Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας: Το πρώτο «Πράσινο Πανεπιστήμιο» της Ευρώπης

του Ηλία Βλαχόπουλου, π. Βουλευτή Ν. Κοζάνης, μέλους Διοικ. Επιτροπής Πανεπ. Δυτ. Μακεδονίας

Η Κοζάνη ως ενεργειακή καρδιά όλης της Ελλάδος, και ως προτεινόμενο ‘’Κέντρο Πράσινης Ανάπτυξης’’ από τον Πρωθυπουργό,(προεκλογική του ομιλία στην Κοζάνη και άλλες δημόσιες αναφορές του) έχει και τη δυνατότητα να πρωταγωνιστήσει στο μέλλον με πρωτοβουλίες που αφορούν το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας( ΠΑΔΥΜΑΚ) μπορεί να αποτελέσει τον φορέα μιας τέτοιας πορείας. Πρόταση μου είναι το ΠΑΔΥΜΑΚ να γίνει το πρώτο «Πράσινο» Πανεπιστήμιο της Ευρώπης. Ένα Πανεπιστήμιο που θα χρησιμοποιήσει την «Πράσινη» (βιώσιμη) ανάπτυξη ως κοινή πλατφόρμα για την ανάπτυξη και παραγωγή, έρευνας, γνώσης τεχνολογίας και ευαισθησίας. Ένα Πανεπιστήμιο που θα επωφεληθεί από την πληθώρα των Κοινοτικών Κονδυλίων που απευθύνονται σε πρωτοβουλίες σχετικές με το περιβάλλον ως απάντηση στις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.


Καινοτόμο, Διαφορετικό και Ανταγωνιστικό Πανεπιστήμιο

Σήμερα, επιστημονικά πεδία όπως: Ενέργεια, Μηχανική, Αρχιτεκτονική, Πληροφορική, Οικονομία, Εκπαίδευση και Περιβάλλον, ως ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ, υπερκαλύπτονται από τα υπάρχοντα Ελληνικά Πανεπιστήμια. Δεν χρειαζόμαστε ένα ακόμη ‘’μικρό’’ αντίγραφο αυτού του ακαδημαϊκού μοντέλου.
Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ένα Πανεπιστήμιο το όποιο θα δημιούργησει την υποδομή για τη ‘’στέγαση’’ και άνθιση των παραπάνω πεδίων, κάτω από την ομπρέλα της Πράσινης Ανάπτυξης. Ένα καινοτόμο, διαφορετικό και ανταγωνιστικό Πανεπιστήμιο, το οποίο θα μπορέσει να καλύψει το κενό που έχει δημιουργηθεί και υπάρχει μεταξύ των παραδοσιακών ακαδημαϊκών δομών και των σύγχρονων αναγκών της κοινωνίας.
Το «Πράσινο ΠΑΔΥΜΑΚ» θα είναι πρωτοποριακό, καθώς όλο του το πρόγραμμα θα σχεδιαστεί έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια συγκυρία και υποδομή γύρω από την Πράσινη Ανάπτυξη. Η υποδομή αυτή θα μοχλοποιήσει-ενεργοποιήσει τις δυνατότητες που εμπεριέχονται στα παραπάνω επιστημονικά πεδία και οι οποίες ως τώρα, λόγω της έλλειψης η αδυναμίας διατμηματικής συνεργασίας και συντονισμού, είναι αδύνατον να αξιοποιηθούν. Στον σύγχρονο πολύπλοκο κόσμο η εύρεση λύσεων για ένα πρόβλημα, όπως για πάραδειγμα η κοινωνική ανισότητα, επιβάλλει την αντιμετώπιση πολυδιάστατων προκλήσεων όπως: περιβαλλοντική επιβάρυνση, ανεξέλεγκτη αστικοποίηση ,ανεργία και γενικά συνέπειες της παγκοσμιοποίησης κ.λ.π Το περιβάλλον δεν είναι μια υπόθεση που αφορά μόνο τους περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένους, αλλά είναι μια υπόθεση που αφορά όλους, καθώς έχει άμεση επίδραση στη γεωργική παραγωγή, τη διατροφή, τη δημόσια υγεία και την κοινωνική συνοχή, την οικονομία εν γένει, πέρα από τις μεγάλες καταστροφές που προκαλούν τα έντονα και συχνά μετεωρολογικά φαινόμενα. Η ανάγκη για διεπιστημονική συνεργασία είναι επιβεβλημένη.
Παράδειγμα μιας τέτοιας προσπάθειας αποτελεί το Ινστιτούτο Γης του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης (Earth Institute) το οποίο δημιουργήθηκε για να γεφυρώσει διαφορετικά επιστημονικά πεδία μέσω του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, ένας καθηγητής Αστικού Σχεδιασμού μπορεί να συνεργαστεί με τον καθηγητή του τμήματος Πολιτικών μηχανικών και τον επιστήμονα Κλιματικής αλλαγής για να πραγματοποιήσουν μια μελέτη για αστικές παρεμβάσεις με εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας (ελάχιστη κατανάλωση ενέργειας με ελάχιστη επιβάρυνση του περιβάλλοντος) που αποβλέπουν στην εξομάλυνση της επίδρασης της κλιματικής αλλαγής (πχ. Προστασία παραθαλάσσιου μετώπου από την άνοδο του υδάτινου ορίζοντα για παραθαλάσσιες περιοχές ή εφαρμογή πράσινων οροφών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές για εξομάλυνση των υψηλών θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού).
Φυσικά δεν έχουμε την ιστορία και πορεία του Κολούμπια, αλλά αυτό αποτελεί και το πλεονεκτημά μας, καθώς ξεκινάμε φρέσκοι, χωρίς «βαρίδια» και δομές του παρελθόντος, να δημιουργήσουμε ένα Ίδρυμα που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του μέλλοντος, οι οποίες όλο και περισσότερο αφορούν όχι πια μόνο τη δράση του ανθρώπου, αλλά τη δράση-επίδραση-αντίδραση ανθρώπου και περιβάλλοντος. Οτιδήποτε κάνουμε έχει άμεση επίδραση στο περιβάλλον.

Προγράμματα Σπουδών στη ‘’Γλώσσα’’ της Αειφόρου Ανάπτυξης

Το ακαδημαϊκό πρόγραμμα θα αποτελείται από μια σειρά μαθημάτων κορμού υποχρεωτικά για τους φοιτητές όλων των τμημάτων. Αυτά τα μαθήματα θα αποτελέσουν την κοινή πλατφορμα πάνω στην οποία θα ευδοκιμήσει η περαιτέρω συνεργασία και ανταλλαγή γνώσεων. Οι επιστήμονες του μέλλοντος πρέπει να επικοινωνούν στην κοινή γλώσσα του μέλλοντος, τη γλώσσα της αειφόρου ανάπτυξης.
Σε αυτή την κοινωνία του μέλλοντος, κάθε επέμβαση στο χώρο θα λαμβάνει υπόψη την επίδραση της στο φυσικό περιβάλλον. Για να επιτευχθεί αυτό χρειαζόμαστε μηχανολόγους που θα δημιουργήσουν τις «καθαρές» μηχανές του μέλλοντος, μηχανικούς και αρχιτέκτονες με γνώσεις πάνω στις φιλικές προς το περιβάλλον υποδομές και τεχνολογίες, μηχανικούς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών που θα εξασφαλίζουν γρήγορη και φθηνή επικοινωνία με την λιγότερη δυνατή κατανάλωση ενέργειας, οικονομολόγους που κατανοούν τη σημασία της βιώσιμης ανάπτυξης και γνωρίζουν τρόπους για την επίτευξή της, περιβαλλοντολόγους που ερευνούν και παρακολουθούν το περιβάλλον και φυσικά εκπαιδευτικούς ευαισθητοποιημένους απέναντι στο περιβάλλον και ικανούς να μεταδώσουν αυτή την ευαισθησία στη νέα γενιά που θα αποτελέσει και την κοινωνία του μέλλοντος.
Η προσπάθεια μας θα πρέπει να είναι ‘’η σύνδεση της οικολογίας, με την υγεία, την οικονομία και τον πολιτισμό (κοινωνία). Ουσιαστικά , μια βιώσιμη κοινωνία πρέπει να συνυπάρχει μ’ένα καθαρό περιβάλλον, ώστε οι πολίτες να είναι υγιείς (σωματικά και ψυχικά), η οικονομία να συνεχίζει να αναπτύσσεται (σεβόμενη τη φυσική περιουσία ώστε να έχει αέναη πρόσβαση στην αξιοποίησή της), και ο πολιτισμός να ανθίζει από τους πνευματικά υγιείς πολίτες της. Η συνέργεια όλων αυτώn των παραμέτρων οδηγεί σε μια βιώσιμη και ευημερούσα κοινωνία’’.

Βιώσιμη Κοινωνία και ‘’Πράσινο’’ Πανεπιστήμιο.

Απαραίτητη όμως είναι η ενισχυμένη συμμετοχή των Ανθρωπιστικών Σπουδών και σχετικών Μαθημάτων στα εν λόγω προγράμματα ,για την ώσμωση Αρχών, Αξιών της Ζωής και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με τις Μεθόδους, τους Στόχους και τα Επιτεύγματα της Επιστήμης ,της Τεχνολογίας και της Οικονομίας ,για μία Βιώσιμη Κοινωνία. Και φυσικά θα χρειαστούμε τις απαραίτητες δομές που θα φιλοξενήσουν την αλληλεπίδραση των παραπάνω ρόλων. Το «Πράσινο» Πανεπίστημιο μπορεί να αποτελέσει το θέμελιο για την δημιουργία αυτών δομών.

Πρώτο δείγμα γραφής οι κτηριακές του εγκαταστάσεις

Ένα δείγμα γραφής για μία τέτοια πορεία μπορεί να δοθεί από τις ίδιες τις κτηριακές εγκαταστάσεις, οι οποίες μπορούν να σχεδιαστούν ακολουθώντας παγκόσμιες προδιαγραφές βιοκλιματικού σχεδιασμού, όπως για παράδειγμα το Αμερικάνικο πιστοποιητικό LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) με το οποίο πέρα από την παγκόσμια προβολή που θα επιτύχουμε ως το πρώτο Platinum LEED® * Campus στον κόσμο, θα αποδείξουμε και θα επιδείξουμε τα οφέλη και τις δυνατότητες των φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών.

*το ”Platinum LEED®” αποτελεί την υψηλότερη διάκριση στην αξιολόγηση LEED.

ΗΛΙΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ