To «νέο Πανεπιστήμιο» μπορεί να εξομαλύνει τις σχέσεις του αστικού δίπολου Κοζάνης και Πτολεμαΐδας

Η Πτολεμαΐδα «πρέπει» να πάρει αυτό που της αντιστοιχεί.

Με μεγάλη μου χαρά παρακολουθώ τις κινήσεις της πολιτείας για την δημιουργία ενός ανεξάρτητου Πανεπιστημιακού επιπέδου ιδρύματος στην Δ. Μακεδονία.  Η ενασχόληση μου πριν λίγα χρόνια  (σε συνεργασία με την εταιρεία ΑΝΚΟ) στην μελέτη με αντικείμενο την καταγραφή και ανάλυση βέλτιστων πρακτικών αναπροσανατολισμού της αγοράς εργασίας λόγω μετάβασης της περιοχής στην μεταλιγνιτική  περίοδο, μου δίνει άτυπα το δικαίωμα να εκφέρω την άποψη μου στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Τα τελευταία χρόνια η Πτολεμαΐδα αστικοποιήθηκε ραγδαία και άναρχα λόγω της βιομηχανίας, της εξορυκτικής δραστηριότητας και της δημογραφικής ανόδου. Η απότομη αυτή μεταβολή φαίνεται στα όρια της πόλης. Πίσω από τα τελευταία μέτωπα των οικοδομικών τετραγώνων υπάρχουν τα υπολείμματα των αγροτικών εκτάσεων και τα εναπομείναντα αγροτικά χωριά του παρελθόντος.

Η πόλη μας έχει εισέλθει εδώ και χρόνια σε κρίση, λόγω της άμεσης εξάρτησης από τον λιγνίτη και του μονολειτουργικού χαρακτήρα της.

Η μετατροπή της Πτολεμαΐδας σε πόλη ορυχείων (company town), η ένταξη μεγάλου τμήματος του πληθυσμού στην εξορυκτική δραστηριότητα, καθώς και στη λειτουργία των σταθμών παραγωγής ενέργειας και στους συμπληρωματικούς τομείς, η εγκατάλειψη της αγροτικής παραγωγής, η καταστροφή των οικισμών, η βίαιη αστικοποίηση και τέλος το περιβαλλοντικό πρόβλημα, είναι τα στοιχεία που συνθέτουν το πρόβλημα.

Παρά τα όποια προσωρινά οφέλη, τα οποία επέφερε η αξιοποίηση του λιγνίτη κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, η ανυπαρξία εναλλακτικών σεναρίων ανάπτυξης της επαρχίας Εορδαίας τείνει να οδηγήσει την Πτολεμαΐδα σε ένα προβληματικό μέλλον, το οποίο είναι γνωστό τόσο από τις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές περιοχές, του Βελγίου, της κεντρικής Αγγλίας και της πρώην ΕΣΣΔ, όσο και από τις ελληνικές, της Λαυρεωτικής και της Εύβοιας. Σημειώνεται ακόμη ότι, η ευρύτερη αποβιομηχανοποίηση και η διακοπή λειτουργίας μεγάλων βιομηχανικών μονάδων της περιοχής συνέβαλε στην επιδείνωση της κατάστασης (Παρά την “δημιουργία” της Πτολεμαΐδας V).

Στα πλαίσια των όσων έχουν αναφερθεί μέχρι τώρα, μία πιθανότατα βιώσιμη λύση για την ευρύτερη περιοχή θα μπορούσε να αποτελέσει η  ανάπλαση της ΑΕΒΑΛ (ΒΙΟΠΑ) και η αξιοποίηση του στα πλαίσια χρηματοδότησης του νέου Πανεπιστημίου στην Δ. Μακεδονίας (αν και γνωρίζω ότι η χρηματοδότηση έχει «ωριμάσει» και δεν περιέχει την Πτολεμαΐδα ) .

  Το συγκρότημα της ΑΕΒΑΛ έχει τη δυνατότητα, εκτός από το να στεγάσει πολλές περισσότερες χρήσεις από αυτές του πανεπιστημίου, να αντιμετωπισθεί ως ένα πεδίο μίας ευρύτερης ανάπλασης εμβέλειας πολύ μεγαλύτερης από τα όρια της Δυτικής Μακεδονίας. Συγκεκριμένα η ΑΕΒΑΛ έχει τη δυνατότητα να στεγάσει τμήματα του Πανεπιστήμιου , καθώς και Τεχνολογικά και Πολιτιστικά Πάρκα συνδεδεμένα με αυτό, πράγματα που θα  αποτελέσει πόλο ως προς τα εγγύς Βαλκάνια και τη Βόρεια Ελλάδα.

Παράλληλα θα λειτουργήσει ως ένα ισχυρό σημείο ανάμεσα στην  Κοζάνη και την Πτολεμαΐδα, εξομαλύνοντας τις σχέσεις του αστικού δίπολου και λειτουργώντας καταλυτικά εις όφελος των ευρύτερων πολεοδομικών και περιβαλλοντικών δεδομένων της περιοχής.

Οι νέες χρήσεις τις οποίες μπορεί να παραλάβει το συγκρότημα της ΑΕΒΑΛ μπορεί να κινούνται γύρω από τα παρακάτω:

1. Ανώτατη εκπαίδευση (εγκατάσταση νέων πανεπιστημιακών τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας).

2. Τεχνολογία και Έρευνα (επαναχρησιμοποίηση των βιομηχανικών εγκαταστάσεων, ενίσχυση και αναβάθμιση του υπάρχοντος ερευνητικού κέντρου στερεών καυσίμων, δημιουργία ερευνητικών μονάδων για την περιβαλλοντική αποκατάσταση των ορυχείων και τις τεχνολογίες αιχμής σε σχέση με το λιγνίτη, συνεργασία με ιδιωτικές επιχειρήσεις, ΔΕΗ και ΙΓΜΕ κτλ).

3. Πολιτισμός (δημιουργία μουσειακών χώρων στις πλέον αξιόλογες των εγκαταστάσεων, χώρων εκθέσεων και  χώρων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το ευρύ κοινό με αντικείμενο την ιστορία της περιοχής, τη βιομηχανική ιστορία, την ενέργεια και τον λιγνίτη).

Με τη χωροθέτηση του, το Πάρκο στην ΑΕΒΑΛ λειτουργεί σε άμεση σύνδεση με την πόλη της Πτολεμαΐδας και της Κοζάνης λόγω του ότι το συγκρότημα βρίσκεται πολύ κοντά στον κάθετο άξονα.

Τα αναμενόμενα οφέλη από την ανάπλαση της ΑΕΒΑΛ θα είναι:

1. Αναβάθμιση του ευρύτερου αστικού περιβάλλοντος των πόλεων της Πτολεμαΐδας και της Κοζάνης.

2. Δημιουργία όρων περιβαλλοντικής αναβάθμισης της περιοχής των λιγνιτωρυχείων.

3. Ενίσχυση του γεωγραφικού ρόλου της Εγνατίας οδού.

4. Προοπτική αναβάθμισης του υπάρχοντος σιδηροδρομικού δικτύου στη Δυτική Μακεδονία.

5. Ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών, της έρευνας- παραγωγής σε περιβαλλοντικής τεχνολογίες αιχμής και του ποιοτικού- πολιτιστικού τουρισμού.

6. Δημιουργία κινήτρων για εγκατάσταση επιχειρήσεων και ανάπτυξη ανάλογων δράσεων.

7. δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου.

8. Δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας για τη λειτουργία του Πάρκου.

Με βάση τις απλές αυτές σκέψεις, σαν πολίτες  επιδιώκοντας  την συμμετοχή μας στην λήψη των αποφάσεων, πρέπει προτείνουμε την δημόσια  διαβούλευση και το «άνοιγμα» του προβλήματος στην κοινωνία και αν κάποιοι δεν το θεωρούν πρόβλημα μπορούμε να το κάνουμε εμείς. 

Πρέπει να διευρύνουμε τον διάλογο και να  αναδείξουμε στάσεις και πολιτικές.

Σας ευχαριστώ

Θεόδωρος Ξανθόπουλος

Με την ιδιότητα του απλού πολίτη .

Tutor University of Hertfordshire Athens Campus (IST College)