Διπλό ευρω-χτύπημα στη ΔΕΗ

Του Χάρη Φλουδόπουλου από το capital.gr...

Διπλό ευρωχτύπημα και ανώμαλη προσγείωση στα πλάνα της ΔΕΗ από τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ευρωκοινοβουλίου. Συγκεκριμένα το Ευρωδικαστήριο αποφάσισε σήμερα να απορρίψει την προσφυγή της ΔΕΗ κατά της απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης της εταιρείας στην αγορά του λιγνίτη. Η υπόθεση έχει κομβική σημασία αφού αφορά το μονοπώλιο της ΔΕΗ στον βασικό πυλώνα του εθνικού συστήματος ηλεκτροπαραγωγής του λιγνίτη, για το οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες αποφάσεις και μέτρα σε βάρος της ΔΕΗ.

Εκτός όμως από την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, σήμερα η ΔΕΗ είχε ακόμη μια αστοχία. Συγκεκριμένα δεν πέρασε από την Επιτροπή Περιβάλλοντος του Ευρωκοινωβουλίου, παρότι είχε αναχθεί ως κεντρικό θέμα της στρατηγικής της, το αίτημα να συμπεριληφθεί η Ελλάδα στις χώρες που δικαιούνται δωρεάν δικαιώματα εκπομπής ρύπων, βάσει της εξαίρεσης που είχε δοθεί σε χώρες με ΑΕΠ χαμηλότερο από το 60% του κοινοτικού μέσου όρου.
Σύμφωνα με την απόφαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, το αίτημα που είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων κυρίως από τον χώρο της οικολογίας, απορρίπτεται ενώ επιπλέον προβλέπεται να μειωθεί γρηγορότερα σε σχέση με την πρόταση της Κομισιόν το πλήθος των προς διάθεση δωρεάν δικαιωμάτων, να αποσυρθούν – καταργηθούν 800 εκ. Δικαιώματα, να δημιουργηθεί ταμείο δίκαιης μετάβασης για τις περιφέρειες που είναι εξαρτημένες από τον άνθρακα.

Η απόφαση του ευρωδικαστηρίου

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του ευρωδικαστηρίου με σημερινή του απόφαση, το ΓΔΕΕ απορρίπτει τους τέσσερις λόγους ακυρώσεως που προέβαλε η ΔΕΗ στην υπόθεση Στην υπόθεση T-169/08 RENV. Όπως αναφέρει για το ιστορικό της υπόθεσης το ευρωδικαστήριο Το 2003, η Επιτροπή έλαβε από ιδιώτη καταγγελία κατά την οποία η αποκλειστική άδεια αναζήτησης και εκμετάλλευσης λιγνίτη αντέβαινε στις αρχές του ελεύθερου ανταγωνισμού. Το 2008, η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C(2008) 824 τελικό για δύο χωριστές αγορές προϊόντων: της προμήθειας λιγνίτη και της χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας διαπιστώνοντας ότι έχει δημιουργηθεί κατάσταση ανισότητας ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα πρωτογενή καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ότι η Ελλάδα παρέχοντας στη ΔΕΗ τη δυνατότητα να διατηρεί ή να ενισχύει τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, αποκλείει ή παρακωλύει κάθε νέα είσοδο στην αγορά.
Το 2009 η Επιτροπή εξέδωσε την απόφαση C(2009) 6244 τελικό, για τον καθορισμό συγκεκριμένων μέτρων για τη διόρθωση των αντίθετων προς τον ανταγωνισμό συνεπειών της παράβασης που διαπιστώθηκε στην απόφαση της Επιτροπής του 2008. Η Ελλάδα θα έπρεπε α) να χορηγήσει μέσω διαγωνισμών δικαιώματα εκμετάλλευσης επί των κοιτασμάτων λιγνίτη της Δράμας, Ελασσόνας, Βεύης και Βεγόρας σε άλλες επιχειρήσεις, β) να απαγορεύσει στους κατόχους δικαιωμάτων εκμετάλλευσης επί των κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας να πωλούν τον εξορυσσόμενο λιγνίτη στη ΔΕΗ εκτός αν δεν υπάρχει άλλη αξιόπιστη προσφορά, γ) να διοργανώσει νέα διαδικασία παραχώρησης, σε περίπτωση ακύρωσης της υπό εξέλιξη διαδικασίας παραχώρησης δικαιωμάτων επί του κοιτάσματος της Βεύης.
Η ΔΕΗ, υποστηριζόμενη από την Ελλάδα, κατέθεσε στο ΓΔΕΕ δύο προσφυγές και ζήτησε την ακύρωση των δύο αποφάσεων της Επιτροπής. Στις 20/9/2012, το Γενικό Δικαστήριο έκανε δεκτά τα επιχειρήματα της ΔΕΗ και ακύρωσε την απόφαση C (2008) 824 (υπόθεση Τ-169/08) και την απόφαση C(2009) 6244 (υπόθεση Τ-421/09).
Ακολούθως, η Επιτροπή ζήτησε από το ΔΕΕ την αναίρεση των δύο αποφάσεων του ΓΔΕΕ προβάλλοντας ότι το δεύτερο υπέπεσε σε πλάνη περί το δίκαιο κατά την ερμηνεία και εφαρμογή της Συνθήκης ΕΚ, κρίνοντας ότι η ίδια όφειλε να προσδιορίσει και να αποδείξει την καταχρηστική συμπεριφορά στην οποία οδήγησε ή μπορούσε να οδηγήσει τη ΔΕΗ το επίμαχο κρατικό μέτρο. Στις 17/7/2014, το ΔΕΕ αποφάσισε να αναιρέσει τις αποφάσεις του ΓΔΕΕ (υποθέσεις C 553/12 P και C 554/12 P) και να τις αναπέμψει ενώπιον του τελευταίου προκειμένου αυτό να κρίνει τους λόγους που προβλήθηκαν ενώπιόν του και επί των οποίων το ΔΕΕ δεν αποφάνθηκε (υποθέσεις T-169/08 RENV και T-421/09 RENV).
Στην υπόθεση T-169/08 RENV, η ΔΕΗ προέβαλε τέσσερις λόγους ακυρώσεως της αποφάσεως C(2008) 824: α) πλάνη περί το δίκαιο καθώς και πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως, β) παράβαση της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως, γ) παραβίαση των αρχών της ασφάλειας δικαίου, της προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης και της προστασίας της ιδιωτικής περιουσίας καθώς και κατάχρηση εξουσίας και δ) παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας.
Με τη σημερινή του απόφαση το ΓΔΕΕ απορρίπτει και τους τέσσερις λόγους ακυρώσεως της ΔΕΗ.
Στην υπόθεση T-421/09 RENV, η ΔΕΗ προέβαλε τέσσερις λόγους ακυρώσεως της αποφάσεως C(2009) 6244: α) πλάνη περί το δίκαιο και πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως κατά τον ορισμό των σχετικών αγορών, β) πρόδηλη πλάνη εκτιμήσεως των πραγματικών περιστατικών και πλάνη περί το δίκαιο σχετικά με την αναγκαιότητα των επιβαλλόμενων μέτρων, γ) παράβαση της υποχρεώσεως αιτιολογήσεως και, δ) παραβίαση της αρχής της συμβατικής ελευθερίας και της αρχής της αναλογικότητας.
Με τη σημερινή του απόφαση το ΓΔΕΕ απορρίπτει και τους τέσσερις λόγους ακυρώσεως της ΔΕΗ.

Μπλόκο και στο αίτημα για τους ρύπους

Σημειώνεται ότι όχι μόνο το αίτημα για παραχώρηση δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων στην ηλεκτροπαραγωγή επί της ουσίας δεν έγινε δεκτό, τουλάχιστον με τη μορφή που είχε διεκδικήσει η ΔΕΗ. Και αυτό διότι η Ελλάδα δικαιούνται να διαθέσει δωρεάν δικαιώματα στην ηλεκτροπαραγωγή μόνο εφόσον τα έσοδα αξιοποιηθούν για πράσινες επενδύσεις (είναι εκτός η δυνατότητα κατασκευής νέων μονάδων λιγνίτη όπως ήθελε η ΔΕΗ) και επιπλέον δεν μπαίνει "φρέσκο” ευρωπαϊκό χρήμα από το νέο ταμείο. Έτσι τα χρήματα αυτά θα προέλθουν από την εθνική κατανομή που σήμερα δίνεται για τις ΑΠΕ (κυρίως) και σε ένα μικρό μέρος στη βιομηχανία (κάποια λίγα εκατομμύρια ευρώ). Σημειώνεται ότι για το θέμα υπήρξε κινητοποίηση και ελλήνων ευρωβουλευτών όπως ο Ν. Ανδρουλάκης (ΠΑΣΟΚ) και Μ. Σπυράκη (ΝΔ), ενώ το ελληνικό αίτημα υποστηρίχθηκε από τη σοσιαλιστική ομάδα. Πλέον το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ολομέλεια, όπου όμως θεωρείται απίθανο να υπάρξει θετική εξέλιξη για το αίτημα της ΔΕΗ.