Επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραχώρηση ορυχείων λιγνίτη σε ιδιώτες

IP/09/1226, Βρυξέλλες, 6 Αυγούστου 2009

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε δεκτές αναλήψεις υποχρεώσεων από μέρους της Ελλάδας για τη διασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στα ελληνικά κοιτάσματα λιγνίτη . Οι αναλήψεις υποχρεώσεων προτάθηκαν ενόψει της συμμόρφωσης με απόφαση της 5 ης Μαρτίου 2008 (βλ. IP/08/386 ) η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα είχε παραβεί τη νομοθεσία ανταγωνισμού (άρθρα 82 και 86 της συνθήκης ΕΚ) με τη διατήρηση σε ισχύ δικαιωμάτων που προσπορίζουν προνομιακή πρόσβαση στον λιγνίτη στην κατεστημένη, κρατικής ιδιοκτησίας επιχείρηση ηλεκτρισμού της Ελλάδας, δηλαδή τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ). Ειδικότερα, η Ελλάδα ανέλαβε την υποχρέωση να παραχωρήσει δικαιώματα εκμετάλλευσης για τέσσερα λιγνιτικά κοιτάσματα μέσω δημόσιων διαγωνισμών στους οποίους δεν θα έχει δικαίωμα συμμετοχής η ΔΕΗ, ούτως ώστε να διασφαλισθεί ότι οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ στην ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα έχουν πρόσβαση σε λιγνίτη και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο τον λιγνίτη. Η απόφαση της Επιτροπής καθιστά τις σχετικές προτάσεις νομικώς υποχρεωτικές για την Ελλάδα και τάσσει προθεσμία ενός έτους για την υλοποίηση των αναλήψεων υποχρεώσεων.

Αντιμονοπωλιακή νομοθεσία : Η Επιτροπή κάνει δεκτές αναλήψεις υποχρεώσεων από μέρους της Ελλάδας για τη διασφάλιση δίκαιης πρόσβασης στα ελληνικά κοιτάσματα λιγνίτη

Η αρμόδια για τον ανταγωνισμό επίτροπος Neelie Kroes δήλωσε για το θέμα τα εξής: «Με την απόφαση της Επιτροπής εξασφαλίζεται η παροχή στους ανταγωνιστές της ΔΕΗ δίκαιης πρόσβασης σε λιγνίτη, η οποία έχει καθοριστική σημασία για την είσοδο νέων παικτών στην ελληνική αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Εκτιμάται ότι με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλισθούν μεγαλύτερα περιθώρια επιλογής προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας για τους έλληνες καταναλωτές και ότι θα ενισχυθεί η ασφάλεια εφοδιασμού».
Η ΔΕΗ , η οποία παλαιότερα κατείχε το μονοπώλιο ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα, σήμερα απολαύει προνομιακής πρόσβασης στην εξόρυξη και εκμετάλλευση λιγνιτικών κοιτασμάτων στην Ελλάδα. Το άρθρο 86 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ αξιώνει από τα κράτη μέλη να μεριμνούν ούτως ώστε οι δημόσιες επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις στις οποίες τα ίδια χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα να συμμορφώνονται με τους κανόνες της συνθήκης ΕΚ, περιλαμβανομένων των διατάξεων περί ανταγωνισμού. Επί του παρόντος, οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας δεν είναι σε θέση να ανταγωνισθούν αποτελεσματικά τη ΔΕΗ, διότι δεν τους επιτρέπεται πρόσβαση σε επαρκείς ποσότητες λιγνίτη.
Στις 5 Μαρτίου 2008 (βλ. IP/08/386 ), η Επιτροπή απεφάνθη ότι η Ελλάδα είχε παραβεί το άρθρο 86 παράγραφος 1 σε συνδυασμό με το άρθρο 82 της συνθήκης ΕΚ, μέσω της παραχώρησης στη ΔΕΗ προνομιακής πρόσβασης σε λιγνίτη. Η Ελλάδα είχε παράσχει με τον τρόπο αυτό στη ΔΕΗ τη δυνατότητα να διατηρήσει ή και να ενισχύσει τη δεσπόζουσα θέση της στην ελληνική αγορά χονδρικής πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, καθιστώντας αδύνατη ή δυσχερή την είσοδο ανταγωνιστών στην εν λόγω αγορά. Με την απόφαση του Μαρτίου 2008, καλείτο η Ελλάδα να προτείνει μέτρα για την αποκατάσταση των δυσμενών για τον ανταγωνισμό συνεπειών της συγκεκριμένης παράβασης.
Η Ελλάδα πρότεινε μια σειρά μέτρων τα οποία προτίθεται να θεσπίσει προκειμένου να διασφαλισθεί η πρόσβαση σε λιγνίτη και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο τον λιγνίτη. Η Ελλάδα προτείνει την παραχώρηση δικαιωμάτων για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας, της Βεύης και της Βεγόρας, μέσω δημόσιου διαγωνισμού, σε άλλες οντότητες πλην της ΔΕΗ. Η Ελλάδα έχει επίσης συμφωνήσει να εξασφαλίσει ότι οι επιχειρήσεις που θα αναδειχθούν νικήτριες στους διαγωνισμούς αυτούς δεν θα πωλούν στη ΔΕΗ τον λιγνίτη τον οποίον θα εξορύσσουν από τα συγκεκριμένα κοιτάσματα. Βάσει των προτάσεων της Ελλάδας, οι ανταγωνιστές της ΔΕΗ θα διαθέτουν δυνητικά πρόσβαση στο 40% περίπου του συνόλου των εκμεταλλεύσιμων ελληνικών κοιτασμάτων λιγνίτη. Η Επιτροπή έχει πεισθεί ότι τα προταθέντα μέτρα, εφόσον εφαρμοσθούν, θα εξαλείψουν τα προβλήματα που υπονομεύουν τον ανταγωνισμό και τα οποία προσδιορίζονται στην απόφαση της Επιτροπής της 5ης Μαρτίου 2008.
Σύμφωνα με την απόφαση, οι διαγωνισμοί για την εκμετάλλευση των λιγνιτωρυχείων της Δράμας, της Ελασσόνας και της Βεγόρας πρέπει οπωσδήποτε να προκηρυχθούν το αργότερο εντός έξι μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης, επιπλέον δε τα δικαιώματα παραχώρησης πρέπει πράγματι να χορηγηθούν στους επιτυχόντες υποψηφίους το αργότερο εντός 12 μηνών από την απόφαση.
Η σημερινή απόφαση δεν έχει συνέπειες για τις πολιτικές της ΕΕ και των κρατών μελών για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας, ιδίως αναφορικά με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο τον λιγνίτη.