Να εκμεταλευτούμε το μεγάλο "κοίτασμα" της εξοικονόμησης ενέργειας

Άρθρο του Χ. Χρηστίδη, τ. Δ/τή ΔΕΗ, ΔΣ Ελληνικής Επιτροπής Φωτισμού

“Η εξοικονόμηση και ορθή διαχείριση της ενέργειας αποτελεί το πιο σημαντικό, οικολογικά βέλτιστο, εγχώριο «κοίτασμα» ενέργειας της χώρας μας”


Η παραπάνω αλήθεια, διακηρυγμένη και στο πρόγραμμα της σημερινής κυβέρνησης, αποτελεί τη λυδία λίθο που θα ανακουφίσει σημαντικά το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας μας και θα οδηγήσει, μαζί με τις ΑΠΕ, στην επιτυχία των στόχων που έθεσε η ΕΕ για το 2020.
Πρόκειται πραγματικά για το μεγαλύτερο εγχώριο ενεργειακό κοίτασμα που η εκμετάλλευσή του δεν παράγει κανένα ρύπο, ενώ αντίθετα μας γλιτώνει από περιβαλλοντικές ρήτρες εκατοντάδων εκατ. €, που θα αναγκαστούμε να καταβάλουμε, χωρίς μειώσεις, από το 2013.

Το δυναμικό βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας, με καλύτερη ποιότητα στη διαβίωση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, δεν έχει εκτιμηθεί με ακρίβεια.

Το ΣΕΕΣ (Συμβούλιο Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής) εντοπίζει δυνατότητες εξοικονόμησης 430 GWh από τη ζήτηση των 61.080 GWh ηλ.ενέργειας που εκτιμάται για το 2010, 2.100 GWh από τη ζήτηση των 70.280 του 2015 και 7.220 GWh από τη ζήτηση του 2020 που εκτιμάται στις 79.340 GWh .

Πρόσφατη παρουσίαση που έγινε από τον αναπληρωτή καθηγητή του ΑΠΘ κ. Άγι Παπαδόπουλο κατά την ημερίδα με θέμα «Προκλήσεις για τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας», αναφέρει ότι: Η μέση δυνατή εξοικονόμηση ενέργειας ανά κατοικία υπερβαίνει το 25% και το συνολικά επιτεύξιμο αποτέλεσμα ισοδυναμεί με εξοικονόμηση ενέργειας της τάξης των 10.200 GWh και μείωση στο φορτίο αιχμής μεγαλύτερη των 1.500 MW.

Eκτιμήσεις της Ελληνικής Επιτροπής Φωτισμού (ΕΦΕ) για το δυναμικό εξοικονόμησης, με βάση την εφαρμογή των Ευρωπαϊκών Προτύπων, αναφέρουν εξοικονομούμενη ισχύ τουλάχιστον 1500 MW από τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε όλο τον υπαίθριο φωτισμό και σε αυτόν των εκατοντάδων χιλιάδων καταστημάτων της επικράτειας.

Δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα αν μιλήσουμε για συνολικό δυναμικό εξοικονόμησης που αντιστοιχεί σε ισχύ της τάξης των 3500-4000 MW.

Μεταφρασμένο στο εγχώριο κοίτασμα αναλογεί σχηματικά στο 75% περίπου της σημερινής ετήσιας παραγωγής λιγνίτη όλης της χώρας!

Η εκμετάλλευση του δυναμικού αυτού μέχρι το 2020 ισοδυναμεί με την αποφυγή θερμικών μονάδων αναλόγου ισχύος που θα κόστιζαν μόνο για την κατασκευή τους περί τα 4 δις € μαζί με τον αναγκαίο εξοπλισμό μεταφοράς και διανομής της ενέργειας.
Το κόστος των έργων εξοικονόμησης, σύμφωνα με τη μελέτη του ΑΠΘ για τις κατοικίες αλλά και τις πιλοτικές εφαρμογές που έχει πιστοποιήσει η ΕΦΕ στο φωτισμό, εκτιμάται στα 1000 € ανά εξοικονομούμενο kw, όσο περίπου και για τις ανεμογεννήτριες χωρίς την επιδότηση.
Η συνολική παρέμβαση για εξοικονόμηση θα κοστίσει στη διάρκεια της προσεχούς 10ετίας περί τα 4 δις €, όσο δηλαδή και οι θερμικοί σταθμοί που θα αποφύγουμε, το δε όφελος από τις μειωμένες ρήτρες των ρύπων θα αυξάνεται συνεχώς με την πρόοδο των έργων βελτίωσης και θα φθάσει να ξεπερνά τα 500 εκατ. €/έτος μετά την ολοκλήρωσή τους.
Στα θετικά των έργων εξοικονόμησης υπολογίζονται ακόμη η απουσία όλων εκείνων των απαραίτητων αδειών και εγκρίσεων που απαιτούνται για τις ΑΠΕ, το άμεσο χειροπιαστό όφελος που έχουν οι τελικοί χρήστες της ενέργειας, καθώς και η ενίσχυση της απασχόλησης δεκάδων χιλιάδων επαγγελματιών, μαζί με τις νέες θέσεις εργασίας, σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας με υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία. (επιχειρήσεις κατασκευής και εμπορίας του εξοπλισμού και των ποικίλων υλικών για τις οικοδομές και τις ενεργειακές εγκαταστάσεις, επιστημονικό και τεχνικό ανθρώπινο δυναμικό για την εφαρμογή των μέτρων εξοικονόμησης).
Ευχής έργο είναι να εξασφαλιστούν επιδοτήσεις μέσα από τα κοινοτικά προγράμματα. Αλλά και αυτό να μην επιτευχθεί οι χρόνοι απόσβεσης των αναγκαίων επενδύσεων, που κατά μέσο όρο κυμαίνονται περί τα 5 έτη, είναι θελκτικότατοι για αυτές.
Ένα θεσμικό μέτρο που θα διευκολύνει τις επενδύσεις εξοικονόμησης είναι η κατοχύρωση, όπως προβλέπει και η κοινοτική οδηγία 32/2006, των Συμβάσεων Ενεργειακής Απόδοσης (ΣΕΑ) με βάση τις οποίες θα αυτοχρηματοδοτούνται τα μέτρα βελτίωσης από την ίδια την αξία της εξοικονόμησης.
Σύμφωνα με αυτές τις συμβάσεις, οι αποδέκτες των μέτρων βελτίωσης, εφόσον αδυνατούν, δε θα διαθέτουν κανένα κεφάλαιο για αυτά, θα μπορούν να απολαμβάνουν ένα ποσοστό από την αξία της εξοικονόμησης όσο διαρκεί η ΣΕΑ, ενώ θα κερδίζουν το 100% της αξίας μετά τη λήξη της ΣΕΑ. (βλέπε σχετικό διάγραμμα).
Η χρηματοδότηση των μέτρων βελτίωσης μπορεί να γίνει είτε από Εταιρίες Ενεργειακών Υπηρεσιών (ESCO), είτε από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Οι ΣΕΑ, την ώρα που ο πελάτης-αποδέκτης των μέτρων όχι μόνο δεν ξοδεύει αλλά οφελείται και ενός ποσοστού από την αξία της εξοικονόμησης, προσφέρουν μεγάλη ευελιξία για σημαντικές αποδόσεις των επενδυόμενων κεφαλαίων. “Λεφτά υπάρχουν”… αρκεί να βρεθούν έξυπνοι, εύκολοι και αποδοτικοί τρόποι να επενδυθούν.

Με βάση όλα τα παραπάνω το κράτος έχει κάθε δικαίωμα να απαιτήσει τη διοχέτευση των κεφαλαίων των τραπεζών, που σήμερα αδρανούν, στις τόσο επωφελείς επενδύσεις εξοικονόμησης και συγχρόνως να εγγυηθεί τις ΣΕΑ.

Η ΔΕΗ ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας οφείλει, σύμφωνα και με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής οδηγίας 32/2006, να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην εκμετάλλευση του “κοιτάσματος” της εξοικονόμησης. Διαθέτει από τη μια μεριά το πλέον έμπειρο επιστημονικό και τεχνικό δυναμικό και τα μέσα για την υλοποίηση των έργων εξοικονόμησης, ενώ από την άλλη είναι αυτή που θα σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος από τις ρήτρες των ρύπων.
Η δημιουργία μιας θυγατρικής Εταιρίας Ενεργειακών Υπηρεσιών στη ΔΕΗ (ΕΕΥΠ/ΔΕΗ), με αντικείμενο τη βελτίωση τη αποδοτικότητας κατά την τελική χρήση της ηλ. ενέργειας, θα αντισταθμίσει με το παραπάνω τις όποιες απώλειές της από την εξοικονομούμενη ενέργεια, ενώ θα συγκρατήσει τους πελάτες της που το άνοιγμα της αγοράς τους οδηγεί σε άλλους παρόχους.
Μπαίνοντας η ΔΕΗ στην υλοποίηση έργων εξοικονόμησης τα κέρδη της θα είναι πολλαπλάσια από την όποια ζημιά θα έχει λόγω της εξοικονομούμενης ενέργειας. Η ζημιά αυτή θα αντισταθμίζεται επίσης πολλαπλάσια από τη μείωση στις ρήτρες των ρύπων αλλά και από την αποφυγή κατασκευής και λειτουργίας σταθμών παραγωγής ισχύος-κυρίως αιχμής- αντίστοιχης του δυναμικού εξοικονόμησης.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΕΑ ΜΕ ΑΥΤΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Διάγραμμα Σύμβασης Ενεργειακής Απόδοσης κατά τη διάρκεια της οποίας ο πελάτης όχι μόνο δε βάζει κεφάλαια αλλά έχει και ένα ποσοστό κέρδους το οποίο γίνεται 100% της αξίας της εξοικονόμησης μετά τη λήξη της.