει των κανόνων της ΕΕ που διέπουν τις μεταφορές αποβλήτων. Περισσότερες πληροφορίες:http://ec.europa.eu/environment/waste/index.htm [1]IMPEL: Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εφαρμογή και την επιβολή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας