ΥΠΕΚΑ: Το πρώτο περιβαλλοντικό ΣΔΙΤ στη Δυτ. Μακεδονία

Δημοπρατήθηκε η πρώτη φάση του διαγωνισμού για το πρώτο περιβαλλοντικό έργο Σύμπραξης Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, μετά από στενή συνεργασία της Ειδικής Γραμματείας ΣΔΙΤ του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
Αντικείμενο του έργου αποτελεί η κατασκευή Μονάδας Επεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΕΑ) δυναμικότητας περίπου 120.000 τόνων, που θα περιλαμβάνει:

* εγκατάσταση μηχανικής ανακύκλωσης,
* εγκατάσταση βιολογικής επεξεργασίας (αναερόβιας χώνευσης, κομποστοποίησης ή άλλης περιβαλλοντικά συμβατής βιολογικής επεξεργασίας) του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ),
* λειτουργία και συντήρηση των παραπάνω εγκαταστάσεων,
* λειτουργία και συντήρηση των παραπάνω εγκαταστάσεων του δικτύου τροφοδοσίας της ΜΕΑ, το οποίο αποτελείται από 9 υφιστάμενους Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) και από ένα που θα κατασκευαστεί από τον Ανάδοχο,
* ενεργειακή αξιοποίηση από τον Ανάδοχο των παραγόμενων υλικών από τη ΜΕΑ.

Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται σε 116.400.000 €, ενώ φορέας υλοποίησης είναι η Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Απορριμμάτων Δυτικής Μακεδονίας (ΔΙΑΔΥΜΑ ΑΕ).

Έργο διαχείρισης απορριμμάτων ως έργο ΣΔΙΤ
Στο πλαίσιο του έργου, ο ιδιώτης ανάδοχος θα αναλάβει την χρηματοδότηση, μελέτη, κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία των υποδομών του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων για 27 έτη, ενώ θα αποπληρώνεται βάσει μηχανισμού πληρωμών κατά την περίοδο λειτουργίας του, ο οποίος αξιολογεί την ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών. Σημειώνεται ότι η κατασκευή των υποδομών που προβλέπονται στο έργο αυτό θα γίνει με ιδιωτική χρηματοδότηση.

Διαχείριση απορριμμάτων και αειφόρος ανάπτυξη
Με το συγκεκριμένο έργο πέρα από την περιβαλλοντικά φιλική και ολοκληρωμένη διαχείριση επιτυγχάνεται και η ενεργειακή αξιοποίηση των αστικών στερεών αποβλήτων. Η παραγωγή ενέργειας από τη διαχείριση απορριμμάτων αποτελεί βήμα για την ανάπτυξη της αειφόρου διαχείρισης αποβλήτων στην Ελλάδα η οποία είναι πλέον κομβικής σημασίας.
Η υλοποίηση του έργου εισάγει ένα πρότυπο διαχείρισης αποβλήτων, απολύτως συμβατό με τον πυρήνα της στρατηγικής της Ε.Ε. στον τομέα της Διαχείρισης Αποβλήτων, συμβάλλοντας:

* στη μείωση της προς ταφή ποσότητας απορριμμάτων,
* στην ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω της επεξεργασίας του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων,
* στη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων (υλικών ή/και ενέργειας), η αξιοποίηση των οποίων δύναται να επιφέρει οικονομικά οφέλη και να συμβάλει γενικότερα στην ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων.


Διαγωνιστική διαδικασία
Το έργο προκηρύσσεται με κλειστή διαδικασία δύο φάσεων η οποία βασίζεται σε αντικειμενικό και διαφανή τρόπο αξιολόγησης τόσο στη φάση προεπιλογής όσο και στη φάση υποβολής δεσμευτικών προσφορών. Τονίζεται δε, ότι τα τεύχη του διαγωνισμού διαμορφώνονται με τρόπο ώστε να μην προδιαγράφεται συγκεκριμένη τεχνολογία, που θα προσφέρουν οι υποψήφιοι ανάδοχοι, ενώ τα κριτήρια επιλογής θα έχουν να κάνουν αποκλειστικά με αντικειμενικά μετρήσιμους δείκτες (όπως η ποσότητα του υπολείμματος της διεργασίας που οδηγείται στο ΧΥΤΥ, η σύνθεσή του, η ποσότητα των ανακυκλώσιμων υλικών που ανακτώνται κλπ) που θα προσφέρει η κάθε προτεινόμενη τεχνολογία.
Η μέθοδος της υλοποίησης έργων ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων με τη διαδικασία των ΣΔΙΤ, αποτελεί κοινή πρακτική σε πολλές χώρες στη διαχείριση στερεών αποβλήτων, και ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα, καθώς δίνεται λύση σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης των απορριμμάτων της εξυπηρετούμενης περιοχής, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται στους πολίτες η υψηλού επιπέδου παροχή υπηρεσιών διαχείρισης απορριμμάτων. Το συγκεκριμένο έργο ΣΔΙΤ αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα αποτελεσματικής προώθησης έργων υποδομής διαχείρισης στερεών αποβλήτων σε περιφερειακό επίπεδο και θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για άλλες περιοχές της χώρας.
Με το έργο αυτό επεκτείνεται η εφαρμογή των έργων ΣΔΙΤ και σε μη κτιριακά έργα, αναδεικνύοντας τη σύμπραξη δημόσιου – ιδιωτικού τομέα σε σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης. Μοχλεύοντας δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, τα αναπτυξιακά έργα ΣΔΙΤ παράγουν προστιθέμενη αξία για το δημόσιο, τον πολίτη και το περιβάλλον, με αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και σωστό σχεδιασμό.

Βασικά χαρακτηριστικά έργου ΣΔΙΤ διαχείρισης απορριμμάτων
· Εξασφάλιση προκαθορισμένου χρόνου και κόστους υλοποίησης:
Ο ανάδοχος ξεκινά να λαμβάνει πληρωμές μόνο μετά την παράδοση του έργου σε λειτουργία, έχοντας με αυτό τον τρόπο ισχυρό κίνητρο τήρησης του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
- Υπερβάσεις κόστους και ζημίες που ενδεχομένως προκύψουν κατά τη διάρκεια της σύμβασης βαρύνουν πλήρως τον ιδιώτη ανάδοχο και όχι το Δημόσιο.
· Σύνδεση αμοιβής αναδόχου και ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών:
- Κατά την υλοποίηση της συγκεκριμένης σύμβασης ΣΔΙΤ, το Δημόσιο κατέχει ισχυρό εποπτικό ρόλο όσον αφορά στην απόδοση του αναδόχου και την εν γένει λειτουργία του έργου. Στο πλαίσιο αυτό, οι πληρωμές διαθεσιμότητας του αναδόχου θα είναι συνδεδεμένες με την τήρηση των κριτηρίων διαθεσιμότητας και των προδιαγραφών λειτουργίας, καθώς και την επίτευξη των στόχων που προβλέπονται από την εθνική και κοινοτική νομοθεσία. Η μη ικανοποίηση των δεικτών αυτών θα συνεπάγεται μη πληρωμή στον ανάδοχο.
- Το έργο αυτό εισάγει μια διαφορετική φιλοσοφία και αντίληψη στην υλοποίηση υποδομών διαχείρισης στερεών αποβλήτων, βασισμένη στο συστηματικό έλεγχο και παρακολούθηση των επιθυμητών αποτελεσμάτων από τη διαχείριση των απορριμμάτων, κάτι που μέχρι σήμερα δεν μπορούσε να επιτευχθεί με τους κλασσικούς τρόπους δημοπράτησης και υλοποίησης αντίστοιχων έργων. Η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων γίνεται με την υιοθέτηση συγκεκριμένων μετρήσιμων δεικτών απόδοσης, όπως η ποσότητα του υπολείμματος της διεργασίας που οδηγείται στο ΧΥΤΥ, η σύνθεσή του, η ποσότητα των ανακυκλώσιμων υλικών που ανακτώνται, η ποσότητα της ενέργειας που παράγεται, η ικανοποίηση των χρηστών κλπ.
· Ενοποίηση της ευθύνης μελέτης, κατασκευής, συντήρησης και τεχνικής διαχείρισης του έργου, στη βάση προδιαγραφών αποτελέσματος:
- Πέραν της έγκαιρης και ποιοτικής υλοποίησης, διασφαλίζεται και η διατήρηση του έργου σε υψηλό επίπεδο λειτουργικότητάς καθ’ όλη τη διάρκειά του