Συνήγορος του Πολίτη: Ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης των ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, Καρδιάς και Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. στο Νομό Κοζάνης

Ο Συνήγορος του Πολίτη με έγγραφό του στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης διαπιστώνει για μια ακόμη φορά σημαντικές παραβάσεις εκ μέρους της ΔΕΗ:
α) Την παράταση της λειτουργίας των ΑΗΣ Καρδιάς και Πτολεμαΐδας χωρίς εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους.
β) Τη λειτουργία του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου στην ευρύτερη περιοχή κατά παράβαση των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων.
γ) Την παράβαση εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων στα ορυχεία της περιοχής.
δ) Την υπέρβαση των αέριων ρύπων που προέρχονται από μεγάλες διαρροές τέφρας που οφείλονται στη μη τήρηση των προβλέψεων των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων στα ορυχεία και στους ΑΗΣ σχετικά με τους ταινιόδρομους.
ε) Την υστέρηση της ΔΕΗ ως προς την ενσωμάτωση των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών στις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και στην εφαρμογή τους, η οποία θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει από τις 30-9-2009, τόσο για τη διαχείριση της τέφρας στον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, όσο και σε κάθε μελλοντική έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Ο Νομάρχης Κοζάνης Γιώργος Δακής επισημαίνει ότι αναφορικά με τις παραβάσεις που έχει διαπιστώσει ο Συνήγορος του Πολίτη, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης έχει επιβάλλει πρόστιμα, έχει θέσει επιτακτικά το θέμα της ενσωμάτωσης και εφαρμογής των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, ιδίως στο ζήτημα των αιωρούμενων σωματιδίων και της ιπτάμενης τέφρας και έχει δώσει εντολή οι αρμόδιες υπηρεσίες να παρακολουθούν στενά τις συγκεντρώσεις εκπομπών αερίων ρύπων από τις δραστηριότητες της ΔΕΗ.

Ακολουθεί το έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη.
Θέμα: Ζητήματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης των ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, Καρδιάς και Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. στο νομό Κοζάνης


Αξιότιμες κυρίες/ αξιότιμοι κύριοι,
Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πλαίσιο διερεύνησης της υπ’ αριθμ. 14317/08 αναφοράς, που έχει υποβάλει ο Σύλλογος για την καταπολέμηση της Ανεργίας και την ανάπτυξη της περιοχής Αγ. Δημητρίου - Ρυακιού, σχετικά με τη νομιμότητα λειτουργίας των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών (ΑΗΣ) της Δ.Ε.Η. Α.Ε. στο Νομό Κοζάνης, από τη μέχρι σήμερα διεξαχθείσα έρευνα σας γνωρίζει τα εξής:
i. Ως προς τις αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (π.ο.) των ΑΗΣ
■ Για τον ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, έχουν εγκριθεί περιβαλλοντικοί όροι με την υπ' αρ. 94650/12.9.06 απόφαση, οι οποίοι έχουν επταετή χρονική ισχύ.
■ Για τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, είχαν εγκριθεί περιβαλλοντικοί όροι με την υπ' αρ. 130497/15.7.05 απόφαση, η ισχύς των οποίων έχει λήξει από 31.08.07 και έκτοτε δεν έχει γίνει ανανέωση ή αναθεώρηση τους.
■ Για τον ΑΗΣ Καρδιάς, είχαν εγκριθεί περιβαλλοντικοί όροι με την υπ' αρ. 93855/14.7.05 απόφαση, η ισχύς των οποίων έχει επίσης λήξει από 31.08.07 και δεν έχει γίνει ανανέωση ή αναθεώρηση τους.
Από τα υπ' αρ. 1 και 3 σχετικά, προκύπτει ότι η ΔΕΗ Α.Ε. έχει καταθέσει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (Υ.ΠΕ.Κ.Α.)1 με τις υπ' αρ. 3096/27.7.07 και 3205/7.8.07 αιτήσεις, τις μελέτες για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων των ΑΗΣ Καρδιάς και Πτολεμαΐδας, αντίστοιχα.
Η Δ/νση ΕΑΡΘ του (Υ.Π.Ε.Κ.Α.), παρακαλείται να ενημερώσει την Ανεξάρτητη Αρχή σε ποιο στάδιο βρίσκεται η διαδικασία έγκρισης των νέων περιβαλλοντικών όρων των ΑΗΣ Καρδιάς και Πτολεμαΐδας, καθώς και τους λόγους της καθυστέρησης δεδομένου ότι οι σχετικοί φάκελοι των μελετών έχουν υποβληθεί από τη ΔΕΗ Α.Ε. από το έτος 2007. Ο Συνήγορος του Πολίτη επισημαίνει για μία ακόμα φορά ότι οι υπό έκδοση αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των δύο ΑΗΣ θα πρέπει να ενσωματώνουν τις απαιτήσεις των Κοινοτικών Οδηγιών 1996/61/ΕΚ (ΙΡΡC) και 2001/80/ΕΚ, σχετικά με την ενσωμάτωση των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών (ΒΔΤ) και τα όρια εκπομπής ρύπων για τις Μεγάλες Εγκαταστάσεις Καύσης, αντίστοιχα.
Στο σημείο αυτό, δεδομένου ότι στο υπ' αρ. 4 σχετικό η ΔΕΗ Α.Ε. αναφέρει ότι μέρος του Επιχειρησιακού της Σχεδίου αποτελεί η σταδιακή διακοπή λειτουργίας όλων των μονάδων του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας έως το έτος 2015, παρακαλείται να διευκρινίσει στο Συνήγορο του Πολίτη ποιο σχεδιασμό πρόκειται να εφαρμόσει για τη νόμιμη λειτουργία του συγκεκριμένου ΑΗΣ τα επόμενα πέντε έτη, έως την οριστική διακοπή λειτουργίας του.

ii. Ως προς την περιβαλλοντική επιβάρυνση και την τήρηση των π.ο.
Δεδομένου ότι το πρόβλημα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στο νομό Κοζάνης λόγω της λειτουργίας των ΑΗΣ της ΔΕΗ Α.Ε., έχει απασχολήσει κατά τα τελευταία έτη το Συνήγορο του Πολίτη με πληθώρα αναφορών2, θα θέλαμε στο σημείο αυτό, να παραθέσουμε κάποια στοιχεία που διαθέτει η Ανεξάρτητη Αρχή από τη διερεύνηση άλλων σχετικών υποθέσεων, τα οποία σχετίζονται με την παρούσα αναφορά.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, έχει ήδη με το υπ' αρ. 2865/09.2.3/4.6.093 έγγραφο του επισημάνει ότι για τον περιορισμό εκπομπής αιωρούμενων σωματιδίων στην ευρύτερη περιοχή λειτουργίας των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ Α.Ε. (λιγνιτωρυχεία και ΑΗΣ) είναι κρίσιμο η μεταφορά της παραγόμενης τέφρας να γίνεται υπό συνθήκες ελαχιστοποίησης των διαρροών της. Προς αυτή τη κατεύθυνση μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά η χρήση κλειστού τύπου ταινιόδρομων, η οποία άλλωστε προβλέπεται σε νεώτερες αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (π.ο.) ΑΗΣ ή/και ορυχείων.
Ειδικότερα, η Ανεξάρτητη Αρχή έχει τονίσει με το προαναφερθέν έγγραφο της, ότι τέτοιου είδους πρόβλεψη αναφέρεται στον όρο Α9. (α)4 της υπ' αρ. 94650/12.9.06 απόφασης έγκρισης π.ο. του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, ως ένα από τα μέτρα εφαρμογής των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών, προς συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 1996/61/ΕΚ (ΙΡΡC). Την άποψη αυτή, συμμερίζεται απόλυτα, η Δ/νση Πολεοδομίας & Περιβάλλοντος Ν.Α. Κοζάνης, η οποία στο υπ' αρ. 2 σχετικό έγγραφο5 της προς την Ανεξάρτητη Αρχή αναφέρει ότι «...Σύμφωνα δε με τις ΑΕΠΟ που είναι σε ισχύ, η ΔΕΗ Α.Ε. υποχρεούται να εγκαταστήσει ταινιόδρομους μεταφοράς τέφρας κλειστού τύπου...στον ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου, κλειστούς ταινιόδρομους (που απορρέει από τις ΒΔΤ, παρ. Α9 της (36) σχετικής), μεταφοράς του λιγνίτη από τις αυλές στις μονάδες...».
Επιπρόσθετα, η ΔΕΗ Α.Ε. με το υπ' αρ. 5 σχετικό έγγραφο7 της απάντησε σε σχετικό ερώτημα που της έχει απευθύνει ο Συνήγορος του Πολίτη ως προς την αποτελεσματικότητα του συστήματος διαβροχής τέφρας, μεταξύ άλλων, τα εξής «...Σε τμήμα του ταινιόδρομου μεταφοράς τέφρας του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου εφαρμόσθηκε με μεγάλη επιτυχία σύστημα συνεχούς διαβροχής εκατέρωθεν του ταινιόδρομου....Η αποτελεσματικότητα του συστήματος διαβροχής της τέφρας διαπιστώθηκε και κατά την αυτοψία που διενήργησε το ΚΕΠΠΕ της Ν.Α. Κοζάνης στις 16 Ιουλίου 2009 στους χώρους των λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας και των ΑΗΣ Καρδιάς και Πτολεμαΐδας...». Επιπλέον, στο υπ' αρ. 6 σχετικό8 η ΔΕΗ Α.Ε. αναφέρει ότι έχει πάρει όλα τα απαραίτητα μέτρα, εκτελώντας τα έργα που απαιτούνται για τη συνεχή βελτίωση, από περιβαλλοντικής πλευράς, της λειτουργίας των δύο κλάδων τέφρας, κυρίου και εφεδρικού (Α9) του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου και αναφέρει αναλυτικά τις σχετικές ενέργειες της.
Ενόψει των ανωτέρω, παρακαλούνται οι αρμόδιες υπηρεσίες στις οποίες αποστέλλεται η παρούσα, να ενημερώσουν το Συνήγορο του Πολίτη η καθεμία στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για τα εξής:
Η Δ/νση ΕΑΡΘ του Υ.Π.Ε.Κ.Α., που έχει εγκρίνει τους περιβαλλοντικούς όρους του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου παρακαλείται να διευκρινίσει:
i. το είδος των ταινιόδρομων που οφείλει η ΔΕΗ Α.Ε. να κατασκευάσει στις εγκαταστάσεις της εντός των ορίων του γηπέδου του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου
ii. εάν τα μέτρα για τη διαχείριση της παραγόμενης τέφρας των δύο κλάδων του εν λόγω ΑΗΣ που αναφέρει ότι εφαρμόζει η ΔΕΗ Α.Ε. στο υπ' αρ. 6 σχετικό (υπό στοιχεία 2.1-2.5), είναι σύμφωνα με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους.
Στο σημείο αυτό επισημαίνουμε, ότι σύμφωνα με την απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές επιβάλλεται να έχουν τεθεί σε εφαρμογή ήδη από τις 30.09.07. Προκειμένου η Ανεξάρτητη Αρχή να διαμορφώσει πληρέστερη εικόνα, παρακαλείται η εν λόγω υπηρεσία όπως αποστείλει σχετικά διαγράμματα στα οποία να αποτυπώνεται για κάθε έναν από τους τρεις εν θέματι ΑΗΣ, η όδευση και το είδος των ταινιόδρομων που λειτουργούν εντός των ορίων των γηπέδων των ΑΗΣ.
Το ερώτημα αυτό είχε θέσει, σε γενικότερο πλαίσιο, ο Συνήγορος του Πολίτη με το υπ' αρ. 2865/09/2.3/4.6.09 έγγραφο του, δίχως ωστόσο να έχει λάβει έως σήμερα απάντηση. Υπενθυμίζουμε επί τη ευκαιρία, ότι η Ανεξάρτητη Αρχή αναγνωρίζει την αντικειμενική δυσκολία να εφαρμοστεί ένας ενιαίος τύπος ταινιόδρομων στις εγκαταστάσεις, λόγω του τεράστιου μήκους διαδρομών, του διαφορετικού υλικού μεταφοράς και επομένως της χρήσης τους ανάλογα με το σημείο που αυτοί βρίσκονται. Ωστόσο, επισημαίνει εκ νέου την άμεση ανάγκη αντιμετώπισης του ζητήματος διότι αφενός από τα υπάρχοντα στοιχεία9 προκύπτουν μεγάλες διαρροές τέφρας από τους καλυμμένους ταινιόδρομους και αφετέρου υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις στις προβλέψεις των διαφόρων αποφάσεων των π.ο., ως προς τον τύπο των ταινιόδρομων που οφείλει να εφαρμόζει η ΔΕΗ Α.Ε. στα ορυχεία και στους ΑΗΣ10. Ενόψει των ανωτέρω, καθώς και των συστηματικών καταγγελιών των κατοίκων της περιοχής παρακαλείται η Δ/νση ΕΑΡΘ να διευκρινίσει άμεσα το ανωτέρω ζήτημα, το οποίο έχει ήδη τεθεί εις γνώσιν της από τον Ιούνιο του 2009.
Η Δ/νση Περιβάλλοντος Ν.Α. Κοζάνης παρακαλείται να προβεί στη διενέργεια αυτοψίας στους χώρους τους ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου προκειμένου να ελέγξει τις συνθήκες εκπομπής και διαρροής τέφρας, την αποτελεσματικότητα του συστήματος διαβροχής στο τμήμα του ταινιόδρομου που έχει αυτό εγκατασταθεί αλλά και γενικότερα την τήρηση των εγκεκριμένων π.ο., αποστέλλοντας τις σχετικές διαπιστώσεις της. Επίσης, παρακαλείται να ενημερώσει εάν έχει υποβληθεί από τη ΔΕΗ Α.Ε. κάποια μελέτη σχετικά με το σύστημα διαβροχής της τέφρας και εάν αυτή η μεθοδολογία είναι σύμφωνη με τους περιβαλλοντικούς όρους, δεδομένου ότι η επιχείρηση ενημέρωσε ότι, κατόπιν της πιλοτικής εφαρμογής, μελετά την επέκταση του συστήματος αυτού σε όλους τους ανοικτούς ταινιόδρομους των εγκαταστάσεων. Επιπρόσθετα, παρακαλείται να αποστείλει στην Ανεξάρτητη Αρχή τα στοιχεία που αφορούν τις υπερβάσεις που έχουν σημειωθεί στις συγκεντρώσεις εκπομπής των αιωρούμενων σωματιδίων από τους τρεις εν θέματι ΑΗΣ, κατά τους τελευταίους έξι μήνες.
Η ΔΕΗ Α.Ε. - Δ/νση του ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου παρακαλείται να διευκρινίσει εάν η εφαρμογή των μέτρων που αναφέρει ότι υλοποιεί στο υπ' αρ. 6 σχετικό έγγραφο της, για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, έχουν μελετηθεί ή εγκριθεί στο πλαίσιο κάποιας εκπονηθείσας μελέτης.
Επίσης, οι αρμόδιες Δ/νσεις των τριών ΑΗΣ (Αγ. Δημητρίου, Καρδιάς, Πτολεμαΐδας) της ΔΕΗ Α.Ε. παρακαλούνται να αποστείλουν, η καθεμιά στο πλαίσιο αρμοδιοτήτων της, διάγραμμα στο οποίο να αποτυπώνεται η όδευση και το είδος των ταινιόδρομων που λειτουργούν στα όρια των γηπέδων κάθε ΑΗΣ ξεχωριστά.
Δεδομένης της πληθώρας και της συχνότητας των καταγγελιών που έχουν περιέλθει στο Συνήγορο του Πολίτη αναφορικά με την περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω της λειτουργίας των ΑΗΣ της ΔΕΗ Α.Ε. στο νομό Κοζάνης, παρακαλείται η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (Ε.Υ.Ε.Π.) του Υ.Π.Ε.Κ.Α. - Τομέας Βορείου Ελλάδος, να εκτιμήσει την αναγκαιότητα διενέργειας αυτοψίας από πλευράς της στους χώρους των τριών εν θέματι ΑΗΣ, προκειμένου να ελέγξει τη νομιμότητα λειτουργίας τους βάσει της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και να ενημερώσει σχετικά την Ανεξάρτητη Αρχή.
Εν αναμονή των απαντήσεων σας, παραμένουμε στη διάθεση σας για κάθε περαιτέρω πληροφόρηση και συνεργασία.
Με τιμή

Ευαγγελία Κ. Μπαλλά
Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη

¹ Πρώην Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.
2 Πρόκειται για τις με αριθ. πρωτ. 3392/04, 3732/04, 6536/04, 6537/04, 2865/09, 4382/09, 11453/09, 3478/09, 17626/09 αναφορές.
³Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπ' αρ. 2865/09 αναφοράς.
4«Μεταφορά λιγνίτη από τα ορυχεία στον ΑΗΣ με ταινιόδρομους του/Λχιστον για το 80% της διακινούμενης ποσότητας και από τις αυλές λιγνίτη στις μονάδες με κλειστούς ταινιόδρομους για το σύνολο της διακινούμενης ποσότητας».
5 Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπ' αρ. 2865/09 αναφοράς.
6 Η με Α.Π. 94650/12.09.2006 Κοινή Απόφαση Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. και Υπουργού Ανάπτυξης.
Έγκρισης περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του ΑΗΣ της ΔΕΗ Α.Ε. στον Άγιο Δημήτριο του Ν.
Κοζάνης.
7Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπ' αρ. 11453/09 αναφοράς.
8 Στο πλαίσιο διερεύνησης της υπ’ αρ. 17626/09 αναφοράς.
9 Συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων της Ν.Α. Κοζάνης, εκθέσεις Επιθεωρητών Περιβάλλοντος,
αυτοψία του ΣτΠ, βλ. ειδικότερα τα έγγραφα μας (υπ' αρ. υπ' αρ. 3478/09/2.2/18.3.09 και υπ' αρ.
4032/08/2.4/10.3.09)
10 Αλλού αναφέρονται ταινιόδρομοι κλειστού τύπου, αλλού καλυμμένοι και αλλού απλά γίνεται
παραπομπή στα όσα προβλέπονται στις σχετικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων.