Έντεκα καθηγητές ζητούν διάλογο για την πυρηνική τεχνολογία στην Ελλάδα

Αναδημοσίευση: www.capital.gr, 18/5/10

Το διάλογο για την αξιοποίηση της πυρηνικής τεχνολογίας ανοίγουν 11 καθηγητές και επιστήμονες που εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση με αφορμή το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ. Οι επιστήμονες εστιάζουν μεταξύ άλλων στον παράγοντα της οικονομικότητας που θα πρέπει να συνυπολογιστεί στις αποφάσεις για το ενεργειακό μέλλον της χώρας. Αναλυτικά η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ανακοίνωση για το σχέδιο νόμου των ΑΠΕ αναφέρει:

Ανακοίνωση για το Σχέδιο Νόμου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε)

Πρόσφατα υποβλήθηκε νομοσχέδιο για την επιτάχυνση της ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας που θέτει σαν εθνικό στόχο «συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό τουλάχιστον 40%». Το νομοσχέδιο τιμολογεί την κιλοβατώρα (kWh) που απορροφάται από το Δίκτυο σε τιμές που κυμαίνονται από ευρώ 0,1054 (0,08785 επί 1,20 προσαύξηση) για αιολική ενέργεια, μέχρι ευρώ 0,66 (626% επάνω) για φωτοβολταϊκά. Φυσικά το κόστος στον καταναλωτή και φορολογούμενο πολίτη είναι σημαντικά υψηλότερο. Για χερσαίες εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας σε θέσεις χαμηλού αιολικού δυναμικού προβλέπεται επί πλέον προσαύξηση της τιμής που είναι αντιστρόφως ανάλογη του αιολικού δυναμικού, δηλαδή όταν χαμηλώνει η απόδοση η τιμή μεγαλώνει.

Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας είναι κρίσιμης σημασίας για την οικονομία της χώρας. Και έχει ιδιαίτερη βαρύτητα όταν η χώρα βαδίζει προς στην βαθύτερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, και η παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα είναι δύο από τα κύρια αίτια αυτής της κρίσης. Ζητούμε από το Υπουργείο να πληροφορήσει την χώρα ποιό είναι το προβλεπόμενο κόστος αυτού του νόμου στην Ελληνική οικονομία, και στους Έλληνες φορολογούμενους, σε ποιές μελέτες στηρίζεται αυτό το κόστος, και σε ποιές μελέτες στηρίζεται το συμπέρασμα ότι αυτή είναι η καλύτερη λύση.

Το νομοσχέδιο καλύπτει 15 Α.Π.Ε πού το κόστος τους στο Δίκτυο ανά kWh, όπως προαναφέρθηκε, κυμαίνεται από ευρώ 0,1054 μέχρι ευρώ 0,66 (626% επάνω). Υπάρχουν άπειροι συνδυασμοί αυτών των Α.Π.Ε που δίνουν την απαιτούμενη συνολική ενέργεια με κόστος ευρώ ανά kWh από 0,1054 μέχρι 0,66. Το νομοσχέδιο δεν προσδιορίζει τον συνδυασμό πού προσφέρει το ελάχιστο κόστος, είναι αδιάφορο σε αυτή την τεράστια διαφορά κόστους πού μπορεί να έχει επώδυνες συνέπειες στην οικονομία, ιδιαίτερα όταν η χώρα είναι στα πρόθυρα της πτώχευσης. Από μόνη της αυτή η έλλειψη επιβάλλει την απόσυρση του νομοσχεδίου.

Στην Ισπανία, πού έχει το μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε, προβλέπεται ότι το 2010 η παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε θα πάρει 6,3 δισεκατομμύρια ευρώ από κρατικές επιχορηγήσεις. Στις 30 Απρίλιου, 2010, δημοσιεύθηκε (Bloomberg.com) ότι η Ισπανική κυβέρνηση, για να αποφύγει την τύχη της Ελλάδας, διαπραγματεύεται την μείωση επιχορηγήσεων σε ηλιακούς σταθμούς ενέργειας, μέτρο αναγκαίο για να κερδίσει η οικονομία της ανταγωνιστικότητα.

Τον περασμένο Δεκέμβρη, ο πρόεδρος της ΔΕΗ κ. Αρθούρος Ζερβός ανέφερε ότι το 2013 η επιβάρυνση της επιχείρησης για τις εκπομπές CΟ2 θα φτάσει σε 1,3 δις. ευρώ το χρόνο και με τη τεράστια αυτή επιβάρυνση «ή θα φαλιρίσει η ΔΕΗ ή θα πρέπει να αυξηθούν τα τιμολόγια». Ανέφερε ότι η ΔΕΗ θα προχωρήσει με την μονάδα λιγνίτη Πτολεμαϊδα 5 και τη νέα μονάδα λιγνίτη Μελίτη 2 στη Φλώρινα. Τον Μάρτιο 2010 ο κύριος Ζερβός δήλωσε «.. οι Α.Π.Ε μεσοπρόθεσμα θα μειώσουν το κόστος της κιλοβατώρας αλλά θα το μειώσουν συγκριτικά με την περίπτωση στην οποία δεν θα είχαν χρησιμοποιηθεί. Δηλαδή, αν συνεχίσουμε να χρησιμοποιούμε μαζικά άλλες μορφές ενέργειας όπως π.χ. ο λιγνίτης, τότε θα μεγιστοποιήσουμε τα πρόστιμα της ΕΕ..»

Στις προγραμματικές τις δηλώσεις η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΠΕΚΑ) κυρία Τίνα Μπιρμπίλη ανέφερε ότι βασικός στόχος και δέσμευση του Υπουργείου αποτελεί η «μετάβαση στην εποχή της ενέργειας χαμηλών ή και μηδενικών εκπομπών CΟ2, χωρίς η πυρηνική ενέργεια να συμπεριλαμβάνεται στις αποδεκτές από εμάς λύσεις».

Ο ήλιος και ο άνεμος είναι διαλείπουσες πηγές, και μέχρι να λυθεί το πρόβλημα της εναποθήκευσης ενέργειας, αναγκαστικά απαιτείται ενέργεια βάσης για κάλυψη όταν δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ή δεν φυσάει ο άνεμος. Πηγές βάσεις είναι τα ορυκτά καύσιμα (λιθάνθρακας, λιγνίτης, υδρογονάνθρακες ), η πυρηνική ενέργεια και οι υδατοπτώσεις (όπου υπάρχουν σε αφθονία). Όλα τα ορυκτά καύσιμα εκλύουν CΟ2, αν και οι εκλύσεις από φυσικό αέριο είναι χαμηλότερες από αυτές από λιγνίτη και λιθάνθρακα. Ο λιγνίτης είναι μία από τις ρυπαρότερες πηγές ενέργειας. Η καύση ορυκτού άνθρακα εκλύει εκτός από CΟ2, οξείδια του αζώτου και θείου, και πολλά επικίνδυνα βαρέα μέταλλα. Ο ορυκτός άνθρακας περιέχει επίσης χαμηλές ποσότητες ουρανίου και θορίου και άλλα ραδιενεργά στοιχεία και ισότοπα. Έχει υπολογισθεί ότι η ραδιενεργός δόση από την λειτουργία μιας μονάδας λιθάνθρακα1.000 ηλεκτρικών μεγαβάτ είναι 100 φορές μεγαλύτερη από αυτή που προκύπτει από την λειτουργία μιας ισοδύναμης πυρηνικής μονάδας. Είναι γνωστά τα αντίστοιχα δεδομένα για τον Ελληνικό λιγνίτη;

Η Ελλάδα δεν είναι προικισμένη με αρκετές υδατοπτώσεις, και η επάρκεια νερού είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα της χώρας και γίνεται μεγαλύτερο με το χρόνο. Σήμερα η πυρηνική ενέργεια είναι η μόνη πηγή που μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην λύση του ενεργειακού προβλήματος σε συνδυασμό με τις «οικονομικές» Α.Π.Ε. Είναι τεχνολογικά αναπτυγμένη, δεν εκλύει αέρια του θερμοκηπίου, και είναι οικονομικά ανταγωνίσιμη με τα ορυκτά καύσιμα, και φθηνότερη εάν υπολογισθεί το κόστος του CΟ2. Ενδεικτικά, σε πρόσφατη μελέτη του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (Projected Costs of Generating Electricity – 2010 Edition) το κόστος ηλεκτρισμού από πυρηνική ενέργεια στις 21 χώρες της μελέτης κυμαίνεται σε δολάρια ανά kWh από 0,02 μέχρι 0,082 για προεξοφλητικό επιτόκιο 5% ( κόστος Α.Π.Ε νομοσχεδίου από ευρώ 0,1054 μέχρι ευρώ 0,66).

Οι ακόλουθες Ευρωπαϊκές χώρες παράγουν πάνω από το ένα τέταρτο της ηλεκτρικής τους ενέργειας από πυρηνική ενέργεια: Γαλλία 78%, Λιθουανία 73%, Βέλγιο 54%, Σλοβακία 56%, Ουκρανία 47% , Σλοβενία 42%, Βουλγαρία 33%, Ουγγαρία 37%, Σουηδία 42% , Ελβετία 39%, Τσεχία 32%, Φινλανδία 30%, και Γερμανία 28%. Η Ιταλίαa έχει αντιστρέψει την αντιπυρηνική πολιτική της, η Σουηδία έχει ανακαλέσει την τριακονταετή απαγόρευση για την κατασκευή νέων πυρηνικών μονάδων, to Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει την επένδυση στην πυρηνική ενέργεια, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η πυρηνική ενέργεια παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση στην οικονομία χαμηλών εκπομπών CΟ2.

Η Δανία, που καλύπτει 20% της ηλεκτρικής της ενέργειας από αιολική ενέργεια, στηρίζει την ενέργεια βάσης της στην διασύνδεση του ηλεκτρικού δικτύου της με την Νορβηγία (υδροηλεκτρική ενέργεια) και την Σουηδία (υδροηλεκτρική και πυρηνική ενέργεια). Επί πλέον η Δανία είναι ηγέτιδα χώρα στην κατασκευή ανεμογεννητριών(ιδία χρήση και εξαγωγή).

Ο James Lovelock, ιστορικός πατέρας του περιβαλλοντικού κινήματος, έχει πεί « η πυρηνική ενέργεια είναι η μόνη οικολογική λύση», και πολλές ηγετικές μορφές του κινήματος που ήσαν εναντίον της πυρηνικής ενέργειας σήμερα εκφράζουν όμοιες απόψεις. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο Patrick Moore, συνιδρυτής της οργάνωσης Greenpeace, και ο Stephen Tindale, ηγέτης του Βρετανικού κλάδου της ίδιας οργάνωσης, 2000 – 20005.

Το υπουργείο ΠΕΚΑ πρέπει να περιλάβει στις τεχνοοικονομικές μελέτες του και την πυρηνική ενέργεια και να εξηγήσει γιατί δεν «συμπεριλαμβάνεται στις αποδεκτές από εμάς λύσεις». Έτσι ο Ελληνικός λαός θα γνωρίζει ποιό είναι και γατί πληρώνει το κόστος που επιβάλει η τελικά επιλεχθείσα λύση.

Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί ότι εδώ θίγουμε μόνο μερικά από τα κύρια σημεία του νομοσχεδίου, το οποίο εγείρει πολλά ερωτηματικά. Π.χ., ορίζεται ότι η άδεια λειτουργίας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε αποφασίζεται σε δύο μήνες από την υποβολή της αίτησης. Είναι δύο μήνες αρκετοί για ένα μεγάλο σταθμό ή αιολικό πάρκο, και γιά την ενημέρωση και συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία έγκρισης του έργου;

Κωνσταντίνος Π. Τζάνος, Δρ. Πυρηνικής Τεχνολογίας
Νικόλαος Τσουλφανίδης, Ομότιμος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Missouri
Δημήτρης Μ. Κόκκινος, Δρ. Πυρηνικής Φυσικής
Λάμπρος Λόις, Δρ. Πυρηνικής Τεχνολογίας
Σταύρος Μπασέας, Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Πέτρος Αντωνόπουλος, Δρ. Πυρηνικής Τεχνολογίας
Ιωάννης Κωνσταντόπουλος, Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
Ελευθέριος Χ. Τσουκαλάς, Καθηγητής, Purdue University
Δήμητρα Ευαγγέλου, Asst. Professor of Engineering Education, Purdue University
Ευαγγελία Γεωργοπούλου, Δρ. Θεωρητικής Μηχανικής
Παναγιώτης Γεωργόπουλος, Δρ. Επιστήμης Υλικών