Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Να σταματήσει η υπερεκμετάλλευση των περιορισμένων υδάτινων πόρων της Ευρώπης

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε σήμερα έκθεση για την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και των ξηρασιών. Παρά τις εντονότερες βροχοπτώσεις στον ευρωπαϊκό νότο το 2009 σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, χρειάζεται να καταβληθούν ακόμη μεγαλύτερες προσπάθειες για να αντιστραφεί η διαδικασία υπερεκμετάλλευσης των περιορισμένων υδάτινων πόρων. Μια αποτελεσματική πολιτική τιμολόγησης των υδάτων, καθώς και η λήψη μέτρων για την αποδοτικότητα και την εξοικονόμηση του νερού είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διασφάλιση ικανοποιητικής ποιότητας του νερού στην Ευρώπη, ικανής να καλύψει τις ανάγκες των χρηστών και να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής.

Ο Επίτροπος περιβάλλοντος της ΕΕ Janez Potočnik δήλωσε: «Νερό ίσον ζωή – άρα, η υδατική πολιτική είναι η ασφάλεια ζωής μας. Η παρούσα έκθεση επισημαίνει τη σημασία της ενσωμάτωσης της υδατικής πολιτικής σε ευρύτερους στόχους πολιτικής σε όλα τα επίπεδα: ενωσιακό και εθνικά. Περισσότερο απ’ ο,τιδήποτε άλλο, οι υδατικές πολιτικές μας πρέπει να είναι αειφόρες: δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να «δανειζόμαστε» νερό από το μέλλον.»

Λειψυδρία – ένα πρόβλημα ευρωπαϊκής κλίμακας

Η ισορροπία μεταξύ ζήτησης και διαθεσιμότητας νερού έφθασε σε κρίσιμο σημείο σε πολλές περιοχές της Ευρώπης. Λειψυδρία και ξηρασίες ανέκυψαν ως μείζον πρόβλημα, ενώ η κλιματική μεταβολή αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση.

Σύμφωνα με τη νέα έκθεση, ορισμένα κράτη μέλη έρχονται ήδη αντιμέτωπα με προβλήματα μόνιμης λειψυδρίας σε ολόκληρη την επικράτειά τους. Το πρόβλημα δεν περιορίζεται στις μεσογειακές χώρες. Η Τσεχική Δημοκρατία ανέφερε την ύπαρξη περιοχών με συχνή λειψυδρία, ενώ η Γαλλία και το Βέλγιο επισήμαναν την υπερεκμετάλλευση υδροφόρων οριζόντων.

Επί σειρά ετών, η Επιτροπή πίεσε τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν λύσεις όπως τιμολόγηση του νερού, βελτίωση των μέσων διαχείρισης των υδάτων ή μέτρα για την αποτελεσματικότερη διαχείριση και την εξοικονόμηση υδάτινων πόρων.

Από έκθεση που υπεβλήθη στην Επιτροπή το 2009 προκύπτει ότι η επιβολή απαιτήσεων για τις συσκευές που χρησιμοποιούν νερό στο πλαίσιο της επεκταθείσας οδηγίας για τον οικολογικό σχεδιασμό θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικούς καρπούς όσον αφορά την εξοικονόμηση νερού. Εάν συνυπολογίζονταν όλα τα προϊόντα που χρησιμοποιούν εγχώριες υδάτινες πηγές, θα είχαμε μείωση της τάξεως του 19% στη συνολική κατανάλωση νερού – δηλ. μείωση κατά 3,2% των συνολικών απολήψεων νερού στην ΕΕ. Ο περιορισμός της κατανάλωσης νερού σε προϊόντα που σχετίζονται με την κατανάλωση ενέργειας - όπως είναι οι βρύσες, τα ντους και οι μπανιέρες - μπορεί επίσης να επιφέρει μείωση κατά 20% των αναγκών σε θέρμανση, ενώ ενδεχόμενες αλλαγές στη συγκεκριμένη στιγμή που επιλέγεται για το ντους, στη συχνότητα των λουτρών ή στη χρήση του νερού της βρύσης, μπορούν να επιτρέψουν εξοικονόμηση από 20 έως 30%.

Η σημερινή έκθεση επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η ορθολογική διαχείριση του νερού πρέπει να στηρίζεται στην ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, με πρώτη τη διαχείριση της ζήτησης. Η διαχείριση της προσφοράς θα πρέπει να εξετάζεται μόνον αφ’ ης στιγμής εξαντληθούν τα περιθώρια εξοικονόμησης νερού.

Η έκθεση εκφράζει επίσης τις ανησυχίες της Επιτροπής για την καθυστέρηση της εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα στα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο από τη λειψυδρία. Η προθεσμία υποβολής, εκ μέρους των κρατών μελών, των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμού της Ευρώπης έληγε τον Μάρτιο, πλην όμως σε ορισμένα κράτη μέλη οι διαβουλεύσεις για τα εν λόγω σχέδια έχουν μόλις αρχίσει.

Προς την κατάρτιση ενός προσχεδίου για τη διαφύλαξη των υδάτων στην ΕΕ

Η Επιτροπή εγκαινιάζει σειρά προπαρασκευαστικών δραστηριοτήτων ενόψει μιας επανεξέτασης της πολιτικής της σχετικά με τη λειψυδρία και τις ξηρασίες, η οποία θα πραγματοποιηθεί το 2012. Το 2010, η Επιτροπή θα επικεντρώσει την προσοχή της στην απόδοση και ειδικότερα στις δυνατότητες εξοικονόμησης στα κτίρια, στον περιορισμό των διαρροών και στην απόδοση της χρήσης του νερού στη γεωργία.

Τα αποτελέσματα των εν λόγω δραστηριοτήτων θα αξιοποιηθούν για την κατάρτιση του «προσχεδίου για τη διαφύλαξη των υδάτων στην ΕΕ» του 2012, καθώς και τον απολογισμό της εφαρμογής της οδηγίας πλαίσιο για τα ύδατα και την επανεξέταση της έκθεσης περιβαλλοντικών πόρων, όπως των υδάτων, της βιοποικιλότητας και του εδάφους, σε απειλές όπως είναι οι κλιματικές επιπτώσεις και άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις.

Πλήρες κείμενο της έκθεσης (στα αγγλικά):
http://ec.europa.eu/environment/water/quantity/scarcity_en.htm