Στ. Κριμιζής:Διέξοδοι για την Ελλάδα η έρευνα και η καινοτομία
Από το Βήμα...
Τις προοπτικές που θα δημιουργηθούν για την ελληνική οικονομία από τη σύνδεση της καινοτομίας με την έρευνα επισημαίνει ο κ. Στ. Κριμιζής , πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας.
Μιλώντας στο «Βήμα» τονίζει ότι η επιχειρηματική δραστηριότητα με ίδρυση μικρομεσαίων εταιρειών που προωθούν εφαρμογές καινοτόμων τεχνολογιών προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας που και καλά πληρώνουν και βοηθούν τις εξαγωγές της χώρας. Ο κ. Κριμιζής υπογραμμίζει την ανάγκη προώθησης της κουλτούρας της καινοτομίας ως εθνική ανάγκη, σημειώνοντας ότι στις προηγμένες οικονομίες τα 2/3 της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ προέρχονται από την εξέλιξη της τεχνολογίας.
- Είναι προφανές ότι το μοντέλο της ελληνικής οικονομίας που διαμορφώθηκε μεταπολιτευτικά έχει καταρρεύσει. Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της καινοτομίας και της έρευνας για τη διαμόρφωση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου;
«Οι μελέτες που έχουν γίνει σε προηγμένες οικονομίες έχουν αποδείξει ότι τα 2/3 της ετήσιας αύξησης του ΑΕΠ προέρχονται από καινοτομίες στην τεχνολογία. Το πιο γνωστό παράδειγμα την τελευταία εικοσαετία είναι η τεχνολογία του Διαδικτύου και η ραγδαία ανάπτυξη που ακολούθησε στην παγκόσμια οικονομία. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον έχει πει ότι η επανάσταση που έφερε το Διαδίκτυο “έσωσε” τη θητεία του με την τεράστια ώθηση που έδωσε στην αμερικανική οικονομία. Το μοντέλο δηλαδή της σύνδεσης της καινοτομίας με την έρευνα είναι γνωστό. Απλώς πρέπει να το δρομολογήσουμε και στην Ελλάδα».
- Πώς μπορεί να υπάρξει στενότερη σύνδεση των ακαδημαϊκών ερευνητικών δραστηριοτήτων με την αγορά εργασίας και τις επιχειρήσεις;
«Η σύνδεση σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Τα κονδύλια για έρευνα στην Ελλάδα ανέρχονται σε μόλις 0,5% του ΑΕΠ. Περίπου 70% της χρηματοδότησης είναι δημόσια και μόνο 30% ιδιωτική. Σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ιαπωνία ισχύει περίπου το αντίθετο. Μπορούν λοιπόν οι επιχειρήσεις να αυξήσουν τη χρηματοδότηση σε πεδία όπου η πανεπιστημιακή έρευνα έχει σχέση με τα προϊόντα τους, όπως γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο. Βέβαια, η νοοτροπία στα πανεπιστήμιά μας ότι η έρευνα δεν πρέπει να συνδέεται με την αγορά εργασίας είναι πρωτοφανής στον κόσμο.
Η ελληνική κοινωνία επενδύει στην εκπαίδευση όχι μόνο για να γίνουν τα παιδιά της καλοί πολίτες αλλά και για να συνεισφέρουν στον δημόσιο πλούτο με την εργασία τους σε παραγωγικούς τομείς της οικονομίας. Οι φόροι που πληρώνουν οι επιχειρήσεις και όλοι οι εργαζόμενοι τροφοδοτούν το σύστημα ώστε να υπάρχει η Παιδεία. Η ιδέα ότι η ανώτατη Παιδεία δεν συνδέεται άμεσα με την αγορά εργασίας είναι σχιζοφρενική και σημαίνει ότι τα πανεπιστήμια του υπόλοιπου κόσμου έχουν λάθος μοντέλο. Είμαι σίγουρος ότι αυτού του είδους ο συλλογισμός θα προκαλέσει μεγάλη έκπληξη στο ΜΙΤ, στο Ηarvard, στο Βerkeley, στο Cambridge, στο ΕΤΗ της Ζυρίχης, στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο κ.λπ.
Αλλά για να επιστρέψω στη βασική ερώτηση, οι επιχειρήσεις μπορούν να προωθήσουν μια στενότερη σύνδεση- π.χ. να χρηματοδοτήσουν έδρες, να δώσουν ανταγωνιστικές υποτροφίες, να προσφέρουν επιστημονικά όργανα για εργαστήρια, και πολλά άλλα. Εχω την εντύπωση ότι ο νέος νόμος υποβοηθά τέτοιου είδους πρωτοβουλίες».
- Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Τεχνολογίας προς την κατεύθυνση απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων;
«Η απορρόφηση είναι ήδη δρομολογημένη και συνεχίζεται. Προσφάτως κοινοποιήθηκε το πρόγραμμα “Αριστεία” για περίπου 60 εκατ. και προσείλκυσε περίπου 1.500 προτάσεις. Παρόμοια ανακοίνωση θα γίνει και το 2012. Εχουν ήδη επιλεγεί δέκα επιτροπές κριτών από το εξωτερικό που θα κάνουν την αξιολόγηση με διεθνή κριτήρια, ώστε να μην υπάρχουν αμφισβητήσεις όπως έχει γίνει στο παρελθόν. Ο πιο φιλόδοξος στόχος μας είναι να προωθήσουμε στρατηγικό σχεδιασμό για ερευνητικό- αναπτυξιακό πλάνο με χρονικό ορίζοντα δεκαετίας, με απώτερο σκοπό την αύξηση των δαπανών για την έρευνα στο 1,5% του ΑΕΠ (από 0,5% που είναι σήμερα)».
«Δυστυχώς, τις τελευταίες δεκαετίες οι νέοι με καλές σπουδές κοιτούσαν για κάποια θέση στο Δημόσιο, δηλαδή σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα τα οποία ήταν και είναι υπερκορεσμένα. Αν και η μετανάστευση είναι μια διέξοδος, η επιχειρηματική δραστηριότητα με ίδρυση μικρομεσαίων εταιρειών που προωθούν εφαρμογές καινοτόμων τεχνολογιών προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας που και καλά πληρώνουν και βοηθούν τις εξαγωγές της χώρας.
Υπάρχουν σήμερα πολύ επιτυχημένες μικρές εταιρείες με εξαγωγές. Το Cluster Corallia (Τεχνολογικός Συνεργατικός Σχηματισμός) στο Μαρούσι, υπό την ηγεσία του καθηγητή Βασίλη Μακιού και των συνεργατών του, τις βοήθησε να οργανωθούν και να επιτύχουν. Το Corallia είναι μια περίπτωση όπου σχετικά μικρή επένδυση ερευνητικών κονδυλίων από το κράτος έχει αποδώσει πολλαπλάσια σε εξαγώγιμα τεχνολογικά προϊόντα υψηλού επιπέδου. Το πρόβλημα είναι ότι χρειαζόμαστε δεκάδες Clusters σε πολλούς τομείς και δεν τους έχουμε ακόμη.
Επίσης πρέπει να προωθήσουμε την κουλτούρα της καινοτομίας ως εθνική ανάγκη. Η πρόσφατη πρωτοβουλία του ΣΕΒ και του Εurobank να κηρύξει τον διαγωνισμό “Η Ελλάδα Καινοτομεί” και τα πρωτοφανή αποτελέσματα δείχνουν την ανάγκη να μεταδώσουμε στα νέα παιδιά, αρχίζοντας από το Λύκειο, τη σημασία της τεχνολογίας για την ανάπτυξη της χώρας και τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας που θα αμείβονται καλά».
Δημοσίευση σχολίου