Κοπεγχάγη: "Στραβό το κλίμα"

Αναδημοσίευση: Εφ. Τα Νέα, του Μιχάλης Πολυδώρου, 7/12/09

Το κλιμα στην Κοπεγχάγη μάλλον είναι στραβό. Η Διάσκεψη για την υπερθέρμανση του πλανήτη θεωρείται από πολλούς ως η τελευταία ευκαιρία, ωστόσο θεωρείται απίθανο οι μεγάλοι ρυπαντές, παρά τα μεγάλα λόγια, να καταλήξουν σε μια δεσμευτική συμφωνία. Εξάλλου και ο ίδιος ο «παππούς της υπερθέρμανσης» μιλάει για χαμένο κόπο και ανακοινώνει ότι θα μποϋκοτάρει τη σύνοδο.

Το προφιλ
Διεξάγεται απο τις 7 έως τις 18 Δεκεμβρίου, με τη συμμετοχή τουλάχιστον 98 ηγετών, 18.000 αξιωματούχων και δεκάδων χιλιάδων ανδρών των δυνάμεων ασφαλείας. Μεταξύ των ηγετών ο προεδρος των ΗΠΑ και ο πρωθυπουργός της Κίνας, των δύο μεγαλύτερων ρυπαντών του πλανήτη. Θετική ένδειξη θεωρείται το γεγονός ότι Μπαράκ Ομπάμα άλλαξε το πρόγραμμά του και τελικώς θα παραστεί στη Σύνοδο το τριήμερο 15-18 Δεκεμβρίου, που θεωρείται κρισιμο για την επίτευξη συμφωνιας.

Ο στόχος
Οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν απίθανο να προκύψει «δεσμευτική συμφωνία» για την αντικατάσταση του Κιότο, που λήγει το 2012, παρά τις υποσχέσεις που δόθηκαν από μεγάλους ρυπαντές υπό την πίεση και της κοινής γνώμης. Βασικός στόχος η αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης: να μην αυξηθεί η θερμοκρασία του πλανήτη περισσότερο από δύο βαθμούς Κελσίου έως το 2050. Για να γίνει αυτό πρέπει να επιτευχθεί συμφωνια για το περίφημο «50/50», 50% μείωση εως το 2050 των εκπομπων διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων του θερμοκηπιου σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

Οι πρωταγωνιστές
Οκτώ χρόνια μετά την αποχώρηση από τη Συνθήκη του Κιότο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προτείνουν μείωση των εκπομπών τους κατά 17% (από τα όρια του 2005) έως το 2020.

Ο Κινέζος πρωθυπουργός Γουέν Ζιαμπάο ανακοίνωσε ότι η χώρα του είναι διατεθειμένη να μειώσει τη λεγόμενη ένταση του διοξειδίου του άνθρακα κατά 40% με 45% σε σχέση με το 2005. Τα νούμερα μπορεί να ακούγονται εντυπωσιακά, ωστόσο οι περιβαλλοντολόγοι επισημαίνουν ότι στην πραγματικότητα η δέσμευση Ομπάμα μεταφράζεται σε μείωση της τάξης του μόλις 3,5% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, ενώ η δέσμευση του Πεκίνου απλά θα μειώσει το ρυθμό αύξησης των εκπομπών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, που για άλλη μια φορά φαίνεται να περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου, δεσμεύεται για 20% περιορισμό των αερίων έως το 2020, όριο που μπορεί να ανέλθει στο 30% εφόσον υιοθετήσουν το στόχο και οι άλλοι μεγάλοι ρυπαντές.

H Iνδία, η δεύτερη πολυπληθέστερη χώρα του πλανήτη και τέταρτος μεγάλος ρυπαντής, τηρει σκληρή διαπραγματευτική στάση, πετώντας το μπαλάκι σε ΗΠΑ, Κίνα και ΕΕ, και αρνούμενη στην ουσία να δεσμευθεί.
Η Ρωσία υπέβαλε νέα, βελτιωμένη πρόταση για μείωση των εκπομπών ρύπων 20-25% μέχρι το 2020, ενώ η Βραζιλία υποσχέθηκε ότι θα περιορίσει κατά 36 έως 39% την αύξηση των ρύπων που εκπέμπει μέσα στα επόμενα 11 χρόνια.

Το ταμείο της Κοπεγχάγης
Το μεγαλύτερο αγκάθι της Διάσκεψης είναι ο επιμερισμός των οικονομικών βαρών. Ποιος θα πληρώσει και πόσο; Από τη μια, οι ανεπτυγμένες χώρες, στις οποιες κατοικεί το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά παραγουν το 60% των αερίων. Από την άλλη οι αναπτυσσόμενες χώρες με το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 40% των «παγκόσμιων ρύπων». Με αυτά τα δεδομένα, οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να καταβάλουν στις αναπτυσσόμενες περισσότερα από 100 δις ευρώ για τεχνικές περιορισμού των αερίων. Ωστόσο, δεν φαίνεται διατεθειμένες να πληρώσουν ούτε τα μισά!

Οι συνέπειες της υπερθέρμανσης
«Υπερθέρμανση του πλανήτη», είναι από τις …διασημότερες φράσεις την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, σύμφωνα με την υπηρεσία Global Language Monitor .

Η πορεία του πλανήτη, σύμφωνα με την έκθεση Global Carbon Project, ακολουθεί το πιο ακραίο από τα σενάρια που διατύπωσαν τα Ηνωμένα Έθνη στην έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος το 2007. Ποιο είναι αυτό; Η μέση θερμοκρασία της Γης θα αυξηθεί έως και 6 βαθμούς Κελσίου έως το τέλος του αιώνα. Μια τέτοια αύξηση σημαίνει ολέθριες και μη ανατρέψιμες επιπτώσεις για τον πλανήτη, καθώς μεγάλα τμήματα αυτού θα γίνουν μη κατοικήσιμα.

Για να δούμε τις επιπτώσεις από την αύξηση της θερμοκρασίας βαθμό-βαθμό:

+1οC Kίνδυνος πυρκαγιών και αλλαγής κατοικίας κάποιων ζώων
+2οC Kίνδυνος εξαφάνισης του 30% των ειδών ζώων και φυτών
H μείωση της γεωργικής παραγωγής στις περιοχές με ξηρασία και στις τροπικές περιοχές αυξάνουν τον κίνδυνο λιμού.
+3οC Aπώλεια του 30% των βάλτων στις παράκτιες περιοχές.
Aύξηση της θνησιμότητας εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας, των πλημμύρων και της ξηρασίας, έλλειψη νερού για εκατομμύρια ανθρώπους.
+4οC Aύξηση κατά πολλά εκατομμύρια του αριθμού των ανθρώπων που πλήττονται από τις πλημμύρες και ιδιαίτερα στις πολυπληθείς περιοχές στα Δέλτα της Aσίας και της Aφρικής
+5οC Aπειλή εξαφάνισης του 40% των ειδών των ζώων και των φυτών. Aυξανόμενες δυσκολίες στην παροχή υπηρεσιών υγείας.

Ο "παππους της υπερθέρμανσης" δεν πάει Κοπεγχάγη.
Ένας από τους κορυφαίους στον κόσμο επιστήμονες που ειδικεύονται στην μελέτη των κλιματικών αλλαγών, ο Τζέιμς Χάνσεν, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαστημικών Μελετών Γκόνταρντ της NASA, ο οποίος αποκαλείται και "παππούς" της παγκόσμιας υπερθέρμανσης της Γης, εύχεται να αποτύχει η σύνοδος κορυφής για το κλίμα στην Κοπεγχάγη. Ο 68χρονος Χάνσεν δήλωσε στους "Τάιμς του Λονδίνου" ότι θα μποϊκοτάρει τη σύνοδο, θεωρώντας ότι δεν είναι παρά μια "φάρσα. Στην ουσία, τόνισε, τα ανεπτυγμένα κράτη θέλουν να αγοράζουν "συγχωροχάρτια", δίνοντας μικροποσά στις αναπτυσσόμενες χώρες, για να συνεχίσουν τη ρύπανση και την επιβάρυνση της ατμόσφαιρας, σαν να μην τρέχει τίποτε.

Ο Χάνσεν, καθηγητής επίσης στο Ινστιτούτο της Γης του πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, ήταν ένας από τους πρώτους που, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, σήμανε τον κώδωνα κινδύνου για την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας λόγω των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων,ιδίως διοξειδίου του άνθρακα.

Όπως είπε, "το θεμελιώδες πρόβλημα είναι ότι τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν τη φθηνότερη μορφή ενέργειας. Όσο υπάρχουν, αναπόφευκτα θα χρησιμοποιούνται". Γι' αυτό, ως βασική λύση αντιπρότεινε να επιβληθεί ένας "φόρος άνθρακα", ώστε σταδιακά η ανθρωπότητα να απεξαρτηθεί από τα ορυκτά καύσιμα. Ο αμερικανός επιστήμονας προτείνει την επιβολή ενός νέου διεθνούς "φόρου άνθρακα", αρχικά ένα δολάριο ανά γαλόνι και σταδιακά να αυξάνεται. Τα έσοδα από τον φόρο, όπως είπε, μπορούν να επιστρέφονται στο κοινό με την μορφή μερίσματος.

Το κόστος της απραξίας
Ολες σχεδόν οι αναλυσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το οικονομικό κόστος των μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ μικρότερο από τις υφιστάμενες αλλά και τι επικείμενες συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αν και το εύλογο ερώτημα είναι τι να τα κάνεις τα λεφτά, αν έχεις καταστρέψει το περιβάλλον.

Σύμφωνα με μελέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ο περιορισμος των εκπομπών κατά κατά 30% ως το 2020, θα στοιχίσει μόλις 0,2% στην ετήσια οικονομική ανάπτυξη, ποσοστό πολύ μικρότερο από την «υπερθέρμανση» που προκάλεσαν στην παγκόσμια οικονομία οι «εκπομπές» των golden boys. Την ιδια ώρα η μη λήψη μέτρων εκτιμάται ότι μπορεί να στοιχίσει εως και 65 δις ευρώ ετησίως στην ΕΕ, λόγω των καταστροφών σε γεωργία, τουρισμό και άλλους τομείς.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ τα προτεινόμενα μέτρα θα κόστιζαν μόλις πάνω από το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ Aκαθάριστου Eθνικού Προϊόντος, μέχρι το 2030, ενώ ο ρυθμος αύξησης του παγκόσμιου πλούτου θα μειωνόταν μόλις κατά 0,03%

Στις ΗΠΑ, το Συμβούλιο Yπεράσπισης Φυσικών Πόρων εκτιμά τα κόστος από την αύξηση της θερμοκρασίας μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες θα αγγίξει ττο 3,6% του AEΠ.

Σύμφωνα με τα ελληνικό τμημα της WWF το κόστος των παρεμβάσεων στην Ελλάδα υπολογίζεται μόλις σε 0,7% του AEΠ.