Στο μικροσκόπιο της Ε.Ε. η κακοποίηση της φύσης

Αναδημοσίευση: Αυγή

Στη χώρα των fast track διαδικασιών και των σχεδίων για ιδιωτικοποίηση ακόμη και των αδειοδοτήσεων βιομηχανιών - βιοτεχνιών, όπως και των περιβαλλοντικών ελέγχων, καταφθάνει στην Αθήνα, την Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου, κλιμάκιο της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, ζητώντας από το ΥΠΕΚΑ εξηγήσεις, πληροφορίες, στοιχεία για την εξέλιξη σοβαρών παραβάσεων που χρονίζουν και σε πολλές περιπτώσεις συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. ώστε να επιλυθούν. Η ατζέντα της συνάντησης συνθέτει το παζλ της περιβαλλοντικής υποβάθμισης, με την Ελλάδα να καταλαμβάνει σταθερά τη δεύτερη χειρότερη θέση για τις κακές περιβαλλοντικές επιδόσεις της.
Κορυφαίο θέμα της συνάντησης η συμμόρφωση με οκτώ τον αριθμό ντροπιαστικών καταδικών του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, καθώς τα χρονοδιαγράμματα που δίδονται γίνονται λάστιχο, με περιθώριο απόκλισης ακόμη και πέντε ετών. Π.χ. για την πρωτόδικη απόφαση του 2004, εξαιτίας της απουσίας αποχετευτικού δικτύου και συστήματος επεξεργασίας λυμάτων στο Θριάσιο Πεδίο, τέθηκε σε λειτουργία ο βιολογικός καθαρισμός τον Δεκέμβριο, με άγνωστη την ημερομηνία σύνδεσης των δικτύων όλων των δήμων της περιοχής, έτσι για να "πιασθεί" το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του Κέντρου Επεξεργασίας στο τέλος του 2010.
Στον κατάλογο των προς συζήτηση εκκρεμοτήτων ξεχωριστή θέση καταλαμβάνουν οι παραβιάσεις που συνδέονται με την προστασία της φύσης με εκτενή αναφορά στην υποβάθμιση της Λίμνης Κορώνειας, υγρότοπο διεθνούς σημασίας Ραμσάρ. Η προηγούμενη επίσκεψη του κλιμακίου για τον έλεγχο εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας ήταν την άνοιξη του 2008, με πάνω-κάτω την ίδια ατζέντα, γεγονός που σημαίνει ότι ούτε ο διασυρμός των καταδικών και τα επαπειλούμενα τσουχτερά χρηματικά πρόστιμα συνετίζουν τους εκάστοτε αρμοδίους.
Αναλυτικότερα, στο κεφάλαιο “φύση”, για την εκτέλεση της απόφασης του Δικαστηρίου (Οκτώβριος 2007), εξαιτίας του λειψού καταλόγου σε αριθμό και έκταση Ζωνών Προστασίας της Ορνιθοπανίδας (έχει αποσταλεί την άνοιξη ο κατάλογος με τις νέες ΖΕΠ) η επιτροπή θα ενημερώσει αν θα κλείσει ή όχι το θέμα.
Όσον αφορά την απουσία θεσμικής προστασίας των ΖΕΠ, εξ αυτού και η δεύτερη καταδίκη (Δεκέμβριος 2008), ζητούνται διευκρινίσεις για την τύχη σχεδίου Κοινής Υπουργικής Απόφασης. Για την πιο φρέσκια καταδίκη (Ιανουάριος 2009), η οποία αφορούσε κακή ενσωμάτωση της πρώτης σημαντικής Οδηγίας για την προστασία της φύσης, την 79/409 περί άγριας ορνιθοπανίδας, εδώ και 32 χρόνια, εν ολίγοις, μάλλον βαίνει προς αρχειοθέτηση, καθώς δημοσιεύτηκε η προσαρμογή σε ΦΕΚ από το ΥΠΕΚΑ.
Η κατασκευή αυτοκινητοδρόμου Πύργος - Τσακώνα, στον Καϊάφα, σε τόπο κοινοτικής σημασίας, "που επλήγη από πολύ μεγάλες πυρκαγιές το 2007, θα έχει ανεπανόρθωτες συνέπειες, θα προκαλέσει τη διάρρηξη του συνδετικού ιστού της συγκεκριμένης τοποθεσίας, καθώς και την καταστροφή ορισμένων τύπων οικολογικών ενδιαιτημάτων (δενδρόφυτες εκτάσεις πεύκων) είναι η θέση της Επιτροπής και ζητεί τη συγκεκριμένη απάντηση: εάν το έργο θα γίνει και με ποια χάραξη.
Για τη Λίμνη Κορώνεια, υγρότοπο διεθνούς σημασίας Ραμσάρ ενταγμένη και στο Δίκτυο Natura 2000 (Ζώνη Ειδικής Προστασίας και τόπος Κοινοτικής Σημασίας), η Επιτροπή παραθέτει αναλυτικά το καθεστώς προστασίας, το οποίο δεν εφαρμόζεται, παρά τις κατά καιρούς υποσχέσεις του πλήθους των συναρμοδίων. Ταυτόχρονα περιγράφει αναλυτικά τις αιτίες υποβάθμισης (άρδευση, απόρριψη βιομηχανικών αποβλήτων και αστικών λυμάτων, κατάληψη 10 χιλιομέτρων της λίμνης για γεωργικές καλλιέργειες), αλλά και τα υπεσχημένα για την αποκατάσταση της λίμνης.
Τα προς απάντηση ερωτήματα, σαφή και εξειδικευμένα. Μεταξύ άλλων, σε ποιο στάδιο βρίσκεται η κατασκευή αποχετευτικού δικτύου και επεξεργασίας των αστικών λυμάτων, αν σφραγίστηκαν οι 2.200 παράνομες γεωτρήσεις, πώς εξελίσσεται ο περιορισμός της άρδευσης με προώθηση και χρήση αντικινήτρων, νέων τεχνολογιών και αλλαγής πρακτικής άρδευσης, αν εφαρμόζεται η μελέτη η οποία προέβλεπε κατασκευή συλλογικών αρδευτικών δικτύων και εμπλουτισμού του φρεατίου υδροφορέα, αν επανεξετάστηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι λειτουργίας των ρυπογόνων βιομηχανιών της περιοχής Λαγκαδά. Επιπλέον αν έχει καταρτισθεί και εγκριθεί σχέδιο διαχείρισης και ολοκληρωμένου προγράμματος παρακολούθησης του Εθνικού Πάρκου των λιμνών Κορώνειας - Βόλβης, αλλά και αν εφαρμόζεται το εγκεκριμένο αγροπεριβαλλοντικό πρόγραμμα. Πάντως την Πέμπτη ανακοινώθηκε η απόφαση της Επιτροπής να προσφύγει στο ΣτΕ και να κόψει τη χρηματοδότηση.
Αιολικά πάρκα σε περιοχές Νatura
Στην ακύρωση ΚΥΑ με τις οποίες εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων στη Λακωνία, σε περιοχή χαρακτηρισμένη ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας και τόπος κοινοτικής σημασίας, εστιάζει η Επιτροπή, επισημαίνοντας ότι η ειδική χωροταξική μελέτη του Πανεπιστημίου της Θεσσαλίας, με στόχο τη χωροθέτηση ζώνης αναζήτησης αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή της βορειοανατολικής Λακωνίας, αγνόησε τη ΖΕΠ, ενώ οι διαδικασίες αδειοδότησης πολλών έργων ξεκίνησαν χωρίς "προηγούμενο προγραμματισμό".
Ειδικότερα, για την περιοχή Κατάρτια - Τούρλες έχει γίνει προσφυγή στο ΣτΕ για το Καλογεροβούνι - Πούλος, η ΚΥΑ έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων και του περιφερειάρχη ακυρώθηκαν από το ΣτΕ, όπως και του αιολικού πάρκου στη θέση Γρόπες - Ράχη Γκιώνη. Η επιτροπή ζητεί πληροφορίες για την εξέλιξη της αίτησης ακύρωσης και ερωτά αν έχουν εγκριθεί νέοι περιβαλλοντικοί όροι για τα άλλα δύο και αν ναι αιτείται να δοθούν προς έλεγχο, όπως και το σύνολο των αποφάσεων έγκρισης.
Απόβλητα
Διευκρινίσεις όσον αφορά τη συμμόρφωση με την απόφαση ΔΕΚ (6 Οκτωβρίου 2005) για το κλείσιμο και αποκατάσταση των παράνομων χωματερών, η προθεσμία συμμόρφωσης θεωρητικά έληξε στο τέλος του 2009. Ζητείται λεπτομερής και επικαιροποιημένος κατάλογος με τα σημεία των παράνομων χωματερών εν λειτουργία και αυτών που βρίσκονται σε διαδικασία αποκατάστασης, όπως και "χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσης σαφές, συγκεκριμένο και ρεαλιστικό τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, με ενδιάμεσους στόχους προόδου και πηγές χρηματοδότησης". Ενημέρωση για την εκτέλεση της απόφασης (Σεπτέμβριος 2009) που αφορά τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων. Ακόμη ζητεί στοιχεία για την αποκατάσταση του ΧΥΤΑ στο Σκαλιστήρι και αντίγραφο περιβαλλοντικής επιθεώρησης, όπως και να έχει βρεθεί νέος χώρος ΧΥΤΑ στη Ζάκυνθο, καθώς ο υφιστάμενος λειτουργεί παράνομα.
Υδάτινο περιβάλλον
Εκτέλεση της απόφασης (Οκτώβριος 2007) για την ανύπαρκτη διαχείριση αστικών λυμάτων σε 23 οικισμούς με ισοδύναμο πληθυσμό άνω των 15.000 κατοίκων. Συγκεκριμένα απαιτεί χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσης για Μαρκόπουλο, Αρτέμιδα, Ραφήνα, Κορωπί, Νέα Μάκρη, με ημερομηνία περαίωσης των εργασιών, και για δύο ακόμη δήμους: Λευκίμμης και Λιτοχώρου.
Ενημέρωση για την πορεία υλοποίησης των έργων και τήρηση της προθεσμίας της 31ης Δεκεμβρίου 2010 για την καταδίκη (Ιούνιος 2004) λόγω έλλειψης συστήματος συλλογής και επεξεργασίας των αστικών λυμάτων στο Θριάσιο. Στο μέγα κενό της διαχείρισης των υδάτων και εφαρμογής της Οδηγίας-πλαίσιο για τα νερά ζητούνται πληροφορίες για την ημερομηνία δημοσίευσης των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών και κοινοποίησής τους στους πολίτες.
Χρονοδιάγραμμα συμμόρφωσης απαιτεί η Επιτροπή και για την καταδίκη (Δεκέμβριος 2010), η οποία αφορά τις βιομηχανίες (ΙPPC), καθώς περίπου οι μισές δεν διέθεταν πιο αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας. Θα συζητηθούν ακόμη και οι εκκρεμότητες για τη μη ενσωμάτωση των Οδηγιών για το θαλάσσιο περιβάλλον (2010/0629) και την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα (2010/0462).