Αυξήσεις στο ρεύμα μέσω Βρυξελλών

Αναδημοσίευση: Εφ. Τα Νέα, του Γιώργου Φιντικάκη, 20/8/09

Ανοίγει ο δρόμος για αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ έπειτα από προειδοποιητική επιστολή που απέστειλε τον Ιούνιο η Κομισιόν στην Ελλάδα, καλώντας την να απελευθερώσει τις τιμές του εμπορικού ρεύματος.

Στην επιστολή της η Κομισιόν (26/6/2009) ζητεί να μάθει από την ελληνική κυβέρνηση γιατί συνεχίζει να καθορίζει εκείνη τις εκάστοτε αυξήσεις στα τιμολόγια των εμπορικών καταναλωτών (καταστήματα, επιχειρήσεις, βιοτεχνίες) όταν άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν το κάνουν πια, αλλά αφήνουν τις επιχειρήσεις ηλεκτρισμού να αποφασίζουν μόνες τους για την εμπορική πολιτική τους. Και της ζητεί να προχωρήσει σε απελευθέρωση των εμπορικών τιμολογίων, αφού κάτι τέτοιο εμποδίζει την ανάπτυξη του ανταγωνισμού.

Όμως, τυχόν απόφαση που θα επιτρέψει στη ΔΕΗ να καθορίζει στο εξής μόνη της τα εμπορικά της τιμολόγια θα ανάψει το πράσινο φως για μειώσεις στην κατηγορία αυτή, καθώς όσο θα διατηρούνται στα σημερινά επίπεδα θα επιτρέπουν στις ανταγωνίστριες εταιρείες που έχουν κάνει την εμφάνισή τους στη λιανική (π.χ. η αυστριακή Verbund) να της αποσπούν σημαντικούς πελάτες όπως μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Τα τιμολόγια των εμπορικών πελατών ήταν επί χρόνια τα πιο υψηλά της ΔΕΗ και με τα έσοδα που έμπαιναν στα ταμεία της, στην ουσία η επιχείρηση «επιδοτούσε» τα τιμολόγια των άλλων κατηγοριών (οικιακό, αγροτικό, πολυτέκνων) που αναγκαζόταν να διατηρεί σε χαμηλά επίπεδα για λόγους κοινωνικής πολιτικής. Έτσι, τυχόν μειώσεις στα εμπορικά, ναι μεν θα συγκρατήσουν τους πελάτες της στο χαρτοφυλάκιό της, αλλά θα δημιουργήσουν μαύρη τρύπα στα έσοδά της, την οποία η επιχείρηση θα πρέπει να καλύψει από αλλού μέσω αυξήσεων, εν προκειμένω στα οικιακά.

Το σχέδιο της ΔΕΗ
Ούτως ή άλλως, εδώ και μήνες η ΔΕΗ επεξεργάζεται πρόταση για τον εξορθολογισμό του συνόλου των τιμολογίων της, που αλλού προβλέπει μειώσεις (εμπορικά) και αλλού αυξήσεις (οικιακά, αγροτικό), με στόχο εφόσον εγκριθεί από το υπουργείο Ανάπτυξης να ισχύσει εντός του 2010.

Τα πάντα, φυσικά, υπόκεινται στους γενικότερους πολιτικούς σχεδιασμούς με βάση το σενάριο για τον χρόνο προσφυγής στις κάλπες. Τον τελευταίο λόγο τον έχει το υπουργείο, που έχει διαμηνύσει στην επιχείρηση ότι για του χρόνου δεν τίθεται θέμα αυξήσεων. Κύκλοι της αγοράς, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι η τωρινή συγκυρία για αναδιάρθρωση των τιμολογίων της ΔΕΗ είναι καλή.

Δεδομένης και της προειδοποιητικής επιστολής της Κομισιόν δεν είναι απίθανο εντός του 2010 η κυβέρνηση να «ξαναδεί» το θέμα με άλλο μάτι. Επειδή ακριβώς οι τιμές των καυσίμων σήμερα είναι χαμηλές (και άρα τα κέρδη της ΔΕΗ αυξάνονται) θα μπορούσε- αναφέρουν πάντα οι ίδιες πηγές- να επιτραπεί σε πρώτη φάση μια πολύ ήπια αύξηση ορισμένων μόνο από τα οικιακά τιμολόγια, με ταυτόχρονες μειώσεις στα εμπορικά εν όψει και του ανταγωνισμού. Και συμπληρώνουν πως αν η αναδιάρθρωση των τιμολογίων της μετατεθεί για αργότερα, πιθανόν οι επιπτώσεις στους καταναλωτές να είναι πιο επώδυνες, δεδομένων των προβλέψεων για αύξηση της τιμής του πετρελαίου (στα 80 δολ/ βαρέλι) από το 2010 και μετά.

Για τα οικιακά τιμολόγια
Προς το παρόν, πάντως, η Κομισιόν δεν θέτει θέμα για τα οικιακά τιμολόγια. Η γραμμή που ακολουθεί είναι ότι αφήνει στη διακριτική ευχέρεια κάθε χώρας να αποφασίσει αν θα τα απελευθερώσει ή όχι, κάτι που μέχρι σήμερα μόνο η Μεγάλη Βρετανία έχει κάνει. Στη χώρα αυτή τα οικιακά τιμολόγια ηλεκτρικού έχουν απελευθερωθεί από το 1996 και ενώ τα πρώτα χρόνια σημειώθηκαν σημαντικές αυξήσεις, από το 2001-2002 και μετά οι τιμές χάρη στον ανταγωνισμό (υπάρχουν 7 μεγάλες εταιρείες) ακολούθησαν πτωτική πορεία.

Σε γενικές γραμμές, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού διανύει μεταβατική περίοδο, γι΄ αυτό και επιτρέπει στις χώρες-μέλη να λαμβάνουν μέτρα προστασίας των καταναλωτών τους. Επιτρέπεται έτσι στις κυβερνήσεις να προστατεύουν τους καταναλωτές τους από τις απότομες διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων, που επηρεάζουν ανάλογα και τα τιμολόγια. Ένα τέτοιο μέτρο που έχει υιοθετήσει και η ελληνική κυβέρνηση- και πιθανότατα θα ισχύσει από το 2010- είναι η ρήτρα καυσίμου στα τιμολόγια της ΔΕΗ, που επιτρέπει να αυξάνονται όταν η τιμή του πετρελαίου υπερβαίνει ένα όριο, αλλά όχι απότομα και με την παραμικρή αύξηση, ενώ επιβάλλει να μειώνονται αντίστοιχα, στην αντίθετη περίπτωση. Σε άλλες χώρες, όπως στη Γαλλία με τα πολλά πυρηνικά εργοστάσια, επειδή αυτού του είδους η ενέργεια είναι πολύ φθηνή, η κυβέρνηση παρέχει στις οικονομικά ασθενέστερες ομάδες του πληθυσμού ηλεκτρικό ρεύμα σε τιμές κάτω του κόστους