Αρχίζει η μάχη του λιγνίτη με πρώτο μέτωπο το κοίτασμα της Βεύης

Αναδημοσίευση: Εφ. Τα Νέα, του Γ. Φιντικάκη, 14/8/09

Στον χώρο του λιγνίτη θα δοθεί η επόμενη μεγάλη μάχη στον τομέα της ενέργειας από ελληνικούς και ξένους ομίλους, μετά το πράσινο φως που άναψε η Κομισόν για την άρση του μονοπωλίου της ΔΕΗ. Η ανακοίνωση, πριν από μια εβδομάδα, της κοινοτικής επιτρόπου Νέλι Κρουζ που ανοίγει το πεδίο για ελεύθερη πρόσβαση ιδιωτών στα ανεκμετάλλευτα κοιτάσματα λιγνίτη της χώρας αλλάζει τα δεδομένα. Σύμφωνα με την κ. Κρουζ, η Ελλάδα αναλαμβάνει την υποχρέωση να παραχωρήσει σε ιδιώτες δικαιώματα εκμετάλλευσης σε τέσσερα κοιτάσματα λιγνίτη (Βεύη και Βεγόρα στη Φλώρινα, Δράμα και Ελασσόνα) μέσω ανοιχτών δημόσιων διαγωνισμών στους οποίους δεν θα έχει δικαίωμα πρόσβασης η ΔΕΗ.

40% χαμηλότερο κόστος
Αποκτώντας οι ιδιώτες πρόσβαση στα κοιτάσματα, θα προχωρήσουν στην κατασκευή των πρώτων ιδιωτικών μονάδων παραγωγής ρεύματος από λιγνίτη και έτσι θα είναι σε θέση να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις τη ΔΕΗ, η οποία χάρη στον φθηνό λιγνίτη έχει ακόμη τη δυνατότητα να κρατά τα κόστη της χαμηλά. Όταν το κόστος μεγαβατώρας από σταθμό φυσικού αερίου διαμορφώνεται σήμερα στα 400 ευρώ, το κόστος από λιγνίτη- αναλόγως του πόσο παλαιά είναι η μονάδα- κινείται μεταξύ 220 και 390 ευρώ, δηλαδή κατά μέσον όρο είναι 40% χαμηλότερο.

Αγκάθι οι αντιδράσεις
Αρκεί, βέβαια, πρώτα να ξεπεραστούν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, κυρίως στη Δράμα και την Ελασσόνα, που δεν επιθυμούν ρυπογόνες επενδύσεις στην περιοχή τους και εκφράζουν ήδη την αντίθεσή τους. Δεδομένου, μάλιστα, ότι οι δύο αυτές κοινωνίες δεν διαθέτουν λιγνιτωρυχεία, και επομένως δεν είναι εξοικειωμένες με τη λειτουργία τους (αντίθετα με ό,τι ισχύει στη Φλώρινα), το πιθανότερο είναι πως οι αντιδράσεις δύσκολα θα καμφθούν. Γι΄ αυτό και η αρχή θα γίνει το φθινόπωρο από το ορυχείο της Βεύης, που θεωρείται το πιο ώριμο από τα τέσσερα σχέδια.

Αρχή από Φλώρινα
Τα αποθέματα και μόνο της Βεύης (περίπου 90 εκατομμύρια τόνοι) επαρκούν για να καλύψουν τη λειτουργία ενός σταθμού για περισσότερα από 30 χρόνια. Από το υπουργείο Ανάπτυξης αναφέρουν ότι ο μπλοκαρισμένος διαγωνισμός θα κηρυχθεί πιθανότατα άγονος και αμέσως μετά θα αρχίσουν απευθείας διαπραγματεύσεις με όσους έχουν υποβάλει προσφορά. Δηλαδή τους ομίλους ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, Κοπελούζου και το μεικτό σχήμα των ομίλων Μυτιληναίου- Άκτορα- είχαν καταθέσει κοινή πρόταση που ανακοινώθηκε προ τριετίας στο πλαίσιο συνεργασίας στον τομέα του λιγνίτη.

Η αναφορά των ονομάτων των ενδιαφερομένων δείχνει ότι ο πόλεμος για την εκμίσθωση της Βεύης θα είναι σκληρός. Εξίσου μεγάλο παιχνίδι αναμένεται να παιχτεί και στα κοιτάσματα της Ελασσόνας και της Δράμας, εφόσον ξεπεραστούν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Σύμφωνα με αποτελέσματα γεωλογικών ερευνών, το πρώτο έχει απόθεμα 150 εκατ. τόνων και το δεύτερο περίπου 800-900 εκατ. Από μελέτες που είχε πραγματοποιήσει παλαιότερα η ΔΕΗ προκύπτει ότι ο λιγνίτης της Ελασσόνας επαρκεί για τη λειτουργία έως δύο μονάδων των 300 μεγαβάτ, ενώ της Δράμας για τη λειτουργία πέντε- έξι μονάδων των 300 μεγαβάτ.

Όσο για τη Βεγόρα, τα αποθέματά της είναι μόλις 12-13 εκατ. τόνοι και μόνο συμπληρωματικά με εκείνα της Βεύης, που απέχει μόλις 25 χλμ., μπορούν να στηρίξουν μία μονάδα ηλεκτρισμού.

Και μονάδα 800 μεγαβάτ
Τυχόν εκμετάλλευση των 90 εκατ. τόνων λιγνίτη της Βεύης θα ανοίξει τον δρόμο και για τη συνεκμετάλλευση άλλων 70 εκατ. τόνων, της λεγόμενης Βεύης ΙΙ που ανήκει στη ΔΕΗ. Σε αυτό το σημείο υπενθυμίζουμε ότι πριν από ένα μήνα ο πρόεδρος της ΔΕΗ Τάκης Αθανασόπουλος, μιλώντας στους συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ, συνέδεσε την προκήρυξη νέου διαγωνισμού για τη δεύτερη μονάδα της Φλώρινας (Μελίτη ΙΙ) με την τύχη του διαγωνισμού για το λιγνιτωρυχείο της Βεύης.

Και αυτό, με δεδομένο ότι τα κοιτάσματα της Βεύης είναι απαραίτητα για τη λειτουργία της νέας μονάδας Μελίτη ΙΙ.

Με άλλα λόγια, αν προχωρήσει ο διαγωνισμός, οι συμμετέχοντες θα έχουν κάθε λόγο να συνεργαστούν και στην κατασκευή της μονάδας της ΔΕΗ στη Φλώρινα, πιθανώς μέσα από ένα σχήμα 51%-49%.

Μιας μονάδας που, ενώ αρχικά επρόκειτο να έχει ισχύ 450 μεγαβάτ, τελικά μάλλον θα έχει τη διπλάσια, δηλαδή πάνω από 800 μεγαβάτ. Τόσο γιατί επιβάλλεται από τους εξοπλισμούς που κυκλοφορούν τα τελευταία χρόνια στην αγορά όσο και για τον φόβο της ΓΕΝΟΠ- ΔΕΗ. Οι συνδικαλιστές θεωρούν ως casus belli την εκχώρηση ισχύος της ΔΕΗ σε ιδιώτες, και η Μελίτη ΙΙ είχε προγραμματιστεί να κατασκευαστεί σε αντικατάσταση παλαιότερων μονάδων της κρατικής επιχείρησης. Αν, όμως, ο νέος σταθμός πλησίαζε τα 900 μεγαβάτ σε ισχύ, θα κατέρριπτε το επιχείρημα της ΓΕΝΟΠ περί εκχώρησης ισχύος, καθώς με το 51% στη ΔΕΗ θα αναλογούσαν έτσι κι αλλιώς τα 450 μεγαβάτ του αρχικού σχεδιασμού. Σε ανακοίνωσή της, πάντως, την περασμένη Δευτέρα, η ΓΕΝΟΠ προειδοποίησε την κυβέρνηση να μη σκεφτεί καν την παραχώρηση της μονάδας σε κοινοπρακτικό σχήμα.

Αποκτώντας πρόσβαση στα κοιτάσματα, ελληνικοί και ξένοι όμιλοι θα κατασκευάσουν τις πρώτες ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ρεύματος από λιγνίτη και θα είναι σε θέση να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις τη ΔΕΗ

Προθεσμία έξι μηνών για τους διαγωνισμούς

Την παραχώρηση σε τρίτους των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των λιγνιτικών κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας, της Βεύης και της Βεγόρας είχε προτείνει από το 2008 στην Κομισιόν η ίδια η κυβέρνηση απαντώντας στην Επιτροπή που την κατηγορούσε ότι ακολουθεί προνομιακή μεταχείριση της ΔΕΗ.

Βάσει των προτάσεων της Ελλάδας- τις οποίες επικαλείται τώρα και η Κομισιόν-, οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ θα διαθέτουν δυνητικά πρόσβαση στο περίπου 40% του συνόλου των εκμεταλλεύσιμων ελληνικών κοιτασμάτων λιγνίτη.

Οι διαγωνισμοί για την εκμετάλλευση των ορυχείων θα πρέπει να προκηρυχθούν οπωσδήποτε το αργότερο εντός έξι μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης στην ελληνική κυβέρνηση. Επιπλέον, τα δικαιώματα παραχώρησης πρέπει πράγματι να χορηγηθούν στους επιτυχόντες υποψηφίους το αργότερο εντός 12 μηνών από την απόφαση.