Η Κομισιόν ανοίγει την ατζέντα του ΕΣΠΑ

Στις 22-23 Νοεμβρίου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες με­ταβαίνουν στις Βρυξέλλες προκειμένου να πάρουν μέρος σε άλλη μια κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής.

Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. Μπαρόζο με τον πρωθυπουργό Αντ. Σαμαρά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την επιστολή της περιγράφει τις προτεραιότητες τις οποίες θα ήθελε να συγχρηματοδοτήσει την περίοδο 2014 - 2020

Ο στόχος ιτούτη τη φορά είναι να καταλήξουν, μεταξύ άλλων, και σε μια συμφωνία για τον κοινοτικό προϋπολογισμό της επταετίας 2014-2020, έναν προϋπολογισμό από τον οποίο θα εξαρτηθεί άμεσα και το ύψος των κοινοτικών κονδυλίων (ΕΣΠΑ) της επόμενης προγραμματικής περιόδου για την Ελλάδα.
Υποκύπτοντας σε πιέσεις χωρών, όπως κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, παρουσίασε προ ημερών ένα προσχέδιο προϋπολογισμού με σημαντικά μειωμένα κονδύλια για την πολιτική συνοχή (ύψους 236 με 280 δισ. ευρώ, ενώ η πρόταση της κυπριακής Προεδρίας έκανε λόγο για 309 δισ. ευρώ). Στην πράξη, εάν βέβαια περάσει, αυτό πρόκειται να μεταφραστεί σε λιγότερα χρήματα και για την Ελλάδα, η οποία, από εκεί που ήταν να πάρει 12 δισ. ευρώ, θα λάβει τελικώς 11,2 δισ. (συγκριτικά, για το προηγούμενο ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013, είχαν εγκριθεί 20,4 δισ. ευρώ).
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα εν λόγω χρήματα «πρέπει να αξιοποιηθούν μέχρι και το τελευταίο ευρώ», όπως τονίζει, άλλωστε, και ο ίδιος ο Ελληνας υπουργός Ανάπτυξης κ. Χατζηδάκης. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με έγγραφό της προς τις ελληνικές αρχές, προφανώς αναγνωρίζοντας την κρισιμότητα της κατάστασης του Ελληνα ασθενούς, προτείνει «έναν περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων που θεωρεί περισσότερο σημαντικές για την περίοδο 2014-2020», με στόχο τη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

Στόχος της έκθεσης είναι «να πληροφορήσει την Ελλάδα για τις απόψεις της Επιτροπής σε πρώιμο στάδιο και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο διαλόγου εν όψει της προετοιμασίας... των προγραμμάτων που θα αποτελέσουν τη βάση για τη χορήγηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων».

Η Κομισιόν προτείνει στις ελληνικές Aρχές «έναν περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων που θεωρεί περισσότερο σημαντικές για την περίοδο 2014-2020» με στόχο τη βελτιστοποίηση της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

Οι εν λόγω προτάσεις συμπεριλαμβάνονται σε έγγραφο της Κομισιόν με ημερομηνία 13 Νοεμβρίου 2012 και τίτλο «Θέση των Υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης (Partnership Agreement) και των προγραμμάτων για την Ελλάδα της περιόδου 2014-2020».
Οι κλάδοι
Η Επιτροπή προτείνει την επικέντρωση των επενδύσεων σε συγκεκριμένους τομείς με καλές εξαγωγικές προοπτικές, όπως γεωργία, ενέργεια, φαρμακευτικά προϊόντα.
Μεγάλα έργα
Σε πρώτο πλάνο τίθενται ο εκσυγχρονισμός των οδικών και ενεργειακών δικτύων, των μεταφορών και η διαχείριση αποβλήτων.
Οικονομικοί και κοινωνικοί
Οι στρατηγικοί στόχοι
Οι συντάκτες της έκθεσης κάνουν λόγο για την ανάγκη δρομολόγησης και εφαρμογής μεσοπρόθεσμων στρατηγικών με τρεις βασικούς στόχους: τη δημιουργία ενός βιώσιμου οικονομικού μοντέλου, τη διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης και τη διατήρηση του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου.
ΟΙ 5 ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΤΑΜΙΕΥΣΕΙΣ
Στόχος της έκθεσης της Κομισιόν, όπως άλλωστε καθιστούν σαφές οι συντάκτες της (εν προκειμένω οι Γενικές Διευθύνσεις: Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Κοινωνικής Ενταξης, Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, Περιφερειακής και Πολεοδομικής Πολιτικής) είναι «να πληροφορήσει την Ελλάδα για τις απόψεις της Επιτροπής σε πρώιμο στάδιο και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο διαλόγου εν όψει της προετοιμασίας της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης και των προγραμμάτων που θα αποτελέσουν τη βάση για τη χορήγηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου (Common Strategic Framework)».
Η Ελλάδα καλείται να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τα κονδύλια του ΕΣΠΑ σε συνδυασμό με άλλες πηγές ευρωπαϊκής χρηματοδότησης (Horizon 2020, COSME, CEF κ.ά.) ενσωματώνοντας όλα τα παραπάνω σε μια κοινή και καλά μελετημένη στρατηγική.
Υπό το φως των παραπάνω η Κομισιόν αναγνωρίζει για τη χώρα μας μια σειρά από «χρηματοδοτικές προτεραιότητες», δηλαδή μια σειρά από στόχους για την υλοποίηση των οποίων θα έπρεπε να δοθούν χρήματα από το ΕΣΠΑ. Πιο συγκεκριμένα, οι εν λόγω προτεραιότητες είναι πέντε:
1 Η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις και ευνοϊκού για επενδύσεις.
2 Η αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας.
3 Η δημιουργία βιώσιμων υποδομών ανάπτυξης.
4 Η διαμόρφωση μια φιλικής προς το περιβάλλον και οικολογικά βιώσιμης οικονομίας.
5 Η διαμόρφωση μιας υπεύθυνης και αποδοτικής δημόσιας διοίκησης.
«Αυτές είναι οι προτεραιότητες που η Επιτροπή θα ήθελε να συγχρηματοδοτήσει στην Ελλάδα για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2014-2020».
Σε αυτό το πλαίσιο καλεί την ελληνική πλευρά να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης (η οποία εν συνεχεία θα στηρίξει με τη σειρά της τις μεταρρυθμίσεις), να εκπονήσει ένα σχέδιο βραχυπρόθεσμων αλλά και μακροπρόθεσμων επενδύσεων και να εξασφαλίσει πως ένα επαρκές νομικό πλαίσιο θα έχει τεθεί σε λειτουργία πριν από την έναρξη της προγραμματικής περιόδου (2014-2020).
Αναφορικά με την εκταμίευση των κονδυλίων, η Επιτροπή ξεκαθαρίζει πως αυτή θα γίνεται βάσει αυστηρών ex-ante προϋποθέσεων που θα ορίζονται από τον νέο Κανονισμό Κοινών Διατάξεων (CPR). Οι εν λόγω προϋποθέσεις θα πρέπει να έχουν καλυφθεί έως την ώρα που θα κατατίθεται η Σύμβαση Εταιρικής Σχέσης στην Επιτροπή.
Σε διαφορετική περίπτωση, η Ελλάδα θα πρέπει να παραδίδει ένα σαφές χρονοδιάγραμμα με πολύ συγκεκριμένες δράσεις σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, ενώ σε κάθε περίπτωση όλες οι προϋποθέσεις θα πρέπει να έχουν υλοποιηθεί το αργότερο έως τα τέλη του 2016. Η χορήγηση των πόρων πρόκειται να βασιστεί στην αναπτυξιακή στρατηγική «Ευρώπη 2020» (για την προώθηση της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας) και να κινηθεί «θεματικά», βάσει αυστηρών προϋποθέσεων αλλά και κινήτρων απόδοσης.
«Αγκάθι» η διοίκηση
Τα στοιχήματα για την ανάταξη
Η έκθεση της Κομισιόν ξεκινά απαριθμώντας τα βασικά προβλήματα για τη χώρα μας, προβλήματα τα οποία συνιστούν ταυτόχρονα και μεγάλες προκλήσεις χρήζουσες αντιμετώπισης.
Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά σε «πληγές» όπως: η ύφεση, η υποχώρηση της εγχώριας ζήτησης, η ανεργία, η αδύναμη ανταγωνιστικότητα, η μειωμένη παραγωγικότητα, ο αυξανόμενος κοινωνικός αποκλεισμός, η φτώχεια, τα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, η μαζική μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών, η ελλιπής και εχθρική προς το περιβάλλον εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, οι ανεπαρκείς υποδομές αναφορικά με τα οδικά δίκτυα, η αναξιόπιστη ακτοπλοΐα, οι ενεργειακές ελλείψεις κ.ά.
Οσο για τα μεγαλύτερα προβλήματα, ως τέτοια αναγνωρίζονται: η αναποτελεσματική δημόσια διοίκηση (που πάσχει από έλλειψη συντονισμού αλλά και αδυναμία υλοποίησης των αποφάσεων που λαμβάνονται), ο «αδύναμος δημόσιος τομέας» (που πάσχει από «ανύπαρκτη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων», «περιστατικά διαφθοράς» και «έλλειψη διοικητικής συνέχειας», κουσούρι για το οποίο ευθύνονται οι πολιτικές παρεμβάσεις του παρελθόντος) καθώς και το «αναποτελεσματικό συγκριτικά με τα διεθνή πρότυπα» δικαστικό σύστημα.
Οι δυναμικοί κλάδοι
Σε πρώτο πλάνο τα μεγάλα έργα
Τη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος φιλικού προς τις επιχειρήσεις η Κομισιόν τη συνδυάζει με τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και με την απλοποίηση των διαδικασιών έναρξης μιας επιχείρησης (βάσει των κατευθυντήριων γραμμών της πρωτοβουλίας Small Business Act για την προώθηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων).
Επιπλέον, προτείνονται: η ενδυνάμωση των δεσμών ανάμεσα στα ερευνητικά ιδρύματα/πανεπιστήμια και στον επιχειρηματικό κόσμο, η επικέντρωση των επενδύσεων σε συγκεκριμένους τομείς με καλές εξαγωγικές προοπτικές (γεωργία, αλιεία, ιχθυοκαλλιέργειες, υδατοκαλλιέργειες, παραγωγή ενέργειας, τουρισμός, φαρμακευτικά προϊόντα, κατασκευή ηλεκτρονικών ειδών) και η ενίσχυση/προώθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Αναφορικά με τη διαμόρφωση βιώσιμων υποδομών ανάπτυξης, η Επιτροπή εστιάζει το σκεπτικό της κυρίως στον εκσυγχρονισμό των οδικών και ενεργειακών δικτύων (αγωγός της Αδριατικής, ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, σταθμοί LNG σε Καβάλα και Κρήτη κ.ά.), των μεταφορών (λιμάνια, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια κ.ά.), των εγκαταστάσεων/μεθόδων διαχείρισης αποβλήτων (δημιουργία νέων σύγχρονων εγκαταστάσεων ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων σε περιοχές όπως η Αττική και η Πελοπόννησος) καθώς και των τελωνειακών υποδομών/διαδικασιών.
Επιπλέον, προτείνεται η προώθηση μιας οικονομίας με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (φωτοβολταϊκά κ.ά.) και η επένδυση σε ανανεώσι­μες πηγές ενέργειας (ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική, από τα κύματα, βιομάζα) σε συνδυασμό με τον εκσυγχρονισμό και την επέκταση του δικτύου ηλεκτροδότησης. Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνεται και ο εξορθολογισμός των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ από το ethnos.gr