ΔΕΗ: Ο Γολγοθάς ενός business plan που έμεινε στα... σχέδια

Αναδημοσίευση άρθρου Ελεύθερου Τύπου, 26.04.09, Βουτσαδάκης Κώστας

Εκτός χρονοδιαγραμμάτων βρίσκεται το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ για την περίοδο 2009-14, ενάμιση χρόνο σχεδόν μετά την ανακοίνωσή του. Οι ημερομηνίες ένταξης των νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής (όσων δεν έχουν ματαιωθεί) εμφανίζουν καθυστερήσεις από ένα έως δύο χρόνια και το πιθανότερο είναι, αντί να κερδηθεί το χαμένο έδαφος, να υπάρξουν μεγαλύτερες αποκλίσεις από τα χρονοδιαγράμματα που έχει θέσει η διοίκηση.
Είναι ενδεικτικό ότι η επιχείρηση επενδύει στην κατασκευή ή συμμετοχή σε μονάδες ηλεκτροπαραγωγής εκτός συνόρων, ευελπιστώντας ότι οι διαδικασίες εκεί θα προχωρήσουν πιο γρήγορα και με λιγότερες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες. Αυτό αφορά τη λιθανθρακική μονάδα στην Αλβανία, σε συνεργασία με την RWE και τον Τιτάνα, αλλά και τις συζητήσεις για συμμετοχή στο νέο πυρηνικό εργοστάσιο της Βουλγαρίας, στο Μπέλενε, που αναζωπυρώθηκαν μετά την ανοιχτή πρόσκληση που απηύθυνε ο πρόεδρος της Βουλγαρίας Γκ. Παρβάνοφ και την απάντηση του υπουργού Ανάπτυξης κ. Κ. Χατζηδάκη. Ο κ. Παρβάνοφ δήλωσε ότι «έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για διάλογο μεταξύ των δύο χωρών σχετικά με το ενδεχόμενο επενδυτικής συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας» και η απάντηση του Ελληνα υπουργού ήταν ότι το θέμα δεν έχει τεθεί επισήμως και πως «ό,τι έχουμε να πούμε και αν έχουμε να πούμε κάτι, επιφυλάσσομαι να το πούμε αν προκύψει ζήτημα».

Μπορεί η οικονομική κρίση που προκάλεσε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας να περιορίζει την πίεση για λειτουργία νέων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση.
Ομως το ενεργειακό ισοζύγιο παραμένει ελλειμματικό και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πότε θα αρχίσει η ανάκαμψη και ποια θα είναι τότε η πορεία της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Ούτε καν το Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής, που αποφάσισε να αναβάλει την ανακοίνωση της έκθεσης για τη φετινή χρονιά για το φθινόπωρο, αντί του Μαΐου, δηλώνοντας αδυναμία πρόβλεψης των μεγεθών σε αυτό το περιβάλλον.

Μονάδες υπό... απόσυρση
Σε κάθε περίπτωση, η καθυστέρηση κατασκευής των νέων μονάδων σημαίνει ότι θα παραμείνουν σε λειτουργία οι παλιές, ρυπογόνες και αντιοικονομικές μονάδες που βρίσκονται υπό «απόσυρση», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος παραγωγής της ΔΕΗ, τη ρύπανση του περιβάλλοντος και την επίτευξη των στόχων του Κιότο για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ, που ανακοινώθηκε στα τέλη του 2007, προέβλεπε έξι νέες θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Τα χρονοδιαγράμματα, που αναθεωρήθηκαν ένα χρόνο μετά, το Νοέμβριο του 2008, και πήγαν πίσω κατά 1-2 χρόνια, και αυτά όμως ήδη έχουν ξεπεραστεί. Αναλυτικά:

• Η μονάδα φυσικού αερίου στο Αλιβέρι, ισχύος 400 μεγαβάτ, έχει «κολλήσει» σε ενστάσεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Η προσπάθεια που έγινε πέρυσι το Μάρτιο να ξεπεραστούν δεν απέδωσε και οι εργασίες δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη. Η μονάδα επρόκειτο, σύμφωνα με το σχεδιασμό, να τεθεί σε λειτουργία το 2010, όμως το πιθανότερο είναι να λειτουργήσει το 2011, το νωρίτερο.
• Για τη δεύτερη μονάδα φυσικού αερίου, 800 MW, στη Μεγαλόπολη, έχουν ανοίξει οι τεχνικές προσφορές και εκκρεμούν οι οικονομικές. Ο αρχικός σχεδιασμός προέβλεπε την ένταξή της στο Σύστημα το 2011, έχει πάρει αναβολή για το 2012, στόχος που θεωρείται επιτεύξιμος, έστω και δύσκολα.
• Η δεύτερη λιγνιτική μονάδα στη Φλώρινα προκηρύχθηκε με προδιαγραφές για ισχύ 420 - 450 μεγαβάτ, η προθεσμία εκδήλωσης ενδιαφέροντος έληξε το Φεβρουάριο και ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος, καθώς δεν εμφανίστηκε κανένας ενδιαφερόμενος κατασκευαστής. Το χρονοδιάγραμμα για τη λειτουργία της μονάδας έχει ήδη πάρει παράταση ενός έτος (το 2013 αντί για το 2012). Και ο νέος στόχος θεωρείται δύσκολο να επιτευχθεί, η εξέλιξη θα εξαρτηθεί κυρίως από το πότε θα επαναπροκηρύξει η ΔΕΗ το διαγωνισμό και με ποιες προδιαγραφές. Οι εκτιμήσεις λένε ότι η μονάδα θα προκηρυχθεί με μεγαλύτερη ισχύ, ενώ υπάρχουν πληροφορίες που αναφέρουν ότι θα επιδιωχθεί ιδιωτική συμμετοχή στην επένδυση, κάτι που προεξοφλείται ότι θα προκαλέσει την αντίδραση της ΓΕΝΟΠ.
• Αναβολή για δύο χρόνια έχει πάρει και η λιγνιτική μονάδα Νο5 στην Πτολεμαΐδα, ισχύος 450 μεγαβάτ, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Το νέο χρονοδιάγραμμα είναι για το 2014, αντί για το 2012.
• Αλλες δύο μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που περιλαμβάνονταν στο επιχειρησιακό σχέδιο έχουν ματαιωθεί. Είναι οι δύο λιθανθρακικές μονάδες στο Αλιβέρι και τη Λάρυμνα, ισχύος από 800 μεγαβάτ, με χρονοδιάγραμμα λειτουργίας το 2014 και το 2015 αντίστοιχα (από 2013 και 2014 που ήταν ο αρχικός στόχος με το επιχειρησιακό πρόγραμμα που ανακοινώθηκε το 2007).
Οι δύο μονάδες τέθηκαν εκτός σχεδιασμού μετά την κυβερνητική απόφαση να μην ενταχθεί ο λιθάνθρακας στο ενεργειακό ισοζύγιο και παραμένουν έτσι «μέχρι νεωτέρας». Η ΔΕΗ εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ του λιθάνθρακα, για να κάνει όμως τις επενδύσεις θα πρέπει να αλλάξει και πάλι ο ενεργειακός σχεδιασμός ως προς το «καλάθι» καυσίμων που θα χρησιμοποιείται στην ηλεκτροπαραγωγή και το βαθμό εξάρτησης από τις επιμέρους πηγές ενέργειας.

Mαταιώσεων... συνέχεια
Η ΔΕΗ ματαίωσε επίσης (ύστερα από καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και το διαγωνισμό για την κατασκευή μονάδας φυσικού αερίου, ισχύος 160 μεγαβάτ, που επρόκειτο να τοποθετηθεί το καλοκαίρι στην Κομοτηνή, για την κάλυψη της θερινής αιχμής. Το επενδυτικό πρόγραμμα της ΔΕΗ για την κατασκευή θερμικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ξεπερνά τα 4 δισ. ευρώ, μέγεθος που αρκεί για να συμπεράνει κανείς ότι οι συγκρούσεις συμφερόντων θα είναι σφοδρές.

Τα «σαράβαλα» υπερκάλυψαν τα δικαιώματα ρύπων

Μετά το 2013, οι ευρωπαϊκές εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής θα εξαιρεθούν από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων

Τι σημαίνει για το περιβάλλον η διατήρηση σε λειτουργία των παλιών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ φαίνεται από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα για το 2008.

Σύμφωνα με την επεξεργασία από την Greenpeace και την οργάνωση Πολίτες κατά του Λιθάνθρακα, το 2008 οι μονάδες της ΔΕΗ εξέπεμψαν συνολικά περί τα 52 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα, 18% πάνω σε σχέση με τα δικαιώματα ρύπανσης που έχουν δοθεί δωρεάν στην Επιχείρηση με βάση το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής Δικαιωμάτων Εκπομπών.

Οι μονάδες των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών Πτολεμαΐδας και Μεγαλόπολης, οι περισσότερες από τις οποίες -σύμφωνα με το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ- βρίσκονται υπό «απόσυρση», εξέπεμψαν πάνω από 10,4 εκατ. τόνους διοξειδίου.

Συνολικά έξι μονάδες στην Πτολεμαΐδα και δύο στη Μεγαλόπολη, ισχύος 913 μεγαβάτ, θα τεθούν εκτός λειτουργίας όταν υπάρξει επαρκές παραγωγικό δυναμικό για την κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Το θέμα θα αποκτήσει ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις μετά το 2013, οπότε οι ευρωπαϊκές εταιρίες ηλεκτροπαραγωγής θα εξαιρεθούν από τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων.

Θα πρέπει δηλαδή να αγοράζουν τα δικαιώματα για το σύνολο των αερίων του θερμοκηπίου που θα εκπέμπουν οι μονάδες, προοπτική που -σύμφωνα με τις μελέτες του Πολυτεχνείου- οδηγεί σε αυξήσεις στα τιμολόγια του ηλεκτρικού της τάξης του 40%.