Οι ρύποι «σώζουν» τη ΔΕΗ

Απρόσμενα κέρδη από τους ρύπους καταγράφει η ΔΕΗ, η μετοχή της οποίας σημειώνει άνοδο μεγαλύτερη από 600% το τελευταίο επτάμηνο. Η μετοχή πάντως υποχώρησε τις τελευταίες ημέρες μετά από δημοσίευμα της «Wall Street Journal», ότι ετοιμάζεται το σπάσιμο της εταιρείας και η δημιουργία μιας «μικρής ΔΕΗ» με στόχο το ένα τρίτο περίπου της περιουσίας (ποσοστό αντίστοιχο με το μετοχικό κεφάλαιο που ελέγχει το Δημόσιο) να αυτονομηθεί και να πουληθεί σε ιδιώτες επενδυτές.

Η ανάγκη της ελληνικής βιομηχανίας να αγοράζει από εφέτος περισσότερα δικαιώματα ρύπων αποτέλεσε τον κυριότερο παράγοντα για την αύξηση των τιμολογίων που ανακοινώθηκε νωρίτερα τον Ιανουάριο. Αλλά με το δικαίωμα εκπομπής ρύπων να έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά, στην περιοχή των 4 ευρώ, το κόστος τους κυμαίνεται σε λιγότερο από το ένα τέταρτο του ύψους που θα απαιτούνταν για να έχει η ΔΕΗ φιλοπεριβαλλοντικά κίνητρα.

Ως αγοράστρια δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων, η ΔΕΗ, με περίπου το μισό της παραγωγής της να προέρχεται από λιγνίτη, βλέπει την εξέλιξη αυτή σαν θείο δώρο, καθώς οι υπολογισμοί της για το κόστος από την αγορά ρύπων ήταν πολύ υψηλότεροι.

Χάνουν τη δωρεάν κατανομή

Οι  ασκήσεις κόστους για το νέο σύστημα εμπορίας ρύπων (κατά το οποίο οι ηλεκτροπαραγωγοί χάνουν τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων και αγοράζουν δικαιώματα για το σύνολο των εκπομπών ρύπων) είχαν γίνει με τιμές της τάξεως των 7 ευρώ, εξέλιξη που αυξάνει τα έσοδα για την εταιρεία, αφού είχαν εγκριθεί 270 εκατ. ευρώ για τον σκοπό αυτόν, τα οποία και θα ανακτήσει η ΔΕΗ από τα τιμολόγια.

Ετσι τα πράγματα δείχνουν ότι η εταιρεία μέσω των ρύπων «βλέπει» τα έσοδά της να αυξάνονται, κάτι που αναμένεται να αποτυπωθεί και στα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου του 2013.  

Από την άλλη πλευρά, η ΔΕΗ, όπως και άλλοι κολοσσοί στην Ευρώπη, αγοράζουν δικαιώματα εκπομπής ρύπων από τον μηχανισμό CDM (Clean Development Mechanism), ο οποίος λειτουργεί στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο και είναι ενταγμένος και στο Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών, τα οποία κοστίζουν λιγότερο από τα δικαιώματα που βρίσκονται σε διαπραγμάτευση στον ευρωπαϊκό μηχανισμό ρύπων, με αποτέλεσμα να έχουν τεράστια  οφέλη. Τις τελευταίες ημέρες π.χ.  το κόστος των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων στην Ευρώπη κατέγραφε ιστορικό χαμηλό στα 4 ευρώ ο τόνος, ενώ τα δικαιώματα στον μηχανισμό CDM κόστιζαν μόλις 40 σεντς.

Στην αγορά λέγεται ότι μέρος των χρημάτων που πληρώνουν οι καταναλωτές για την περίφημη πράσινη ανάπτυξη μετατράπηκε σε υπερκέρδη για κινεζικές επιχειρήσεις αλλά και για άλλους οργανισμούς που είχαν προαγοράσει τα δικαιώματα, τα οποία πούλησαν στη συνέχεια σε ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις, όπως η ΔΕΗ, που αγοράζουν ρύπους, καθώς με αυτούς καλύπτουν τη ρύπανση που προκαλούν στο περιβάλλον.

Το  κόστος εκπομπής δικαιωμάτων ρύπων (EUAs) στην ΕΕ υποχώρησε σε νέα ιστορικά χαμηλά, συνεχίζοντας την πτώση του μετά την αποτυχημένη τελευταία δημοπρασία δικαιωμάτων στη Γερμανία. Το ευρωπαϊκό σύστημα διαπραγμάτευσης δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (ETS) είναι ο βασικός πυλώνας των προσπαθειών της ΕΕ να πιέσει τη βιομηχανία να στραφεί σε καθαρές πηγές ενέργειας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απηύθυνε έκκληση στις κυβερνήσεις και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να λάβουν μέτρα για να στηρίξουν τις τιμές των δικαιωμάτων, προτείνοντας να αποσυρθούν προσωρινά κάποια από τα πλεονάζοντα δικαιώματα από την αγορά.

Αφαίρεση δικαιωμάτων

Με το αποκαλούμενο backloading, επιχειρείται να αφαιρεθούν από την ευρωπαϊκή αγορά ρύπων 900 εκατ. δικαιώματα (που θα επανέλθουν το 2019-2020), ούτως ώστε να υπάρξει πίεση στις τιμές και να αυξηθούν τα έσοδα.

Αν εγκριθεί η πρόταση αυτή, η Επιτροπή θα μπορούσε να αρχίσει να παρακρατά δικαιώματα από τις πρώτες δημοπρασίες που προγραμματίζονται από τον Αύγουστο και πέρα, γεγονός το οποίο θα ανεβάσει τις τιμές βοηθώντας χώρες, όπως η Γερμανία, που αναμένουν έσοδα από τους ρύπους ώστε να πληρώσουν εγκεκριμένες κρατικές ενισχύσεις στις εθνικές τους βιομηχανίες. Οι χώρες του Νότου και η Ελλάδα όμως δεν έχουν συστήσει τέτοιους μηχανισμούς αντιστάθμισης, δηλαδή επί της ουσίας οι καταναλωτές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες του φτωχού Νότου θα πληρώσουν αν ληφθεί μια τέτοια απόφαση, μέσω των αυξήσεων στο ρεύμα, τις επιδοτήσεις στις βιομηχανίες του ανεπτυγμένου Βορρά.


Η τρίτη φάση

• H τρίτη και τελευταία φάση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (EU-ETS), που αφορά τα έτη 2013-2020, βρίσκεται στην τελική ευθεία της. Ο σχετικός Κανονισμός της ΕΕ ορίζει το πλαίσιο για τη διεξαγωγή των πλειστηριασμών και προβλέπει τη δημοπράτηση των δικαιωμάτων εκπομπής των χωρών-μελών μέσω κοινής υποδομής, την οποία και ονομάζει Κοινή Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Πλειστηριασμών. Θα αντικαταστήσει την πρωτογενή διάθεση αερίων, ενώ επελέγη ως η πιο διαφανής μέθοδος και αναμένεται να εξαλείψει απροσδόκητα κέρδη που προκύπτουν όταν οι υπόχρεοι φορείς (π.χ. ηλεκτροπαραγωγοί) χρεώνουν τους πελάτες τους, μετακυλίοντας το κόστος των δικαιωμάτων, ακόμη και όταν τα έχουν λάβει δωρεάν.

• Στη Μεταβατική Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Πλειστηριασμών, που αναμένεται το επόμενο διάστημα να τεθεί σε πλήρη λειτουργία, συμμετέχουν οι 24 από τις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, ενώ η ΕΧΑΕ ανέλαβε για λογαριασμό του ελληνικού κράτους τον ρόλο του Εκπλειστηριαστή (Auctioneer) στη Μεταβατική Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα.

• Σημειώνεται ότι από τον Ιούνιο του 2011 ως σήμερα έχουν δημοπρατηθεί μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών 18.750.000 δικαιώματα που απέφεραν στο Ελληνικό Δημόσιο έσοδα της τάξεως των 174 εκατ. ευρώ, κάτι που  έβαλε τη χώρα μας στον ευρωπαϊκό χάρτη της αγοράς του άνθρακα.      

Πηγη: www.tovima.gr