Η Διακρατική Συμφωνία για τον ΤΑΡ δεν διασφαλίζει απαραίτητα την κατασκευή του

Με ορατό τον κίνδυνο να χάσει την ευκαιρία μίας σημαντικής επένδυσης στον χώρο του φυσικού αερίου η Ελληνική κυβέρνηση συναίνεσε τελικά στην διαπραγμάτευση και αποδοχή της διακρατικής συμφωνίας Ελλάδας –Αλβανίας – Ιταλίας για τον αγωγό ΤΑΡ, η οποία πρόκειται να υπογραφεί στην Αθήνα στις 13 Φεβρουαρίου. Πρόκειται περί μιας θαρραλέας απόφασης, εν όψει της δύσκολης φάσης που διέρχονται οι σχέσεις της χώρας με την Αλβανία. Μιας απόφαση που επιχειρεί την επαναφορά της Ελλάδας στο γεωπολιτικό ενεργειακό παιχνίδι.

Ως γνωστό ο ανεξάρτητος αγωγός ΤΑΡ έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει Αζέρικο αέριο από το κοίτασμα Shah Deniz II στη Κασπία, μέσω Τουρκίας, στην Ευρώπη. Το Ελληνικό τμήμα του αγωγού θα έχει μήκος περίπου 500 χλμ. και θα εκτείνεται από τα Ελληνό – Τουρκικά σύνορα μέχρι τα Ελληνο – Αλβανικά σύνορα. Ο αγωγός ο οποίος σε πλήρη ανάπτυξη θα μπορεί να μεταφέρει μεταξύ 12.0 – 24.0 BCM, θα διασχίζει εν συνεχεία την Αλβανία και μετά υποθαλασσίως μέσω της Αδριατικής θα φθάνει στη Νότιο Ιταλία με πρόσβαση στις αγορές της Ευρώπης.
Παρά το γεγονός ότι η εν λόγω συμφωνία επ’ ουδενί δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξασφαλίζει την κατασκευή του έργου, εν τούτοις θεωρείται ως ένα απαραίτητο βήμα, μέρος μιας μακράς σειράς προαπαιτούμενων ενεργειών. Να θυμίσουμε ότι ακόμη υπολείπονται σημαντικές εργασίες στο αδειοδοτικό κομμάτι του έργου τόσο στην Ελλάδα, όπου αναμένεται αδειοδότηση από την ΡΑΕ, αλλά κυρίως στην Ιταλία όπου υπάρχει σοβαρή επιπλοκή με την έγκριση περιβαλλοντικών όρων στο τμήμα εισόδου του αγωγού στο παράκτιο τμήμα. Πάντως, στελέχη της κοινοπραξίας ΤΑΡ εμφανίζονται αισιόδοξοι ως προς την τελικά έκβαση της αδειοδοτικής διαδικασίας και στις τρεις χώρες εκτιμώντας ότι μέχρι τα μέσα του 2014 θα έχουν επιλυθεί πλήρως οι όποιες εκκρεμότητες.
Σε κάθε περίπτωση η πρόοδος του έργου θα εξαρτηθεί όχι τόσο από το αδειδοτικό σκέλος όσο από την εκκρεμούσα απόφαση της κοινοπραξίας που εκμεταλλεύεται το Shah Deniz II όπου καθοριστικό λόγο έχει η Βρετανική πετρελαϊκή ΒΡ, που είναι και ο operator, και η κυβέρνηση Aliyev του Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κοινοπραξίας που αναμένεται τον Ιούνιο του 2013 θα αποφασισθεί εάν τελικά επιλεγεί ο αγωγός ΤΑΡ για την μεταφορά του Αζέρικου αερίου στην Ευρώπη ή θα προτιμηθεί ο ανταγωνιστικός αγωγός West Nabucco (το απομεινάρι του αρχικού Nabucco) ο οποίος βάσει της σχεδίασης του θα διέρχεται και αυτός μέσω του Τουρκικού αγωγού ΤΑΝΑΡ, εν συνεχεία μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας για να καταλήξει στην Αυστρία. Αν και ο ΤΑΡ κατά κοινή ομολογία θεωρείται ένα πλέον ώριμο έργο από πλευράς σχεδίασης, αδειοδότησης και χρηματοδότησης σε σύγκριση με τον West Nabucco, εν τούτοις ο τελευταίος έχει την αμέριστη υποστήριξη της Τουρκίας η οποία δεν επιθυμεί την ενδυνάμωση της γεωπολιτικής θέσης της Ελλάδας με την διέλευση ενός διεθνούς αγωγού ενώ ταυτόχρονα θεωρεί ότι τα εμπορικά και διπλωματικά της συμφέρονται συμβαδίζουν περισσότερο με αυτά της Βουλγαρίας και Αυστρίας.
Η μέλλουσα να υπογραφεί αυτή την εβδομάδα διακρατική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας – Αλβανίας και Ιταλίας είναι ένα βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα, και εκτιμούν ότι η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας τώρα θα διευκολύνει το επόμενο διάστημα την διευθέτηση του ζητήματος της ΑΟΖ μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας, θέμα που θ’ ανοίξει μετά τις εκλογές στην γειτονική χώρα, τον προσεχή Ιούνιο. Ως γνωστό το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της Αλβανίας δεν ενέκρινε την επικύρωση της διακρατικής συμφωνίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες το 2009 για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο πλαίσιο της συμφωνίας ΑΟΖ όπως προβλέπει το Νέο Διεθνές Δίκαιο της θάλασσας, εντείνοντας έτσι την αβεβαιότητα για ένα βασικής σημασίας θέμα για την Ελλάδα η οποία τους τελευταίους μήνες έχει κάνει μια ουσιαστική επανεκκίνηση στις έρευνες υδρογονανθράκων. Πάντως η υπάρχουσα διένεξη με την Αλβανία για την διευθέτηση των θαλάσσιων συνόρων δεν εμπόδισε την Ελλάδα να εξασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα στο Βόρειο Ιόνιο μέσω των σεισμικών ερευνών που ολοκλήρωσε πρόσφατα εκεί το σκάφος «Nordic Explorer» της Νορβηγικής εταιρείας PetroleumGeo-Services (PGS). Όμως εάν δεν επιλυθεί σύντομα η νομική εκκρεμότητα με την Αλβανία για το θέμα της ΑΟΖ αυτό ενδεχομένως θα δημιουργήσει προβλήματα στο έργο του ΤΑΡ, εάν τελικά ο συγκεκριμένος αγωγός επιλεχθεί έναντι του West Nabucco, αφού είναι υπαρκτός ο κίνδυνος λόγω γενικευμένων αντιδράσεων να μην επικυρωθεί η διακρατική από το Ελληνικό κοινοβούλιο.
Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η υπογραφή μιας διακρατικής συμφωνίας όσο και εάν τα συμβαλλόμενα μέρη έχουν τις άριστες των προθέσεων και επιθυμούν διακαώς την πρόοδο του έργου, δεν αποτελεί εγγύηση για την πραγματοποίηση του. Τρανό παράδειγμα η διακρατική συμφωνία για τον αγωγό Μπουργκάς – Αλεξανδούπολη, η οποία υπεγράφει εν μέσω τυμπανοκρουσιών τον Μάρτιο του 2007 παρουσία του ίδιου του Προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν ο οποίος και εμφανίζετο μέγας υποστηρικτής του έργου. Τελικά, το έργο τορπιλίστηκε από την Βουλγαρία με την σιωπηλή συναίνεση της Ρωσίας και εις βάρος της Ελλάδος. Καλό είναι να θυμόμαστε αυτή την λυπηρή ιστορία ιδίως τώρα που η Gazprom διεκδικεί με αξιώσεις την εξαγορά της ΔΕΠΑ.

Πηγη: energia.gr