Πρόταση για συγχώνευση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και κατάργηση των πολυτεχνικών τμημάτων του;

Τέσσερα περιφερειακά πανεπιστήμια και δεκάδες σχολές χαμηλής έως ανύπαρκτης ζήτησης από τους υποψηφίους βρίσκονται ένα βήμα πριν από την κατάργησή τους. Πρώτα στη λίστα τοποθετούνται τα ΑΕΙ Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Ελλάδας, Μα­κεδονίας και Δυτικής Μακεδονίας. Το πρόσταγμα δίνει άμεσα ο υπ. Παιδείας, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος.

Σχέδιο με την κωδική ονομασία «Αθηνά» έρχεται να σαρώσει ΑΕΙ και ΤΕΙ, από την επόμενη κιόλας ακαδημαϊκή χρονιά. Σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του «Εθνους της Κυριακής», η «Αθηνά» θα κλείσει άμεσα, τουλάχιστον τέσσερα περιφερειακά πανεπιστήμια, και περισσότερες από 150 σχολές ανώτατης και ανώτερης τεχνολογικής εκπαίδευσης.
Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, καθώς αυτό επιβάλλεται από την οικονομική συγκυρία, την τρόικα, αλλά και από τις ακαδημαϊκές συνθήκες, που φαίνονται ώριμες για κάτι τέτοιο.
Τα πρώτα λουκέτα στα ΑΕΙ θα μπουν εντός του 2013.
Στο «μικροσκόπιο των προτεραιοτήτων» φαίνεται να εισέρχονται άμεσα τα πανεπιστήμια: Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδος, Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, ενώ θα χρειαστεί να συγχωνευθούν σχολές και στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου, Αιγαίου, Θράκης και Θεσσαλίας.

Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στον εξορθολογισμό του ακαδημαϊκού χάρτη της χώρας, καθώς αυτό επιβάλλεται από την οικονομική συγκυρία, την τρόικα, αλλά και από τις ακαδημαϊκές συνθήκες, όπως επισημαίνει ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Αρβανιτό­πουλος.

Στην ίδια φάση του σχεδίου αναδιοργάνωσης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, περισσότερα από 150 τμήματα χαμηλής έως ανύπαρκτης ζήτησης από τους υποψηφίους, τα οποία συγχρόνως παρουσιάζουν και μια φθίνουσα πορεία στην «παραγωγή πτυχιούχων» την τελευταία πενταετία, θα κλείσουν. Η σάρωση θα αφορά όλα τα ΑΕΙ αλλά και τα ΤΕΙ, για τα οποία το φοιτητικό ενδιαφέρον έχει εκλείψει εδώ και χρόνια.
Ο υπουργός Παιδείας κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτό­πουλος, εγκατέλειψε το όνομα «Καλλικράτης» που είχε δυσφημιστεί από τα ΜΜΕ, καθώς θεωρήθηκε ότι... δεν επιτέλεσε το καθήκον του, και δίνει στη μεταρρύθμισή το όνομα «Αθηνά», συνώνυμο της σοφίας και της σύνεσης.Το σχέδιο «Αθηνά» στην παιδεία εκτιμάται ότι θα προσφέρει εξορθολογισμό του αριθμού των σχολών, αλλά και «λογική και ευαισθησία», προς τους φοιτητές, το διδακτικό προσωπικό και τις τοπικές κοινωνίες.

Στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπάρχουν δύο χωριστά τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής (ένα στη Θεσσαλονίκη και το άλλο στις Σέρρες).

1. Πώς θα γίνει το «κούρεμα»
Εντός του Αυγούστου, αναλαμβάνει τα ηνία της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) ο νέος πρόεδρός της, κι αμέσως η ομάδα εργασίας για την αναδιοργάνωση των ΑΕΙ-ΤΕΙ πιάνει δουλειά. Ενα από τα κρίσιμα θέματα που θα διαχειριστεί η ΑΔΙΠ είναι η σύνταξη μελέτης για τη νέα «γεωγραφία» της ανώτατης εκπαίδευσης, για την οποία θα γίνει διάλογος με τους εκπροσώπους των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ.
Με βάση προηγούμενα πορίσματα για τα συμβαίνοντα στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης η ΑΔΙΠ θα προτείνει τα κριτήρια...για το «κούρεμα» των σχολών. Κριτήρια, ακαδημαϊκά, κοινωνικά και οικονομικά. Στόχος θα είναι η συσπείρωση των δυνάμεων των πανεπιστημίων, καθώς και το σταμάτημα της πανσπερμίας και του κατακερματισμού των σχολών. Συγχωνεύσεις παντού... το σύνθημα.
2. ΤΕΙ στα αζήτητα
Ψηλά στη λίστα της... αποψίλωσης βρίσκονται περίπου 60 τμήματα ΤΕΙ με χαμηλή ζήτηση και ποσοστά αποφοίτησης σχεδόν μηδενικά. Εντατικά θα μελετηθούν οι σχολές Διοίκησης Επιχειρήσεων, Τουρισμού, Ιχθυοκαλλιεργειών, Υδατοκαλλιεργειών, Ανθοκομίας, Βιολογικών Καλλιεργειών και άλλες που στέκονται... ασθενώς στον χάρτη των τεχνολογικών ιδρυμάτων, και οι περισσότερες από αυτές θα κλείσουν.
Δεκάδες τμήματα, διάσπαρτα από πόλη σε πόλη και από χωριό σε χωριό, μπαίνουν στο μικροσκόπιο των αντοχών τους! Ηδη στο φετινό μηχανογραφικό έπαψαν να υφίστανται 11 σχολές των ΤΕΙ. «Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ένα σημαντικό πρόβλημα ως προς τη στρέβλωση της αποστολής των ΤΕΙ, τα οποία τείνουν να υιοθετήσουν το ακαδημαϊκό προφίλ του πανεπιστημιακού τομέα», αναφέρει χαρακτηριστικά Εκθεση του Υπ. Παιδείας.
3. Τα πρώτα λουκέτα
Συμφωνα με τα στοιχεία των Εκθέσεων της ΑΔΙΠ και του ΟΟΣΑ, είναι δεκάδες οι όμοιες σχολές. Είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν 22 Παιδαγωγικά τμήματα, 32 σχολές Πληροφορικής, 14 Γεωπονίας, 14 Θεάτρου, 21 σχολές Αρχιτεκτονικής, 36 Οικονομικά τμήματα και 50 τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων! Ετσι λοιπόν το πρώτο βήμα εξορθολογισμού αποφασίστηκε να γίνει με τα Πανεπιστήμια Στερεάς Ελλάδος, Δυτικής Ελλάδας, Μακεδονίας και Δυτικής Μακεδονίας.
Παλαιότερες μελέτες, ως προς αυτά τα ΑΕΙ, κατέληγαν στο ότι, τα δύο Τμήματα του Παν. Στερεάς Ελλάδας θα μπορούσαν ενδεχομένως να ενσωματωθούν στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, λόγω ύπαρξης συναφών Τμημάτων σε αυτά, ενώ οι σχολές του Δυτικής Ελλάδας θα μπορούσαν να επανέλθουν στο Παν. Ιωαννίνων. Στο Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας: Τα Τμήματα της Φλώρινας ενσωματώνονται εύκολα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τα δύο Τμήματα Μηχανικών στην Κοζάνη δεν έχουν υποδομές και δεν θεωρούνται βιώσιμα. Πάντως ο εξορθολογισμός των ΑΕΙ-ΤΕΙ θα βασιστεί σε τρεις συνιστώσες:

• Στη Θεματική, όπου θα συγχωνευθούν τμήματα για να αποτελέσουν στη συνέχεια διευρυμένες ακαδημαϊκές μονάδες.
• Στη χωροταξική συνιστώσα, που θα σημάνει μετακινήσεις πολλών «αδύναμων» σχολών προς σχολές ελκυστικότερες, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους.
• Στη Διοικητική, όπου ολόκληρα ΑΕΙ θα ενσωματωθούν σε άλλα με παρόμοια θεματική κατεύθυνση.

4. Στο κόκκινο... 150 σχολές
Ο ανασχεδιασμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που είναι προ των πυλών, θα περικόψει δραστικά το πλήθος των ΑΕΙ και των ΤΕΙ. Σήμερα λειτουργούν 24 ΑΕΙ σε 36 διαφορετικές πόλεις και 16 ΤΕΙ σε 40 πόλεις και κωμοπόλεις. Συνολικά υπάρχουν περισσότερα από 590 τμήματα. Από το 1999 έως το 2009 ιδρύθηκαν περίπου 100 νέα Τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ, λόγω της χρηματοδότησης από την ΕΕ. Πολλά εξ αυτών δεν έχουν σαφές γνωστικό αντικείμενο.
Από τα πανεπιστήμια, όσα βρίσκονται σε Αττική, Πάτρα, Iωάννινα, Κέρκυρα και Χανιά λειτουργούν σε μία πόλη, ενώ τα υπόλοιπα «απλώνονται» σε δύο έως έξι πόλεις. Η αποτίμηση του χώρου της ανώτατης εκπαίδευσης που έγινε από το Υπουργείο Παιδείας κατέδειξε αλληλοεπικαλύψεις επιστημονικών αντικειμένων και κατακερματισμό που ξεπερνά το 60% των σχολών!
Δραστική μείωση εισακτέων
Στο μηχανογραφικό δελτίο του 2013, θα αποτυπωθούν οι ριζικές μεταρρυθμίσεις στην ανώτατη εκπαίδευση.
Οι δραστικές περικοπές ακόμη και ολόκληρων ΑΕΙ θα μικρύνουν πολύ το δελτίο υποψηφίων, γεγονός πρωτόγνωρο για τα ελληνικά εκπαιδευτικά χρονικά, όπου η τάση ήταν το άπλωμα και όχι το συμμάζεμα των τμημάτων.
Πρώτοι που θα πληγούν, είναι όσοι έχουν επιλέξει να σπουδάσουν σε σχολές που βρίσκονται ή θα βρεθούν...στο κόκκινο.
Προβλέψεις
Αναλόγως με τις τελικές αποφάσεις για το κλείσιμο ή τη συγχώνευση σχολών, θα υπάρξει αντίστοιχη πρόβλεψη και για τον αριθμό των ήδη φοιτούντων σε υπό κατάργηση πανεπιστήμια και τμήματα.
Αλλωστε η κατάργηση ή η συγχώνευση των ΑΕΙ δεν θα σημάνει αυτόματα και τη διακοπή των σπουδών των φοιτητών.
Η μεταφορά τους σε ομοειδή επιστημονικά αντικείμενα, των πανεπιστημίων υποδοχής, είναι ένας τρόπος να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Γεγονός είναι όμως ότι ανάμεσα στα ακαδημαϊκά ή κοινωνικά κριτήρια τα οποία θα αναζητήσει η ομάδα εργασίας της ΑΔΙΠ και του υπ. Παιδείας θα είναι και ο αριθμός των φοιτητών-σπουδαστών στα υπό λουκέτο ιδρύματα. Οσον αφορά τα δεκάδες ΤΕΙ που αναμένεται να...κοπούν οριστικά από το χάρτη, αυτά είναι ήδη απαξιωμένα από τους σπουδαστές τους, εδώ και χρόνια.
Οι περισσότερες σχολές δεν έλκουν καθόλου υποψηφίους ή έλκουν κάποιους ως τρίτη και τέταρτη επιλογή τους. Μοιραία ο τυφώνας των αλλαγών θα συμπαρασύρει και τον αριθμό των εισακτέων, που θα μειωθεί δραστικά, από το επόμενο κιόλας έτος, για να φθάσει σε ποσοστά παρόμοια με τον μέσο όρο των χωρών της ΕΕ.
Η εκθεση
Τι προτείνει ο ΟΟΣΑ για το «κούρεμα» των σχολών
Το ελληνικό σύστημα ανώτερης εκπαίδευσης αποτελείται από πολλά μικρότερα, ιδιαιτέρως κατακερματισμένα τμήματα με υψηλά επίπεδα αλληλοεπικάλυψης. Τα προβλήματα εντοπίζονται σε πολλά επίπεδα:
Εντός περιφερειών: η Ελλάδα έχει παρουσιάσει αύξηση ιδρυμάτων, αλλά ακόμα σημαντικότερο στοιχείο ως προς την αποδοτικότητα είναι ότι τόσο τα πανεπιστήμια όσο και τα ΤΕΙ έχουν δημιουργήσει παραρτήματα, συχνά με ένα ή δύο τμήματα μόνο, σε μικρές πόλεις εντός των περιφερειών τους.
Στο πλαίσιο ομοίων επιστημονικών κλάδων: προγράμματα πτυχίων σε συγκεκριμένες επιστήμες και επαγγέλματα έχουν διασπαστεί σε μικρότερα προγράμματα, που διαφέρουν ελάχιστα μεταξύ τους, ενδεχομένως για να δικαιολογηθεί η δημιουργία νέων τμημάτων και ο αυξημένος αριθμός ακαδημαϊκών θέσεων.
Τα παραδείγματα
Εξειδικεύοντας ακόμη περισσότερο, οι ιθύνοντες του ΟΟΣΑ προχωρούν στην ανάδειξη χαρακτηριστικών παραδειγμάτων, για τους ομοειδείς επιστημονικούς κλάδους, που βρίσκονται διάσπαρτοι και χωρίς λόγο ύπαρξης στα ελληνικά ΑΕΙ:

• Στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης υπάρχουν δύο χωριστά τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ένα βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και το άλλο στις Σέρρες).
• Στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών υπάρχει ένα Τμήμα Οικονομικών και ένα Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών. Επιπλέον, στο ίδιο Πανεπιστήμιο υπάρχει ένα Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και ένα άλλο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας.
• Στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, υπάρχει ένα Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και ένα Τμήμα Βιομηχανικής Διοίκησης.
• Στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα Διοίκησης Επιχειρήσεων, Μάρκετινγκ και Διοίκησης Διαδικασιών (βρίσκεται στην Εδεσσα) και Διοικητικής Τεχνολογίας (βρίσκεται στη Νάουσα).
• Στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης υπάρχουν ξεχωριστά τμήματα Μαθηματικών και Εφαρμοσμένων Μαθηματικών.
• Στο Πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου υπάρχουν τμήματα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τηλεπικοινωνιών και επίσης Επιστήμης και Τεχνολογίας Υπολογιστών.

Πηγη: Εθνος (ΒΙΒΙΑΝ ΜΠΕΝΕΚΟΥ bibian@pegasus.gr)