Ν.Α Κοζάνης: Aπόρριψη της ΜΠΕ Ορυχείων Πτολεμαϊδας από το Νομαρχιακό Συμβούλιο Κοζάνης

Στην συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Κοζάνης της 15ης Ιουλίου 2010, στο μοναδικό θέμα της ημερήσιας διάταξης : «Γνωμοδότηση για τη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ) της «ΔΕΗ Α.Ε.» για τη λειτουργία των λιγνιτωρυχείων «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ», που βρίσκονται στην περιοχή Πτολεμαΐδας του Νομού Κοζάνης» το Νομαρχιακό Συμβούλιο Κοζάνης ομόφωνα αποφάσισε τα εξής:

Γνωμοδοτούμε αρνητικά για το σύνολο της υποβληθείσας ΜΠΕ λόγω:
1. Έλλειψης διαβούλευσης όπως προβλέπει η σύμβαση του Άαρχους και οι σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες. Αυτό εν δυνάμει προκαλεί ακυρότητα της διαδικασίας αλλά και σημαντικό πολιτικό ζήτημα σε τοπικό επίπεδο.
2. Μη ικανοποίησης της τελευταίας παραγράφου της νέας ΚΥΑ 162170/1617 (22.06.2010), σύμφωνα με την οποία: …”Η μελέτη θα καλύπτει με ολοκληρωμένο τρόπο την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στην ευρύτερη περιοχή των έργων, καθώς επίσης χρονοδιαγράμματα εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων λιγνίτη, την συν τω χρόνω αποκατάσταση των εξαντλούμενων επί μέρους εξορύξεων και τρόπους και χρονοδιαγράμματα για την ανάπλαση της περιοχής”.
3. Διαφωνίας όσον αφορά τον χαρακτηρισμό της τέφρας ως παραπροϊόν, διότι δεν πληρούνται όλοι οι όροι του άρθρου 5 παρ 1. της λειτουργίας της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ.
4. Μη πληρότητας της μελέτης στα θέματα που αφορούν:
• Στις επιπτώσεις υγειονομικές, οικονομικές, κοινωνικές, νοσηρότητας στους κατοίκους αλλά και τους εργαζόμενους της περιοχής μελέτης αλλά και της ευρύτερης περιοχής,
• Στον τρόπο εξεύρεσης / διαχείρισης φυτικής γης (Συντήρηση και αποκατάσταση).
• Στον τρόπο δημιουργίας λιμναίου στοιχείου (συγκεκριμένα μικρές και περισσότερες λίμνες χαμηλότερου βάθους).
• Στις επιπτώσεις της λειτουργίας των ορυχείων στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Παρουσιάζεται πλασματική κατάσταση αυτής, ενώ δεν γίνεται καμία προσπάθεια εκτίμησης της συμβολής των ορυχείων στην μικροσωματιδιακή ατμοσφαιρική ρύπανση (χρήση γαλακτωμάτων, αδειοδότηση γεωτρήσεων-όχι στην κατασπατάληση νερού, σκέπαστρα στους ταινιόδρομους μεταφοράς της τέφρας).
• Στην υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα στην περιοχή δραστηριότητας των ορυχείων και του τρόπου αποκατάστασης – εξομάλυνσης της επίπτωσης αυτής.
• Στους τρόπους άρδευσης των γεωργικών εκτάσεων που θα δημιουργηθούν.
• Στις επιπτώσεις της λειτουργίας των ορυχείων στις επιφάνειες της περιοχής, και στους τρόπους αντιμετώπισης αυτών, όπως οι κατολισθήσεις,.. με χαρακτηριστικό παράδειγμα το πρόσφατο ρήγμα στην περιοχή της Μαυροπηγής.
• Στις επιπτώσεις της λειτουργίας των ορυχείων σήμερα σε χλωρίδα και πανίδα της περιοχής, (παρά αναφέρεται ότι η γεωργία συμβάλει περισσότερο στην καταστροφή αυτών) και στην δημιουργία αντισταθμιστικών περιβαλλοντικών μέτρων στην λειτουργία.
Προτείνεται η υποβολή νέας μελέτης διορθωμένης στην οποία θα πρέπει να περιλαμβάνονται με σαφήνεια τα ακόλουθα:
1. Πρόβλεψη της μετεγκατάστασης του οικισμού Ακρινής σύμφωνα με την επίσημη εξαγγελία – δέσμευση του Πρωθυπουργού μας κ. Γιώργου Παπανδρέου και επιπλέον σύμφωνα με τα πορίσματα της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλήνων (Ιούνιος 2008), καθώς και του Συνηγόρου του Πολίτη (Μάρτιος 2009), τις προβλέψεις της ΚΥΑ έκδοσης Περιβαλλοντικών Όρων για την εκμετάλλευση του ορυχείου Πτολεμαΐδας (Οκτώβριος 2003) καθώς και του άρθρου 17 του Συντάγματος της Ελλάδας
2. Υπολογισμός κόστους υδάτινων πόρων ακόμη και αν δεν καταβάλλεται πραγματικό τίμημα-δημιουργία λιμνών για αρδευτική χρήση για αρδευτική και τουριστική αξιοποίηση σε επίπεδο Δημοτικών διαμερισμάτων.
3. Υποχρέωση χρήσης των ΒΔΤ, όπως προβλέπεται από την Κοινοτική Οδηγία.
4. Πρόβλεψη του περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου στην λειτουργία και στην αποκατάσταση των ορυχείων (ύδατα, βιοποικιλότητα, οπτική ρύπανση, χώροι αποθέσεων, αναδασώσεις και εμπλουτισμός οικοσυστημάτων στον Νομό, κ.λπ.).
5. Πρόβλεψη υποχρέωσης χρηματοδότησης ίδρυσης και λειτουργίας Κέντρου Επαγγελματικών παθήσεων και Βιομηχανικών ατυχημάτων στην περιοχή μας. Χρηματοδότηση δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Χρηματοδότηση μελετών νοσηρότητας και θνητότητας εις το διηνεκές (για κατοίκους και εργαζομένους ειδικότερα).
6. Η συσωρευτική δράση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της λειτουργίας των ορυχείων σε σχέση και με το σύνολο των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ Α.Ε. στην λεκάνη Πτολεμαΐδας-Αμυνταίου και συγκεκριμένα με τους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς, το δίκτυο υπερψηλής τάσης κ.λ.π. της περιοχής.
7. Νέα οριοθέτηση των ορυχείων διότι τμήματα αυτών πλησιάζουν υφιστάμενους οικισμούς (τον οικισμό Προαστίου σε απόσταση ~170m και τον οικισμό Σπηλιάς σε απόσταση ~180m), κατά παράβαση του άρθρου 81 του Κανονισμού Λατομικών και Μεταλλευτικών Εργασιών.
8. Επαναπρογραμματισμός των έργων αποκατάστασης, και η κατά το δυνατό μεσοπρόθεσμη υλοποίησή τους λόγω πρόβλεψης των αποκαταστάσεων μετά το 2020, χρόνος στον οποίο θα μειωθεί σημαντικά η δραστηριότητα της επιχείρησης και ο κύκλος εργασιών της, με κίνδυνο οικονομικής αδυναμίας της επιχείρησης να προβεί στις σχεδιαζόμενες αποκαταστάσεις σ’ αυτό το βάθος χρόνου.
9. Να γίνει αναφορά στην κατάργηση και τον αποχαρακτηρισμό της Επαρχιακής Οδού Κλείτους-Ακρινής, η οποία διασχίζει το Ορυχείο, και η πρόβλεψη κατασκευής εναλλακτικής οδού εξυπηρέτησης των κατοίκων της Ακρινής.
10. Αναδιαμόρφωση των χρήσεων γης στην περιοχή των ~147.000 στρεμμάτων που περιλαμβάνονται στο στρατηγικό σχέδιο αποκατάστασης των ορυχείων, λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις τόσο του Νομαρχιακού Συμβουλίου όσο και της ΑΝΚΟ που κατατέθηκαν τον Μάρτιο του 2010 εν’ όψη της γνωμοδότησης του νομαρχιακού Συμβουλίου για την ΜΠΕ του ορυχείου. Μέχρι την κατάθεση του νέου σχεδίου αποκατάστασης όπου θα καθορίζονται οι χρήσεις γης, να αποστείλουν οι τοπικοί φορείς τις απόψεις τους για την τελική διαμόρφωση του χώρου, ενώ το σχέδιο αποκατάστασης στην τελική του μορφή να περιλαμβάνει και τα έργα υποδομής των περιοχών.
11. Στις μελλοντικές χρήσεις γης που προβλέπεται να δημιουργηθούν, να παρουσιαστούν επίσης:
• Το σύνολο των εκτάσεων που προβλέπεται να παραχωρηθεί από τη ΔΕΗ στην τοπική κοινωνία, (περίπου 5.000 στρέμματα), για τα οποία έχει λάβει απόφαση το Δ.Σ. της ΔΕΗ για την παραχώρησή τους στην τοπική κοινωνία και 150 στρέμματα για την πίστα μηχανοκίνητου αθλητισμού (διαφοροποίηση του όρου σε σχέση με τον όρο που προτείνεται στο κεφάλαιο 9.3.12.) και η διαμόρφωση όπως έχει γίνει σύμφωνα με μελέτη που έχει αναθέσει η Ν.Α. Κοζάνης.
• Οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ που έχει ήδη δρομολογήσει η ΔΕΗ ότι θα χωροθετήσει στην περιοχή του έργου.

12. Να περιληφθεί στη μελέτη το συνολικό κόστος αποκατάστασης μέχρι το τέλος του έργου.
13. Να παρουσιαστούν τα κόστη με τιμές ΑΤΟΕ, σε περίπτωση που δεν εκτελέσει η ΔΕΗ τα έργα αποκατάστασης, αλλά ανατεθούν σε τρίτους προκειμένου να μη θεωρηθεί ότι περιορίζεται το κόστος αποκατάστασης.
14. Να τεθεί σαφές χρονοδιάγραμμα για την υποβολή των επιμέρους τεχνικών μελετών που θα καταθέσει η επιχείρηση (Ειδικές Τεχνικές Μελέτες, Μελέτες συνοδευτικών έργων κ.λ.π.).

Επιπλέον προτείνεται:
1. Να σταματήσει η λειτουργία της εφεδρικής αυλής απόθεσης τέφρας του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου, που δημιουργεί σοβαρά προβλήματα εκπομπής τέφρας επί σειρά ετών, εντός χρονικού διαστήματος ενός έτους από την ημερομηνία υπογραφής της νέας ΑΕΠΟ και να προβλεφθεί η οικονομική αξιοποίησή της.
2. Στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την τροποποίηση του Άρθρου 9 του Ν.2941/2001 που προβλέπει τη δέσμευση, από τη ΔΕΗ, των αγροτικών εκτάσεων που απαλλοτριώνονται και να επανέλθει ο όρος όπως ίσχυε με το Άρθρο 1 του Ν.1280/1982 ο οποίος προβλέπει την επαναπόδοση των εκτάσεων στο Δημόσιο χωρίς αντάλλαγμα.
3. Η σύσταση και λειτουργία «μηχανισμού υλοποίησης και παρακολούθησης της αποκατάστασης του περιβάλλοντος για την επίτευξη ενός ισορροπημένου οικοσυστήματος» και γενικότερα υποστήριξης των αρμόδιων Υπηρεσιών στον έλεγχο τήρησης των προβλεπόμενων περιβαλλοντικών όρων (ισχύοντες και αυτοί που θα εκδοθούν).

Στόχος δεν είναι η ΔΕΗ Α.Ε. να αποτελέσει μελλοντικά το μεγαλύτερο γαιοκτήμονα της περιοχής, αποδυναμώνοντας ακόμη περισσότερο τις τοπικές κοινωνίες σε μια εποχή που μετά το τέλος των δραστηριοτήτων της θα πληγούν σημαντικά. Η ΔΕΗ Α.Ε., στα πλαίσια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, έχει χρέος να μεριμνήσει για την επαναπόδοση των εδαφών στις τοπικές κοινωνίες ώστε να είναι εφικτή και η οικονομική βιωσιμότητα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.

Η απόφαση αυτή πήρε α/α 88/10