Ηλεκτρικό από τα γαϊδουράγκαθα

Πηγή: Εφ. Καθημερινή,του Θαναση Τσιγγανα, 9/08/08

Πολλοί αγρότες στο λεκανοπέδιο της Πτολεμαΐδας εγκαταλείπουν τις παραδοσιακές καλλιέργειες (καλαμπόκι, σιτάρι) και επενδύουν στα γαϊδουράγκαθα. Η βιομάζα από τα φυτά θα χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του καυσίμου στα εργοστάσια της ΔΕΗ και οι παραγωγοί της περιοχής δηλώνουν αισιόδοξοι για το τόλμημά τους, προσδοκώντας ένα καλό εισόδημα. Το 2010 η παραγωγή τους θα ξεπεράσει τους 6.000 τόνους.

Τα γαϊδουράγκαθα κάνουν καλό... στον ΑΗΣ Καρδιάς
Μια φορά την εβδομάδα, μόλις ο ήλιος κάνει την εμφάνισή του πάνω από τα φουγάρα των εργοστασίων στο λεκανοπέδιο της Πτολεμαΐδας, ο 42χρονος Κυριάκος Τσανακτσίδης ανακατεύει το χώμα στη νέα του καλλιέργεια για να δει αν τα φυτά θέλουν πότισμα.
Ο γεωργοκτηνοτρόφος από την Ακρινή Κοζάνης είναι ένας από τους 80 καλλιεργητές του νομού, που φέτος δεν φύτεψαν καλαμπόκι, σιτηρά ή ζαχαρότευτλα στα χωράφια τους, αλλά επέλεξαν να σπείρουν (και να επενδύσουν σε...) γαϊδουράγκαθα ή όπως τα λένε οι ειδικοί των ενεργειακών φυτών, αγριοαγκινάρες.

Τέσσερις χιλιάδες στρέμματα στους δήμους Ελλησπόντου, Δημ. Υψηλάντη, Αγίας Παρασκευής, Μουρικίου, Πτολεμαΐδας και Κοζάνης αποτελούν το φιλόδοξο πείραμα πράσινης οικονομίας στη Δυτική Μακεδονία, μια επανάσταση κατά τους εμπνευστές του, μια ανατροπή στο καλλιεργητικό κατεστημένο των κατοίκων της περιοχής.

Οι αγριοαγκινάρες, που θεριεύουν αυτή την εποχή στα χωράφια του κάμπου έχοντας ξεπεράσει ήδη σε ύψος το ένα μέτρο, αποτελούν το χειροπιαστό αποτέλεσμα της πιλοτικής προσπάθειας που ξεκίνησε από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης με την υποστήριξη της Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε.-ΑΝΚΟ για την ανάπτυξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων που «βασικό στόχο έχουν να προσφέρουν μια νέα καύσιμη ύλη στους ατμοηλεκτρικούς σταθμούς (ΑΗΣ) της ΔΕΗ».

H βιομάζα της αγριοαγκινάρας από το ερχόμενο έτος θα χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του μείγματος καυσίμου στους ΑΗΣ –οι περισσότεροι από τους οποίους απέχουν 2 - 3 χιλιόμετρα από τα χωράφια των ενεργειακών φυτών– καθώς η ΔΕΗ έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα αγοράζει από τους αγρότες τις ποσότητες που θα παράγουν σε όλο τον νομό.

Με αυτόν τον τρόπο, σχολίασε στην «Κ» ο γενικός διευθυντής της ΑΝΚΟ κ. Γιώργος Αμανατίδης, η Επιχείρηση επιτυγχάνει ένα διπλό κέρδος. Εμπλουτίζει τη λειτουργία των εργοστασίων της με ένα καύσιμο που μειώνει την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και παράλληλα ανταποκρίνεται στο ζητούμενο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (προσφέροντας κίνητρα και κέρδος σε κατοίκους περιοχών που πλήττονται από τη ρύπανση και τις δραστηριότητές της).

Οι αγριοαγκινάρες του λεκανοπεδίου Κοζάνης - Πτολεμαΐδας θα παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα, αφού προηγουμένως περάσουν από... εξετάσεις αξιολόγησης.

Εξι τόνοι από τη φετινή παραγωγή, όπως ανέφερε ο κ. Αμανατίδης, θα μεταφερθούν για να καούν σε εργοστάσια της Γερμανίας, ώστε να προσδιοριστεί η θερμαντική τους αξία.

Η φετινή προσπάθεια είναι εξ ολοκλήρου επιδοτούμενη από τον τοπικό πόρο ανάπτυξης με 142 ευρώ/στρέμμα. Το 2010 η επιδότηση για τους καλλιεργητές θα είναι περίπου 60 ευρώ/στρέμμα, ενώ η ΔΕΗ έχει δεσμευτεί απέναντι στην Ν.Α. Κοζάνης ότι η τιμή για τις ποσότητες που θα απορροφήσει την πρώτη χρονιά θα είναι 51 ευρώ/τόνο. Οι ποσότητες αυτές θα χρησιμοποιηθούν για πειραματική καύση στον ΑΗΣ Καρδιάς.

Νέα εποχή

Το 2010 η παραγωγή προβλέπεται ότι θα ξεπερνά τους 6.000 τόνους και με δεδομένο ότι η παραγωγή στα ποτιστικά χωράφια μπορεί να φτάσει και τους δύο τόνους/στρέμμα, όπως λέει ο κ. Τσανακτσίδης, η επόμενη χρονιά θα είναι καλύτερη από άποψη εισοδήματος. Ο ίδιος έχει φυτέψει 220 στρέμματα με αγριοαγκινάρες και σχεδιάζει να φυτέψει άλλα 90.

«Πιστεύω», λέει μιλώντας στην «Κ», «ότι είμαστε στην πόρτα μιας νέας εποχής. Πολλοί από εμάς, που φέτος αλλάξαμε τις καλλιέργειές μας, επισκεφθήκαμε περιοχές της Λάρισας όπου εκεί πρωτοκαλλιεργήθηκε πιλοτικά η αγριοαγκινάρα σε 3.000 στρέμματα, και διαπιστώσαμε ότι εκτός των άλλων είναι ένα πολύτιμο κτηνοτροφικό φυτό με σπουδαία αποτελέσματα στη γαλακτοπαραγωγή και στην πάχυνση ζώων».

Εκ των πραγμάτων οι περισσότεροι από τους 80 καλλιεργητές αγριοαγκινάρας εγκατέλειψαν σε μεγάλο βαθμό καλλιέργειες φυτών, όπως το καλαμπόκι, το σιτάρι και τα «τεύτλα», με τις οποίες μεγάλωσαν. Την αναδεικνύουν ως εναλλακτικό και «καθαρό» καύσιμο για τη ΔΕΗ και σημειώνουν ότι οι σπόροι της μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην παραγωγή βιοαιθανόλης.

«Καθόλου άσχημα για ένα παράσιτο», σχολιάζει στην «Κ» ένας άλλος καλλιεργητής, ο 40χρονος Χαρ. Μήτογλου από την Πτολεμαΐδα. «Φέτος πειραματιζόμαστε», προσθέτει. Από τα 15 πρώτα στρέμματα ο ίδιος φύτεψε άλλα 70, παράλληλα με τις καλλιέργειες καλαμποκιού και σιταριού. «Αν η ΔΕΗ απορροφά στο μέλλον τις ποσότητες, η αγριοαγκινάρα θα έχει δυνατό ρεύμα σε όλο τον νομό». Ηδη, δεκάδες άλλοι παραγωγοί στο λεκανοπέδιο Κοζάνης - Πτολεμαΐδας δείχνουν ενδιαφέρον.

Ενα παράσιτο που ίσως αποδειχθεί χρυσός

Η αγριοαγκινάρα ή γαϊδουράγκαθο ή γκαγκάνι, όπως το αποκαλούν οι ορεσίβιοι, αναφέρεται στη φυτολογία ως ένα παράσιτο που φυτρώνει σε άγονες εκτάσεις και σε χέρσα χωράφια. Στην καλλιεργητική του μορφή (οι σπόροι του εισήχθησαν από την Ιταλία) έχει πιο πλατιά φύλλα από αυτά των κοινών γαϊδουράγκαθων και τα αγκάθια του είναι… λιγότερο ενοχλητικά.

Πολυετές φυτό με διάρκεια ζωής έως και 15 έτη δεν απαιτεί πολύ νερό (11-14 ποτίσματα την περίοδο τα καλαμπόκια, 2-3 οι αγριοαγκινάρες). Ευδοκιμεί και σε ξηρικά χωράφια με μικρότερη απόδοση/στρέμμα, χρειάζεται λιγότερη φροντίδα και πολύ λιγότερα φυτοφάρμακα.

Οι καλλιεργητές της Κοζάνης θα θερίσουν το φθινόπωρο όταν τα φυτά κιτρινίσουν. Τα μέσα και η διαδικασία συγκομιδής μοιάζουν με αυτήν του καλαμποκιού με τη διαφορά ότι αν προορίζεται για καύσιμη ύλη πρέπει να κόβεται σε τεμάχια των 4 εκατοστών και να παίρνει τη μορφή σβώλων (πελέτες) που έχουν καλύτερη απόδοση στην καύση.

«Το στοίχημα», δηλώνει στην «Κ» ο νομάρχης Κοζάνης κ. Γ. Δακής, «είναι μεγάλο, αν πετύχει μπορεί ο νομός να εξελιχθεί από ενεργειακή καρδιά της χωρας σε έναν πράσινο νομό. Η δυνατότητα πρόσμειξης εναλλακτικού καυσίμου (όπως οι πελέτες του συγκεκριμένου φυτού) στο βασικό καύσιμο του λιγνίτη είναι 2-3%. Αν υπολογίσει κανείς ότι οι ΑΗΣ καίνε ετησίως περίπου 50 εκατομμύρια τόνους λιγνίτη και όλα εξελιχθούν ευνοϊκά, θα απαιτηθούν τεράστιες εκτάσεις αγριοαγκινάρας».