Ευρωπαϊκή Επιτροπή: έληξε η προθεσμία για τις χωματερές

Σήμερα (16/7/09) λήγει η προθεσμία για συμμόρφωση προς τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης των χώρων υγειονομικής ταφής των αποβλήτων στην ΕΕ που δεν ανταποκρίνονται στις ισχύουσες διατάξεις. Τα κράτη μέλη είχαν οχτώ χρόνια για να εξασφαλίσουν ότι ανάλογες εγκαταστάσεις που υπήρχαν πριν τεθεί σε εφαρμογή η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις χωματερές θα συμμορφώνονταν προς αυτή ή θα έκλειναν εντελώς. Η Επιτροπή απηύθυνε επιστολή σε όλα τα κράτη μέλη για να υπενθυμίσει την υποχρέωσή τους και για να συγκεντρώσει στοιχεία όσον αφορά τη συμμόρφωση προς τις ως άνω διατάξεις. Τα κράτη μέλη που θα διαπιστωθεί ότι δεν έχουν τηρήσει τη νομοθεσία ενδέχεται να παραπεμφθούν στη δικαιοσύνη. Οι χώροι υγειονομικής ταφής που δεν ανταποκρίνονται στις κείμενες διατάξεις αποτελούν κίνδυνο για την υγεία των πολιτών και για το περιβάλλον. Ενδέχεται να προκαλέσουν έκλυση ατμοσφαιρικών εκπομπών και οσμών, να ρυπάνουν το έδαφος και το νερό και να μολύνουν τα υπόγεια ύδατα. Από σήμερα τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να μειώσουν τις ποσότητες των βιοαποικοδομήσιμων αστικών λυμάτων που καταλήγουν στις χωματερές κατά το 50% ως προς τα επίπεδα του 1995.
Προθεσμία για τη συμμόρφωση των χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων που δεν συμφωνούν με τους κανόνες της ΕΕ
Από τις 16 Ιουλίου 2009, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ για τα οποία δεν έχει εγκριθεί η παράταση των προθεσμιών οφείλουν να εξασφαλίσουν ότι οι χώροι υγειονομικής ταφής που δεν ανταποκρίνονται στα κείμενα πρότυπα και οι οποίοι υπήρχαν πριν από την θέσπιση της οδηγίας για τους χώρους υγειονομικής ταφής των αποβλήτων1, συμμορφώνονται πλέον προς τις διατάξεις της.
Η οδηγία στοχεύει στην πρόληψη ή τη μείωση των αρνητικών επιπτώσεων των αποβλήτων των χώρων υγειονομικής ταφής στο περιβάλλον, ιδίως στα επιφανειακά ύδατα, τα υπόγεια ύδατα, το έδαφος, τον αέρα και την υγεία του ανθρώπου και προβλέπει αυστηρές διατάξεις για τη διαχείριση των εν λόγω εγκαταστάσεων.
Τα πλέον πρόσφατα στατιστικά δεδομένα συγκεντρώθηκαν το 2008 σχετικά με τα 12 νέα κράτη μέλη και αποκαλύπτουν την ύπαρξη περίπου 1.600 χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων που δεν ανταποκρίνονται στα κείμενα πρότυπα. Αναμένεται ότι σαφέστερη εικόνα της κατάστασης σε όλα τα κράτη μέλη θα διαμορφωθεί περί τα τέλη του τρέχοντος έτους, όταν θα έχουν παραληφθεί τα πλήρη στοιχεία. Η Επιτροπή παρακολουθεί πλέον τη συμμόρφωση ανά την ΕΕ. Εάν οι εθνικές εγκαταστάσεις εξακολουθήσουν να λειτουργούν δίχως να ανταποκρίνονται στα ευρωπαϊκά πρότυπα, η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο παραπομπής στη δικαιοσύνη των ενεχόμενων κρατών μελών.
Στο πρόσφατο παρελθόν η Επιτροπή κινήθηκε δικαστικά κατά της Ισπανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας και της Ελλάδας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θεώρησε ότι οι ως άνω χώρες δεν ανταποκρίθηκαν στις υποχρεώσεις τους όσον αφορά τη διάθεση των αποβλήτων. Η Επιτροπή παρακολουθεί τις προόδους τους όσον αφορά την αναβάθμιση των καταβαλλόμενων προσπαθειών για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ.
Η ανάγκη ορθής διαχείρισης και ελέγχου των χώρων υγειονομικής ταφής αποβλήτων.
Οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων που δεν αποτελούν αντικείμενο ορθής διαχείρισης ενδέχεται να εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για την υγεία των πολιτών και το περιβάλλον.
Οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων αποτελούν πηγές προϊόντων έκπλυσης και μεθανίου σε υγρή μορφή. Τα προϊόντα έκπλυσης – ήτοι τα υγρά τα οποία αποστραγγίζονται από τον χώρο υγειονομικής ταφής αποβλήτων – υπάρχει κίνδυνος να μολύνουν τα υπόγεια ύδατα, καθιστώντας τα ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση. Τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται τα απόβλητα από τους κήπους, τις κουζίνες και τα διατροφικά απόβλητα, διασπώμενα μπορεί να παράγουν μεθάνιο, ένα αέριο το οποίο συμβάλλει σημαντικά στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και θεωρείται 25 φορές ισχυρότερο από την άποψη αυτή ως προς το διοξείδιο του άνθρακος με αποτέλεσμα να συνιστά μείζονα παράγοντα της αλλαγής του κλίματος. Στις χωματερές οφείλεται το 2% τουλάχιστον των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ. Η οδηγία για τους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων προβλέπει αυστηρές διατάξεις για τα προϊόντα έκπλυσης και τις εκπομπές αερίων από τις χωματερές.
Στόχοι μείωσης των βιοαποικοδομήσιμων αστικών λυμάτων που καταλήγουν στους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων
Από σήμερα, τα κράτη μέλη έχουν επίσης την υποχρέωση να μειώσουν την ποσότητα των βιοαποικοδομήσιμων αστικών λυμάτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων κατά 50% ως προς τα επίπεδα του 1995. Αυτό σημαίνει ότι για τα λύματα αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλες μορφές διαχείρισης των αποβλήτων που θεωρούνται φιλικότερες για το περιβάλλον όπως η λιπασματοποίηση ή η αποτέφρωση με ανάκτηση της ενέργειας. Η Επιτροπή ζήτησε πληροφορίες από τα κράτη μέλη ώστε να μπορέσει να ελέγξει κατά πόσον έχει επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος. Επόμενο ορόσημο θα είναι το έτος 2016, που ο αντίστοιχος στόχος μείωσης αυξάνεται στο 65% ως προς τα επίπεδα του 1995.
Τα βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα αποτελούν περίπου το 40% των αστικών λυμάτων ανά την Ευρώπη. Οι χώροι υγειονομικής ταφής αποβλήτων εξακολουθούν να αποτελούν την πλέον διαδεδομένη μέθοδο διάθεσης των αστικών λυμάτων στη διευρυμένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από αυτή τη μέθοδο διάθεσης έχουν πλέον τεκμηριωθεί. Τον Δεκέμβριο 2008, η Επιτροπή δημοσίευσε πράσινη βίβλο (βλ. IP/08/1879) με στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσον απαιτείται νέα νομοθεσία που θα μπορούσε να συμβάλει στη εκτροπή περισσότερων βιολογικών αποβλήτων από τους χώρους υγειονομικής ταφής προς την ανακύκλωση και την ανάκτηση ενέργειας.
Ιστορικό
Για ορισμένα κράτη μέλη που κατά το 1995 χρησιμοποιούσαν σε μεγάλο βαθμό τους χώρους υγειονομικής ταφής αποβλήτων (δεδομένου ότι σε αυτούς κατέληγε πάνω από το 80% των αστικών αποβλήτων) παρατάθηκε η προβλεπόμενη τετραετής προθεσμία με ειδική παρέκκλιση. Τα κράτη αυτά καλούνται να επιτύχουν μείωση κατά 25% μέχρι το 2010 και εν συνεχεία να φθάσουν το στόχο του 50% μέχρι το 2013. Τα συγκεκριμένα κράτη μέλη είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Λετονία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Για περισσότερες πληροφορίες (στην αγγλική γλώσσα):
http://ec.europa.eu/environment/waste/landfill_index.htm